Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 1 Clase Expositiva: 21 Clase Interactiva: 19 Total: 41
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Bioloxía Funcional
Áreas: Ecoloxía, Fisioloxía Vexetal
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
Comprender os mecanismos fisiolóxicos empregados polas plantas para responder e resistir o estrés ambiental o que permitirá explicar as observacións e patróns ecolóxicos.
Establecer a conexión entre os fundamentos da Fisioloxía Vexetal, adquiridos previamente polo estudante, e os procesos fisiolóxicos que permite ás plantas responder con solucións que brindan unha vantaxe adaptativa a unha contorna en continuo cambio.
Describir a nivel bioquímico e molecular os mecanismos fisiolóxicos de percepción e defensa das plantas fronte aós principais estrés bióticos e abióticos.
Aplicar a casos prácticos os coñecementos sobre mecanismos de defensa ante situacións de estrés tanto abiótico como biótico.
Programa de Clases Expositivas (21 horas)
Tema 1. INTRODUCIÓN: Concepto e raíces da disciplina. Relación con outras ciencias. Ecofisiología e distribución dos organismos. Plantas baixo estrés (1 hora)
Tema 2. RESPOSTAS ESTRUTURAIS E FUNCIONAIS A DIFERENTES NIVEIS DE RECURSOS: Radiación e CO2. (2 horas)
Tema 3. RESPOSTAS ESTRUTURAIS E FUNCIONAIS A DIFERENTES NIVEIS DE RECURSOS: Auga. (1 hora)
Tema 4. RESPOSTAS ESTRUTURAIS E FUNCIONAIS A DIFERENTES NIVEIS DE RECURSOS: Nutrientes Minerais. (1 hora)
Tema 5. RESPOSTAS ESTRUTURAIS E FUNCIONAIS A CONDICIÓNS AMBIENTAIS: Temperatura. (1,5 horas)
Tema 6. RESPOSTAS ESTRUTURAIS E FUNCIONAIS A CONDICIÓNS AMBIENTAIS: Vento. (0,5 horas)
Tema 7. RESPOSTAS ESTRUTURAIS E FUNCIONAIS A CONDICIÓNS AMBIENTAIS: Toxicidade Iónica Natural e Antropógena. (1,5 horas)
Tema 8. RESPOSTAS ESTRUTURAIS E FUNCIONAIS A CONDICIÓNS AMBIENTAIS: Toxicidade Gasosa Natural e Antropógena. (1,5 horas)
Tema 9. MECANISMOS DE PERCEPCIÓN DEL ESTRÉS: Fervenzas de sinalización, integración e respostas. Regulación hormonal e homeostasis. (2 horas)
Tema 10. INTERACCIÓN E RESPOSTA A FACTORES BIÓTICOS: Interaccións beneficiosas e interaccións planta-patógeno. Defensas constitutiva e inducida. (3 horas)
TEMA 11. INTERACCIÓN E RESPUESTA A FACTORES BIÓTICOS: Interacción planta-fitófago. Inducción de la respuesta defensiva. Respuestas químicas y físicas (3,5 horas)
Tema 12. PRIMING E MEMORIA EPIGENÉTICA DE RESPOSTA AO ESTRÉS. (2,5 horas)
Seminarios (6 horas)
Os tres primeiros seminarios desenvolveranse sobre a base de conferencias curtas (menos de 30 minutos) impartidas por destacados especialistas sobre algún aspecto desenvolvidos nas clases teóricas. Esta conferencia utilizarase para estimular o debate que se desenvolverá na segunda metade da clase do seminario que se pechará cun cuestionario ao que o alumnado deberá responder antes de finalizar a clase. As preguntas do cuestionario poderán exporse tamén no exame final da materia.
Seminario 1 (1 hora): Desenvolvemento de plantas máis resistentes a enfermidades e ao estrés para conseguir unha agricultura máis sostible. O debate estimularase coa conferencia “The case for engineering our food”, impartida por Pamela Ronald (Department of Plant Pathology and the Genome Center, University of California, Davis, USA) Pamela Ronald: The case for engineering our food | TED Talk
Seminario 2 (1 hora): Desenvolvemento de cultivos máis tolerantes á seca para alimentar poboacións en climas áridos. O debate estimularase coa conferencia “How we can make crops survive without water”, impartida por Jill Farrant, Professor of Molecular and Cell Biology, University of Cape Town, South Africa)
Jill Farrant: How we can make crops survive without water | TED Talk
Seminario 3 (1 hora): Teledetección de procesos fisiolóxicos a pequena e gran escala mediante técnicas de reflectancia espectral e fluorescencia clorofílica. Zoe Pierrat: Earth's mysterious rede glow, explained | TED Talk
Seminarios 4, 5 y 6 (3 horas totales): Análise e discusión de casos prácticos de resposta e memoria ao estrés.
Prácticas de Laboratorio (13 horas)
Práctica 1. Evidencia da dependencia do rendemento cuántico do fotosistema II da intensidade luminosa e saturación luminosa da taxa de transporte electrónico. (3.5 horas).
Práctica 2. Valoración da fotoinhibición mediante medidas do rendemento cuántico potencial do fotosistema II (3.5 horas). Práctica 3. Inactivación da fotosíntesis por estrés térmico (3 horas).
Práctica 4. Fenotipado e caracterización molecular do estrés hídrico en plantas (3 h).
Titorías en Grupos Reducidos (1 hora) As TITORÍAS dedicaranse basicamente á aclaración de dúbidas sobre a teoría e os seminarios, así como calquera outra consulta relativa á docencia da materia ou ben a tratar conceptos transversais de interese.
Bibliografía básica
Lambers, H, Stuart Chapin II, F & Pons, TL. 2021. Plant Physiological Ecology. Springer-Verlag, Berlin. (Sinatura EMA 1378)
Fitter, AH & Hay, RK. 2002. Environmental Physiology of Plants. Academic Press, London. ISBN: 0-12-257766-3
Larcher, W. 1995. Physiological Plant Ecology. Springer Verlag, Berlin.
Reigosa, MJ, Pedral & Sánchez 2004. La Ecofisiología Vegetal. Thomson
Walters, DR & Hoboken, NJ. 2015. Physiological responses of plants to attack John Wiley & Sons Inc (Sinatura VBF 640)
Flexas, J, Loreto, F & Medrano, H. (eds). 2012. Terrestrial photosynthesis in a changing environment: a molecular, physiological, and ecological approach. Cambridge University Press
Taiz, L, Zeiger, E, Moller IM & Murphy, A. 2015. Plant Physiology and Development. 6th ed. Sinauer Assoc. Inc. Publ. Sunderland.
Buchanan, B, Gruissem, W & Jones, R. 2015. Biochemistry & Molecular Biology of Plants. 2nd ed. Wiley-Blackwell. Hoboken.
Agrios, GN, 2005. Plant Pathology. 5th ed. Amsterdam: Elsevier.
Bibliografía complementaria
Crawford, RMM. (1989). Studies in plant survival-Ecological case histories of plant adaptation to adversity-. Blackwell, Oxford.
Salisbury, FB & Ross, C.W. 2000. Fisiología de las Plantas T.3. Desarrollo de las plantas y Fisiología Ambiental. Paraninfo/Thompson, Madrid.
Kozlowski, TT, Kramer, PJ, Pallardy, SG. (1991). The Physiological Ecology of Woody Plants. Academic Pres, San Diego.
Leclerc, J-C. 2003. Plant Ecophysiology. Science Publishers, Inc., Plymouth, U.K.
Prasad, MNV (ed.). 1997. Plant Ecophysiology. Wiley. New York.
Press, M.C., Scholes, J.D. & Barker, M.G. (eds.). 1999. Physiological Plant Ecology. Blackwell Science, Oxford.
Wink, M. 2010. Biochemistry of Plant Secondary Metabolism. 2nd ed. Annual Plant Review, Vol. 40. Willey-Blackwell. [Versión electrónica a través de la biblioteca de la USC (BUSC): http://sfx.bugalicia.org/san?sid=III:innopac&pid=id=9781444320503].
Nesta materia o/o alumno/para adquirirá ou practicará unha serie de competencias básicas (CB)/xerais (CG) e transversais (CT), desexables en calquera titulación universitaria, e específicas, propias da Ecoloxía e a Fisioloxía Vexetal e/o do Grao de Bioloxía en xeral.
Dentro das competencias nesta materia traballaranse de forma máis concreta as seguintes:
BÁSICAS E XERAIS Inclúense as CB e CG recollidas na Memoria de Grao
Xenerais
CG1 - Coñecer os conceptos, métodos e resultados máis importantes das distintas ramas da Bioloxía
CG2 - Aplicar os coñecementos teóricos-prácticos adquiridos na formulación de problemas e a procura das súas solucións tanto en contextos académicos como profesionais
CG5 - Estudar e aprender de forma autónoma, con organización de tempo e recursos, novos coñecementos e técnicas en Bioloxía.
Básicas
CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base de laeducación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
Transversais
CT1 - Capacidade para buscar, procesar, analizar e sintetizar información procedente de diversas fontes.
CT2 - Capacidade para o razoamento, a argumentación e o pensamento crítico.
CT3 - Capacidade para traballar en grupo e abarcar situacións problemáticas de maneira colectiva.
CT4 - Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible.
CT9 - Capacidade para organizar e planificar o traballo.
CT10 - Capacidade para interpretar resultados experimentais.
Específicas
CE8 - Comprender os principios da bioenergética e bioseñalización, e coñecer os principais roteiros metabólicas e a súa regulación, así como o fluxo da información xenética e bioquímica nos seres vivos. CE11 - Comprender e integrar o funcionamento e regulación dos principais procesos fisiolóxicos dos seres vivos así como a súa interacción co ambiente biótico e abiótico.
Nas clases expositivas os docentes explicarán en forma de clases maxistrais os conceptos propios da disciplina, utilizando medios audiovisuais en diferentes formatos, tentando promover a participación activa do alumnado. Será obrigatoria a asistencia ao 90% das mesmas.
Nos seminarios e as prácticas primará unha pedagoxía máis activa, permitindo desenvolver en detalle aspectos específicos do programa teórico, cunha orientación máis aplicada e cunha maior interacción cos alumnos. Utilizaranse cuestionarios para o seguimento da aprendizaxe dos alumnos nos seminarios. Nos seminarios realizaranse debates sobre determinados temas que complementan as clases expositivas. Para o seguimento da aprendizaxe dos contidos desenvolvidos nas prácticas de laboratorio esixirase aos alumnos a entrega dun informe persoal do aprendido nas prácticas. Será obrigatoria a asistencia ao 90% das mesmas.
Un importante recurso didáctico ao que se recorrerá para lograr os obxectivos educativos será o de poñer ao dispor dos alumnos unha gran cantidade de material multimedia (textos, transparencias, vídeos, follas de cálculo, cuestionarios, animacións, ligazóns a páxinas webs etc.)/ etc.) para o que se empregará un curso virtual desenvolto sobre a plataforma de aprendizaxe Moodle incluída no Campus Virtual da USC. A consulta destes contidos será voluntaria e realizarase de forma asíncrona.
A atención individualizada ao estudante nas titorías non programadas ou a demanda dos estudantes permitirá, nalgunha medida, personalizar o ensino. O nivel das clases teóricas será alcanzable para os estudantes cunha preparación académica e intelectual media. Os estudantes por baixo da media serán obxecto de atención titorial, mentres que os que se atopen por encima da media poderán satisfacer os seus maiores desexos de coñecementos co acceso a recursos e bibliografía máis especializada.
As titorías programadas en pequenos grupos e a atención personalizada será presencial, nos horarios determinados, pero en determinadas situacións poderá realizarse por correo electrónico (asíncrono) ou mediante MS-teams (síncrono) ou chat (Moodle, síncrono). As titorías permitirán aclarar dúbidas, orientar ao alumno no proceso de aprendizaxe e coñecer o seu progreso na adquisición das competencias.
Os estudantes serán avaliados mediante un sistema que contempla a avaliación continua, que supoñerá o 30% da nota final, e unha proba final, complementaria á avaliación continua, que contribuirá cun 70% á nota final. Este sistema será aplicado nas dúas oportunidades da avaliación. Na segunda oportunidade haberá unha nova proba final, similar á da primeira oportunidade, pero conservaranse as cualificacións obtidas na avaliación continua.
Aos estudantes que non superen a materia poderáselles manter as cualificacións da avaliación continua durante dous cursos académicos. A proba final presencial será complementaria á avaliación continua. Supoñerá o 70% da cualificación final. Para superar esta proba final e acumular a súa puntuación á lograda na avaliación continúa deberá de alcanzarse unha puntuación mínima de 4 sobre 10 na proba final.
A avaliación continua consistirá na participación activa e resolución de cuestionarios sobre os contidos desenvolvidos nos seminarios (1 punto) e a participación activa e elaboración dun informe de prácticas (2 puntos). A asistencia as clases prácticas e seminarios será obligatoria para poder superar a materia.
No exame avalíanse as competencias: CG1, CG2, CG5, CB1, CB2, CB5, CE8, CE11, CT1, CT2, CT3, CT4, CT9 e CT10.
Docencia teórica: 21 horas; Presencialidad da 90 %
Docencia interactiva seminarios: 6 horas; Presencialidad da 90%
Docencia interactiva laboratorio: 13 horas; Presencialidad do 90 %
Tutorización en grupo reducido: 1
Exame: 2 horas; Presencialidad: 100 %
Traballo persoal do alumnado: 69,5 horas
Recoméndase a asistencia e a participación activa nas clases e no resto das actividades programadas, así como realizar todos os cuestionarios /informes propostos. É importante resolver no momento que xurdan as dúbidas, así como revisar e completar as notas de clase antes da seguinte clase e consultar a bibliografía recomendada. As titorías representan unha moi boa oportunidade para mellorar a aprendizaxe e resolver dúbidas.
En paralelo ao desenvolvemento da materia, terase operativo un curso virtual da materia desenvolto na plataforma Moodle que estará ao dispor do alumno matriculado e ao que podería ser necesario acceder para o desenvolvemento de certas actividades avaliables, como a realización de cuestionarios. O estudo da materia verase facilitado pola consulta do material multimedia que se poñerá á disposición dos alumnos no curso virtual da materia e que complementará desde distintas perspectivas os contidos básicos. É importante, tamén a lectura da bibliografía recomendada para cada tema.
A materia para impartir baséase en gran medida, loxicamente, nos coñecementos previos que se deberían de adquirir ao cursar as materias de Ecoloxía I, Ecoloxía II, Fisioloxía Vexetal I e Fisioloxía Vexetal II, polo que sería recomendable ter superadas estas materias antes de cursar Ecofisiología Vexetal.
Poñerase ao dispor do alumnado unha gran cantidade de material multimedia (textos, transparencias, vídeos, follas de cálculo, cuestionarios, animacións, ligazóns a páxinas webs etc.)/ etc.) para o que se empregará un curso virtual desenvolto sobre a plataforma de aprendizaxe Moodle incluída no Campus Virtual da USC.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas por plaxio ou uso indebido das tecnoloxías, será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Jose Carlos Rubén Retuerto Franco
Coordinador/a- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Ecoloxía
- Teléfono
- 881813313
- Correo electrónico
- ruben.retuerto [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
María Do Carme Pacín Salvador
- Departamento
- Química Física
- Área
- Química Física
- Correo electrónico
- mcarme.pacin [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Xunta
Marcos Viejo Somoano
- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Fisioloxía Vexetal
- Teléfono
- 881813322
- Correo electrónico
- marcos.viejo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 09. Barbara McClintock |
| Xoves | |||
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 09. Barbara McClintock |
| 15.01.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 01. Charles Darwin |
| 19.06.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 04: James Watson e Francis Crick |