Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 25 Clase Interactiva: 23 Total: 51
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Anatomía, Produción Animal e Ciencias Clínicas Veterinarias
Áreas: Anatomía e Anatomía Patolóxica Comparadas
Centro Facultade de Ciencias
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable | 1ro curso (Si)
1. Describir os compoñentes básicos, a estrutura e a función das células, os tecidos e os órganos.
2. Asimilar as características complexas dos órganos animais como conxuntos de células agrupadas en tecidos que colaboran no desenvolvemento das funcións específicas de cada órgano.
3. Aplicar a terminoloxía básica en Bioloxía Celular e Histoloxía, aprendendo a describir con precisión e corrección as estruturas e procesos celulares e tisulares.
4. Manipular correctamente un microscopio óptico.
5. Recoñecer a estrutura histolóxica de diferentes órganos animais.
Programa expositivo. Os contidos impartiranse en sesións expositivas de 50 min de duración de acordo co horario programado.
Citoloxía
1. Consideracións históricas. Teoría celular. Estrutura xeneral da célula eucariota.
2. SUPERFICIE CELULAR: Composición e estrutura da membrana celular. Diferenciacións da membrana. Unións intercelulares. Transporte a través de membrana
3. CITOESQUELETO: Microfilamentos. Filamentos intermedios. Microtúbulos. Composición, estrutura e funcións
4. ORGÁNULOS CELULARES I: Retículo endoplásmico. Composición organización e función. Complexo de Golgi. Composición organización e funcións.
5. Lisosomas e peroxisomas. Estrutura, composición e función. Mitocondrias. Organización e función.
6. NÚCLEO: Envoltura nuclear e organización do interior nuclear. Nucléolo.
7. Diferenciación celular. Poboacións celulares. Morte celular.
Histoloxía
8. EPITELIOS: Características dos epitelios. Epitelios de revestimento e glandulares.
9. TECIDOS CONECTIVOS. Tipos de tecidos conectivos. Tecido adiposo. Características xerais e tipos
10. Tecido cartilaxinoso. Compoñentes e organización histolóxica. Tecido óseo. Compoñentes e estrutura macroscópica e microscópica
11. SANGUE: Composición, Plasma. Eritrocitos. Leucocitos. Plaquetas. Hematopoiesis.
12. TECIDO MUSCULAR. Tecido muscular estriado. Tecido muscular cardíaco. Tecido muscular liso.
13. TECIDO NERVIOSO. Neurona. Fibra nerviosa. Sinapse. Neuroglia.
Organografía
14. SISTEMA VASCULAR SANGUÍNEO. Estrutura xeneral dos vasos sanguíneos. Arterias. Veas. Capilares. Corazón. Sistema vascular linfático
15. APARELLO DIXESTIVO. Características xerais. Cavidade oral. Esófago. Estómago
16. Intestino. Xeneralidades. Intestino delgado. Intestino groso.
17. Glándulas salivares. Páncreas. Fígado. Vesícula biliar.
18. APARELLO RESPIRATORIO. Características xerais: Cavidade nasal. Larinxe. Traquea. Pulmón. Pleura.
19. APARELLO EXCRETOR. Ril. Vías urinarias
20. APARELLO REPRODUTOR DO MACHO. Testículo. Epidídimo. Conduto deferente. Glándulas anexas.
21. . APARELLO REPRODUTOR DA FEMIA: Ovario. Oviduto. Útero. Vaxina
22. SISTEMA LINFOIDE. Xeneralidades. Timo. Linfonodos. Bazo
23. SISTEMA ENDOCRINO. Hipófise. Tiroides. Paratiroides. Adrenais.
24. SISTEMA NERVIOSO. Sistema nervioso central. Meninxes. Encéfalo. Médula espinal.
25. Sistema nervioso periférico: nervios e ganglios. Órganos dos sentidos.
Programa Interactivo
Las sesións prácticas terán unha duración de 2 horas:
1. Introdución a microscopia ópticai electrónica
2. Tecido epitelial
3. Tecido conxuntivo: cartílago, óso,
4. Tecido muscular
5. Corazón, vasos
6. Tecido nervioso
7. Aparello dixestivo
8. Aparello respiratorio
9. Aparello urinario
10. Aparato xenital
11. Sistema linfatico y endocrino
12. Exame
Bibliografía básica:
AUGHEY, E. (2001). Comparative veterinary histology: with clinical correlates. Ames: Iowa State University Press
BACHA, W. (2012). Colour Atlas of Veterinary Histology. 3rd Ed. Wiley-Blackwell
DELLMAN, H.D. (1993). Textbook of Veterinary Histology 4 Sub Edition
JUNQUEIRA, L.C., & CARNEIRO J. (2008). Histología Básica: Texto y Atlas. 6ª Ed. Masson
GARTNER, L.P. & HIAT, J.L. (2009). Colour Atlas of Histology. Wolters Kluwer Health/Lippincott William & Wilkins
KIERSZENBAUM, A. L (2007). Histology and cell biology : an introduction to pathology. Mosby Elsevier
ROSS, M. H., PAWLINA, W. (2016) Histología, texto y atlas. Correlación con biología molecular celular. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 7ª ed.
YOUNG, B., HEATH, J.W., STEVENS A., BURKITT H. G. (2005). Wheater's functional histology: a text and colour atlas, Vol. 1. Churchill Livingstone
OVALLE, W.K. (2015). NETTER’S. Essential histology. Saunders.
ROSS, M.H. & PAWLINA, W. (2018). Histology: A text and atlas: with correlated cell and molecular biology. Wolters Kluwer. 8th ed.
Bibliografía complementaria:
Histology-World. http://www.histology-world.com/.
Molecular Expressions Microscopy Primer_ Introduction to Microscopy. http://micro.magnet.fsu.edu/primer/.
Nikon Microscopy. https://www.microscopyu.com/.
The Biology Project. http://www.biology.arizona.edu/.
Atlas histologico interactivo. http://www.ujaen.es/investiga/atlas/.
Atlas interactivo de histología http://www.unioviedo.es/morfologia/Atlas/es/download.htm.
Martindale’s "The Reference Desk". http://www.martindalecenter.com/Vet_8_Subject.html#Histo-C.
Histología. Facultad de Medicina. Universidad de Zaragoza.
http://wzar.unizar.es/acad/histologia/
Website of Histology. School of Medicine. Southern Illinois University.
http://www.siumed.edu/~dking2/index.htm
Histology Guide virtual histology laboratory. http://www.histologyguide.com/
Atlas de histología vegetal y animal: http://mmegias.webs.uvigo.es/inicio.html
A Biblioteca Universitaria conta co servizo EZproxy que garante o acceso a os recursos electrónicos a toda la comunidade universitaria.
Tamén se recomenda a BUSC EN LIÑA https://busconline.gal.
A través do portal (http://sfx.bugalicia.org/san/az) podaranse realizar pesquisas de revistas científicas e libros electrónicos (coas credenciais da USC). Para temas concretos, os profesores poderán facilitar artigos de acceso aberto ou recomendarán a búsqueda a través de PubMed ou Google Scholar.
BASICAS
CB5-Que os estudantes teñan desenvolvido aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores con un alto grado de autonomía.
XERAIS
CG1.- Posuír e comprender os coñecementos fundamentais acerca da organización e función dos sistemas biolóxicos nos niveis celular e molecular.
TRANSVERSAIS
CT11 - Capacidade para o aprendizaxe autónomo.
CT12 - Capacidade para utilizar información en lingua estranxeira.
CT14 - Capacidade de aplicar os coñecementos a práctica.
ESPECIFICAS
CES2.- Coñecer e entender as diferencias entre células procariotas e eucariotas, así como a estrutura e función dos distintos tipos celulares (en organismos multicelulares) e dos seus órganos subcelulares
Escenario 1 (normalidade adaptada).
A presencialidade combinarase coa aplicación de medidas hixiénico-sanitarias (hidroxel, obrigatoriedade de mascarilla cando non sexa posible garantir a distancia mínima).
• Clases expositivas con apoio TIC
• Traballo práctico autónomo en grupos de 20 alumnos e supervisado por o profesor
• Estudo independente de cada alumno
• Titorías
Os estudantes asistirán ás clases expositivas e poderán intervir nos debates que se susciten.
O traballo nas sesións interactivas realizarase en grupos reducidos de 20 estudantes. O profesor fará unha breve introdución do traballo que se vai realizar e a continuación cada estudante co seu microscopio estudará as preparacións histolóxicas representativas.
Durante o transcurso das sesións interactivas, os estudantes confeccionarán unha memoria con fotos, debuxos e esquemas propios que será avaliado por os profesores encargados da docencia.
A última sesión adicarase á realización dun exame práctico dos contidos vistos durante todas as sesións.
A entrada do laboratorio figuran as normas básicas de bioseguridade que o estudantado debe cumprir no recinto, calquera dúbida ao respecto será solucionada polo profesorado.
No caso de cambio de situación debida as condicións de crise sanitaria ocasionada por o COVID-19, ver o apartado de observacións “Plan de Continxencia”
Escenario 1 (normalidade adaptada).
Para poder realizar os exames e preciso a asistencia regular as sesions maxistrais e ao 100% das sesións prácticas.
Examen final da materia (CG1 /CES2/CT12).......................................................................................................................50%
Avaliación continua durante o desenvolvemento das prácticas complementado cun exame na última sesión (CT14/CES2/CT12)....30%
Memoria de prácticas e participación nas sesións teóricas e prácticasCB5/CT11)..............................................................20%
Criterios de avaliación:
Avaliarase o grao de coñecemento dos contidos impartidos nas clases expositivas e prácticas. - - Os exames da parte expositiva poden incluír varias modalidades de preguntas: preguntas curtas, preguntas de resposta múltiple ou ben preguntas de verdadeiro/falso, onde se debe elixir a resposta correcta entre varios enunciados, ou preguntas referidas a esquemas ou figuras.
- A parte práctica consistirá na identificación, ben mediante o microscopio ou mediante diapositivas de distintos órganos e estruturas histolóxicas cas que se ten traballado nas sesións prácticas.
- Rúbricas que se elaborarán para avaliar o grao de coñecemento da parte teórico/práctica e que o alumnado coñeceran previamente as sesións prácticas
- Cuestionarios de comprensión dinámicos ao remate de cada sesión práctica, (utilizando MS-TEAMS), para afianzar o aprendizaxe da sesión práctica que acaban de realizar.
- A nota final será o resultado da media dos tres aspectos anteriores, se ben para poder realizar esta media é necesario alcanzar como mínimo o 50% en cada unha das partes.
“Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de calcificacións”
No caso de cambio de situación debida as condicións de crise sanitaria ocasionada por o COVID-19, ver o apartado de observacións “Plan de Continxencia”
Traballo presencial na aula
Clases expositivas……………………..…..25 horas
Prácticas de laboratorio…………………20 horas
Seminarios……………………………………….9 horas
Titorías…………………...……………………….3 hora
Total horas de traballo presencial…51 horas
Traballo persoal do/a estudante
Estudio individual……………………………………………………...…..50 horas
Preparación de prácticas i elaboración da memoria…......40 horas
Revisión bibliográfica, biblioteca, etc. …………………………..…6 horas
Realización de exames………………………....…………..………..….3 horas
Total horas de traballo persoal do/a estudante........……99 horas
TOTAL HORAS DE EL/LA ESTUDIANTE…………………..……150 HORAS
O alumno deberá asistir ás clases expositivas e interactivas con actitude positiva e participar activamente.
Para o estudo posterior en profundidade desta materia, o estudante debe consultar libros de texto e atlas histolóxicos que lle axudarán a clarificar os conceptos e abstraccións impartidos na aula.
Non procede a dispensa de asistencia a clases expositivas nin interactivas.
“Plan de Continxencia”
Escenario 2 (distanciamento)
Metodoloxía do ensino
• Clases expositivas en remoto de maneira síncrona ou asíncrona empregando Campus virtual da USC no cal o profesor deixará a disposición do alumnado o material de estudo (con/sin arquivos de audio) e posteriormente coa axuda da plataforma MS-TEAMS expoñeranse os contidos dos diferentes temas. Por os mesmos sistemas atenderanse todas as cuestións e aclaracións que se plantexen.
• Traballo práctico autónomo en grupos reducidos (10 alumnos) e supervisado por o profesor. A primeira hora da prácticas será presencial. Cada alumno traballará no laboratorio con un microscopio e una serie de preparacións histolóxicas que se lle facilitarán ao efecto. A segunda hora farase en remoto, de forma síncrona o asíncrona mediante MS-Teams e/ou Campus Virtual, co emprego de páxinas web que complementen o estudo de cada práctica.
Cada grupo temático de prácticas será controlado mediante o uso de rúbricas e/ou traballos relativos a temática, empregando o Campus virtual da USC ou MS-TEAMS.
• Estudio independente de cada alumno.
• Titorías en remoto mediante el uso de MS-Teams ou o Campus virtual onde o profesor atenderá de maneira síncrona o asíncrona as consultas dos alumnos.
A última sesión dedicarase a realización de un exame práctico dos contidos abordados durante todas as sesións. Presencial ou en remoto empregando o Campus Virtual
Sistema de avaliación
Examen final da materia (CG1 /CES2 /CT12).......................................................................................................................50%
Avaliación continua durante o desenvolvemento das prácticas complementado cun exame na última sesión (CT14/CES2/CT12)....30%
Memoria de prácticas e participación nas sesións teóricas e prácticasCB5/CT11)..............................................................20%
Criterios de avaliación:
- Avaliarase o grao de coñecemento dos contidos impartidos nas clases expositivas e prácticas.
- Os exames da parte expositiva pódense realizar de forma presencial ou en remoto (Campus Virtual) e poden incluír varias modalidades de preguntas: preguntas cortas, preguntas de resposta múltiple ou ben preguntas de verdadeiiro/falso, onde se debe elixir a ou as respostas correctas entre varios enunciados, ou preguntas referidas a esquemas ou figuras.
- A parte práctica consistirá na identificación, ben mediante o microscopio ou en diapositivas, de distintos órganos e estruturas histolóxicas coas que se ten traballado nas sesións prácticas. Si houbese que proceder a un exame práctico virtual, este realizaríase na plataforma Moodle (Campus Virtual) con unha serie de imaxes onde aparecen sinalados unha serie de detalles. Habería que responder as cuestiones que se plantexen en cada imaxe.
- Rúbricas que se elaborarán para avaliar o grao de coñecemento da parte teórico/práctica e que o alumnado coñeceran previamente as sesións prácticas
- Cuestionarios de comprensión dinámicos ao remate de cada sesión práctica, (utilizando MS-TEAMS), para afianzar o aprendizaxe da sesión práctica que acaban de realizar.
- A nota final será o resultado da media dos dous aspectos anteriores, se ben para poder realizar esta media é necesario alcanzar como mínimo o 50% en cada unha das partes.
“Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de calcificacións”
Escenario 3 (cerre de instalacións)
Metodoloxía do ensino
• Clases expositivas en remoto de maneira síncrona ou asíncrona empregando Campus virtual da USC no cal o profesor deixará a disposición do alumnado o material de estudo (con/sin arquivos de audio) e posteriormente coa axuda da plataforma MS-TEAMS expoñeranse os contidos dos diferentes temas. Por os mesmos sistemas atenderanse todas as cuestións e aclaracións que se plantexen.
• Traballo práctico en remoto mediante o emprego do campus virtual para engadir os contidos a estudiar e con MS-TEAMS faranse as explicacións correspondentes co emprego de material propio (microscopio virtual), páxinas web, vídeos titoríais etc.
Cada grupo temático de prácticas será controlado mediante o emprego de rúbricas e/ou traballos relativos a temática, empregando o Campus virtual da USC ou MS-TEAMS
• Estudio independente de cada alumno.
• Titorías en remoto co emprego de MS-Teams ou Campus virtual onde o profesor atenderá de maneira síncrona o asíncrona as consultas do alumnado
Sistema de avaliación
Examen final da materia (CG1/CT11/CES2/CT12).......................................................................................................................50%
Avaliación continua durante o desenvolvemento das prácticas complementado cun exame na última sesión(CB5/CT14/CES2/CT12)....50%
Criterios de avaliación:
- Avaliarase o grao de coñecemento dos contidos impartidos nas clases expositivas e prácticas.
- Os exames serán en remoto (mediante a plataforma Moodle do Campus Virtual e MS-Teams) e poden incluír varias modalidades de preguntas: preguntas cortas, preguntas de resposta múltiple ou ben preguntas de verdadeiro/falso, onde se debe elixir a ou as respostas correctas entre varios enunciados, o preguntas referidas a esquemas o figuras.
- A Avaliación contínua farase mediante o emprego de rúbricas e cuastionarios dinámicos enpregando as diferentes plataformas dispoñibles. O exame da parte práctica consistirá na la identificación en imaxes, de distintos órganos e estruturas histolóxicas coas que se ten traballado nas sesións prácticas.
- A nota final será o resultado da media dos dous aspectos anteriores, se ben para poder facer esta media é necesario alcanzar como mínimo un 50% en cada unha das partes.
“Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de calcificacións”
Matilde Lombardero Fernandez
- Departamento
- Anatomía, Produción Animal e Ciencias Clínicas Veterinarias
- Área
- Anatomía e Anatomía Patolóxica Comparadas
- Correo electrónico
- matilde.lombardero [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Jose Manuel Cifuentes Martinez
Coordinador/a- Departamento
- Anatomía, Produción Animal e Ciencias Clínicas Veterinarias
- Área
- Anatomía e Anatomía Patolóxica Comparadas
- Correo electrónico
- m.cifuentes [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 16:00-17:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | SALON ACTOS |
| Mércores | |||
| 16:00-17:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | SALON ACTOS |
| Venres | |||
| 16:00-17:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | SALON ACTOS |
| 13.01.2021 10:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | SALON ACTOS |
| 23.06.2021 10:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | SALON ACTOS |