Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 2 Clase Expositiva: 31 Clase Interactiva: 18 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego, Inglés
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Enxeñaría Química
Áreas: Enxeñaría Química
Centro Escola Técnica Superior de Enxeñaría
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
AVISO: a guía da materia, seguindo instrucións da Reitoría da USC, está programada para o Escenario 1 con ensinanza presencial (normalidade adaptada).
Obxectivos do curso
Obxectivos curriculares: conceptos e metodoloxías típicas de enxeñaría química; Concepto de proceso químico; Balances de materia e enerxía calorífica.
Obxectivos da formación: estratexia de resolución de problemas; Folla de cálculo; Fortalecer as habilidades de relación e comunicación; Explicación de acontecementos cotiáns.
Clases maxistrais
1. Na primeira parte da materia introduciranse conceptos de enxeñaría química a través dunha metodoloxía de “estudo de casos”. Para iso, partiremos dun problema particular: producir un determinado produto a partir de materias primas e ao longo de varios días desenvolverase o proceso, de xeito interactivo cos alumnos. Con este procedemento veranse conceptos de transporte de fluídos, transferencia de calor, transferencia de masa, cinética, equilibrio de interface e reactores químicos, presentando o equipamento característico de cada unha das unidades. A lóxica operativa analizarase finalmente estudando o diagrama do proceso. 4 CExp + 1 C Int Sem
2. Ferramentas de cálculo. Conversión de sistemas e unidades. 2 CExp + 1CIntSem
3. Balances de materia sen reacción química. Aplicación a problemas de recirculación, purga e bypass. 7 C Exp + 3 C Int S
4. Balances de materia en sistemas con reacción química. Reactores ideais. 7 C Exp +2 C Int Sem
5. Balance enerxético en sistemas sen reacción química. 5 C Exp + 2 C Int S
6. Balance enerxético en sistemas con reacción química. Operación isotérmica e adiabática. 6 C Exp + 3 C Int Sem
Clases interactivas de seminarios
Nos seminarios resolveranse algúns problemas típicos baseados nos contidos da materia, afondando nos aspectos prácticos da mesma. Dentro deles, contémplase que os estudantes aborden, en equipos de traballo, a realización de balances materiais e enerxéticos dun proceso químico de certa complexidade no que se centrará a visita a unha planta de proceso industrial.
Clases interactivas na aula de informática
Os conceptos sobre os balances de materia e enerxía expostos e desenvolvidos nas clases expositivas e interactivas traballaranse mediante a aplicación dun simulador para analizar diferentes situacións no funcionamento dun proceso químico industrial. En concreto, veranse as seguintes seccións: 1.- Introdución ao simulador; 2.- Definición de correntes; 3.- Propiedades físicas; 4.- Refrixerador / calefacción; 5.- Mestura balance / Bifurcación de correntes; 6.- Separador de flash; 7.- Reactor de conversión (adiabático e isotérmico). 8.- Recirculación de correntes.
Hai 3 sesións prácticas de 2 horas cada unha, polo que a primeira centrarase nas seccións 1, 2, 3, 4 e 5; a segunda sesión dedicarase a traballar nas seccións 6 e 7; a terceira sesión centrarase na sección 8 e no desenvolvemento e entrega dun traballo que será avaliado.
Titorías en grupo
O profesor empregará as titorías nun pequeno grupo (2h) para guiar aos alumnos na visita técnica a unha empresa do sector químico e, na outra, na realización de prácticas e exames.
Bibliografía básica
CALLEJA PARDO, G. Introducción a la Ingeniería Química. Madrid. Ed. Síntesis, 1999. ISBN 84-7738-664-1.
FELDER, R.M. and ROSSEAU, R.W. Principios Elementales de los Procesos Químicos. 3ª Ed. México, Ed. Limusa Wiley, 2010. ISBN 9789681861698.
Bibliografía complementaria
COSTA NOVELLA, E. et al. Ingeniería Química. Vol. I y II. Madrid. Ed. Alhambra, 1988. ISBN 84-205-0990-6 / 84-205-1021-1.
COSTA LÓPEZ, J. et al. Curso de Ingeniería Química: Introducción a los Procesos, las Operaciones Unitarias y los Fenómenos de Transporte. Barcelona. Ed. Reverté, 2002. ISBN 84-291-7126-6.
IZQUIERDO, J.F. et al. Introducción a la Ingeniería Química. Problemas resueltos de balances de materia y energía. 2ª ed. Barcelona. Ed. Reverté, 2015. ISBN 978-84-291-7116-7.
SOLEN, K.A. and HARB, J. N. Introduction to Chemical Engineering: tools for today and tomorrow. Wiley, 2010. ISBN 9780470885727.
DENN, M.M. Chemical Engineering: an introduction. Cambridge University Press, 2012. ISBN 9781107669376.
Competencias específicas
CQ.1.1. Coñecementos sobre balances de materia e enerxía.
CQ.1.2. Coñecementos sobre biotecnoloxía.
CQ.1.3. Coñecementos sobre transferencia de materia, operacións de separación.
CQ.1.4. Coñecementos sobre enxeñaría da reacción química.
CQ.1.5. Coñecementos sobre deseño de reactores.
CQ.1.6. Coñecementos sobre valorización e transformación de materias primas e recursos enerxéticos.
CQ.2.1. Capacidade para a análise e deseño de procesos e produtos.
CQ.2.2. Capacidade para a simulación e optimización de procesos e produtos.
Competencias xerais
CG.3. Coñecemento en materias básicas e tecnolóxicas, que capacite para a aprendizaxe de novos métodos e teorías, e lles dote de versatilidade para adaptarse a novas situacións.
CG.4. Capacidade de resolver problemas con iniciativa, toma de decisións, creatividade, razoamento crítico e de comunicar e transmitir coñecementos, habilidades e destrezas no campo da enxeñaría química industrial.
Competencias transversais
CT.1. Capacidade de análise e síntese.
CT.6. Resolución de problemas.
CT.8. Traballo en equipo.
CT.10. Habilidades nas relacións interpersonais.
CT.13. Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
CT.14. Adaptación a novas situacións.
A Aula Virtual da USC utilizarase a través da aplicación Moodle cos seguintes obxectivos:
• Proporcionar información sobre o tema (horario docente, horarios, exames, diversos anuncios, etc.)
• Proporcionar os materiais necesarios para as clases (presentacións dos temas, boletíns, material complementario, etc.).
• Servir como ferramenta de comunicación cos estudantes a través do foro de novas.
• Propoñer tarefas.
• Finalmente, propón probas de avaliación.
• Incluír, se é necesario, o acceso ás sesións de videoconferencia por parte dos equipos.
As clases estrutúranse en exposicións, interactivas e prácticas na aula de informática, tamén se desenvolverán dúas titorías grupais con contidos diferentes, como se explica a continuación. As charlas estarán no escenario 1 e, polo tanto, no caso da ETSE para a docencia no primeiro curso do grao de CI, a telemática (impartida mediante a plataforma Teams).
Na primeira parte da materia aplicarase unha metodoloxía de “estudo de casos”, sempre intentando implicar ao alumno. O caso tomado como referencia será o do proceso realizado nunha industria real á que se realizará unha visita técnica. Unha hora de clase expositiva dedicarase a este tema para a visita técnica. A Unidade 2 farase case exclusivamente en base á resolución de problemas relacionados co seu contido. Nas restantes materias presentaranse os contidos e resolveranse problemas estándar que permitan a análise dos conceptos estudados. Algúns problemas resolveranse cunha folla de cálculo e analizaranse os resultados. (Competencias CQ1.1, CQ1.2, CQ1.3, CQ1.4, CQ1.5, CQ1.6, CQ2.1, CG3, CG4)
As sesións do seminario estarán dedicadas a traballar cos estudantes para resolver os problemas plantexados nos respectivos boletíns. Os estudantes participarán directamente na súa resolución, polo que se supón que os estudantes prepararon previamente o contido como traballo persoal. Así mesmo, unha das clases de seminario interactivo do tema 1 dedicarase a traballar cos estudantes o proceso realizado na industria na que se realizará a visita técnica (Competencias CG4, CT1, CT6, CT13).
En cada tema proporcionarase un boletín de problemas, así como o material de traballo necesario (datos, táboas, etc.) a través da Aula Virtual da materia. Proporanse diferentes actividades ao longo do curso. (Competencias CG4, CT8)
As actividades na aula de informática consistirán na resolución de problemas de diferente índole relacionados cos contidos das clases teóricas e a simulación do proceso químico estudado nas clases teóricas, que o alumno asimile o concepto de proceso e analice a interrelación entre as distintas variables operativas. (Competencias CQ2.2, CT6, CT14)
O simulador de proceso Aspen Hysys usarase para iniciar aos estudantes na simulación de procesos, simulando diferentes unidades de procesos químicos estudados na clase. (Competencias CQ2.1, CQ2.2, CT1)
A visita técnica, mencionada anteriormente, terá lugar durante o mes de outubro (data por confirmar). A empresa será do sector químico e terá un proceso similar ao considerado na clase. Proporase aos alumnos que realicen traballos en grupo e elaboren un informe no que consideren especialmente a aplicación dos conceptos contemplados na materia, coa identificación das operacións básicas e dos equipos e unidades vistos na clase, así como un visión do proceso. (Competencias CG3, CT13, CT14). A devandita visita estará suxeita á dispoñibilidade de financiamento.
O segundo tutorial nun pequeno grupo servirá para guiar aos alumnos en dous aspectos moi importantes. Así, por unha banda, orientarase á dinámica de realización das prácticas e, por outra, ao tipo de preguntas e estrutura dos exames da materia. A asistencia a esta tutoría é obrigatoria.
A avaliación da aprendizaxe realizarase tanto mediante avaliación continua como exames.
A avaliación continua representará o 30% da nota global e consta das seguintes seccións:
- Actividades na aula de informática. As actividades na aula de informática terán un peso do 20% da nota final da materia. Hai tres sesións prácticas. É obrigatorio facer esta actividade.
- Titoría grupal orientadora da visita á empresa. A participación do alumnado nas titorías grupais ten un peso do 10% na nota final. A avaliación realizarase sobre o informe entregado por cada grupo de estudantes en relación coa visita técnica á empresa. Utilizarase un tutorial para orientar aos estudantes sobre como realizar traballos en grupo durante a visita á empresa, considerando os diferentes contidos revisados sobre o tema relacionados cos procesos químicos e como referilos á visualización de operacións e equipos reais na planta. proceso, así como a estrutura e preparación do informe. É obrigatorio facer esta actividade.
A non asistencia (sen xustificación) a máis do 20% do total das actividades obrigatorias supón o suspenso na materia. En caso de non asistencia xustificada, proporase unha alternativa substitutiva á parte non realizada polo alumno.
A parte do exame representará o 70% da nota, consta de:
- 2 probas intermedias. Haberá dúas probas intermedias nos meses de outubro e novembro, nunha hora de clase que se comunicarán cunha semana de antelación. As probas permitirán retirar material se unha nota mínima de 4. A proba intermedia 1 será sobre o contido dos temas 1, 2 e 3 (balances en sistemas sen recirculación, purga e by-pass). A proba 2 realizarase sobre os temas 3 (balances con recirculación, purga e bypass) e 4.
- Exame final. Haberá un exame final dividido en Teoría e Problemas. Tanto os exames de Teoría como de Problemas dividiranse en tres partes relacionadas con diferentes contidos: Parte 1: contidos da proba intermedia 1; Parte 2: contido da proba intermedia 2; Parte 3: contido dos temas 5 e 6. Aqueles estudantes que superaron unha ou ambas as partes examinadas previamente só terán que realizar as partes que non obtiveron éxito e a parte 3. O peso na nota do exame de cada unha das partes é: Parte 1 30%, Parte 2 30% e Parte 3 40%.
A nota global obterase coa seguinte fórmula:
GRADO GLOBAL = 0,3 · (Nota proba 1 ou nota parte 1 exame final) + 0,3 · (Nota proba 2 ou nota parte 2 exame final) + 0,4 · (nota parte 3 exame final)
En calquera dos exames, a teoría terá un peso do 30% e os problemas un peso do 70%. Unha nota inferior a 3,5 en Teoría e / ou problemas supón un fracaso na materia. Unha nota global inferior a 4 no exame supón o fracaso da materia. En calquera outro caso, a nota media da materia obterase da nota combinada das acadadas na parte de avaliación continua (30%) e no exame (70%), sendo necesario obter unha nota igual ou superior a 5 para aprobar o curso.
A consideración de "non presentado" terá se non se realiza ningunha das actividades obxecto de avaliación.
Para a avaliación da segunda oportunidade, manteranse todas as cualificacións da avaliación continua do curso, de tal xeito que o estudante só terá que facer un novo exame final. De conformidade co disposto na Resolución do 15 de xuño de 2011, que se publica no Regulamento para a avaliación do rendemento académico de dous estudantes e para a revisión de cualificacións, aprobado polo Consello de Goberno o 15 de xuño de 2011, os títulos de prácticas A aula de informática e a titoría da vista técnica manteranse dun curso a outro, se é o caso.
Evaluación de competencias
Competencias.…A. Informática…….T. grupal……….Exames
Xenerales
CG.3............................X...........................X.....................X
CG.4............................X...........................X.....................X
Especificas
CQ.1.1.........................X...........................X.....................X
CQ.1.2……………………………………….............………………….…X
CQ.1.3…………..………....X……….………….......X………………….X
CQ.1.4…………………......X…….…………......….X………………….X
CQ.1.5……………………...X…………….…….......X………………….X
CQ.1.6.........................X...........................X....................X
CQ.2.1.........................X...........................X....................X
CQ.2.2…………………......X
Transversais
CT.1.............................X...........................X.....................X
CT.6 ............................X............................X.....................X
CT.8...........................................................X
CT.10.........................................................X
CT.13...........................X
CT.14...........................X...........................X
IMPORTANTE: nos casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas aplicarase o disposto na normativa para avaliar o rendemento académico dos estudantes e revisar as cualificacións. Isto indica que a realización fraudulenta de calquera exercicio ou proba requirida na avaliación implicará a cualificación de fracaso na correspondente convocatoria, independentemente do proceso disciplinario que se poida seguir contra o estudante infractor. Considerarase fraudulento, entre outros, a realización de obras plaxiadas (por exemplo, de compañeiros de clase) ou obtidas de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e fontes. Tamén está estrictamente prohibida a distribución, por diferentes medios (por exemplo, páxinas web) e sen o consentimento dos profesores, de calquera material didáctico colgado na aula virtual ou proporcionado por outros medios.
Na seguinte táboa indícanse as horas previstas para cada actividade:
Actividade ........................Presencial (h)..... Traballo persoal (h)
Clases ...................................31......................... 41
Seminarios..............................12......................... 14
Aula de informática....................6........................... 4
Titorías en grupo.......................2........................... 8
Titorías individualizadas.............2............................ 3
Exame e revisión.......................5........................ 22
Total......................................58......................... 92
• A asistencia ás prácticas na aula de Informática e ás titorías en grupo é obrigatoria. A asistencia ás clases expositivas é altamente recomendable, para o bo seguimento da materia e como axuda para a preparación das actividades avaliables.
• Recoméndase o uso da aplicación USC Campus Virtual da materia.
• Recoméndase o uso do horario de titorías individualizadas do profesor para resolver dúbidas en relación cos contidos estudados polo alumno.
• Seguir a materia día a día.
• Participar activamente nas clases.
• Resolver os problemas. Non "ver como se resolven".
Recomendacións para o ensino telemático nos escenarios 2 e 3:
• Recoméndase ter un ordenador con micrófono e cámara para realizar as actividades telemáticas programadas ao longo do curso, incluída a avaliación. Recoméndase o uso de ordenadores co entorno MS Windows, xa que outras plataformas non admiten algúns dos programas informáticos dispoñibles na USC que se utilizan nas materias.
• Mellorar as habilidades informativas e dixitais cos recursos dispoñibles na USC.
Recoméndase usar unha máscara durante a súa estancia na ETSE, así como lavarse as mans con frecuencia con auga e xabón ou usar hidrogel seguindo as indicacións ao respecto. Sempre que sexa posible, debe manter unha distancia segura do resto de alumnos e profesores da aula e doutros espazos do centro. Deben seguirse escrupulosamente todas as indicacións das autoridades sanitarias e da propia USC para a protección da saúde contra o Covid-19.
"PLAN DE CONTINXENCIA"
AVISO: a guía do asunto seguindo instrucións da Reitoría da USC está programada para o Escenario 1 con ensinanza presencial (normalidade adaptada).
Independentemente do escenario no que nos atopemos durante a impartición da materia, a Aula Virtual da USC utilizarase a través da aplicación Moodle cos seguintes obxectivos:
• Proporcionar información sobre o tema (horario docente, horarios, exames, diversos anuncios, etc.)
• Proporcionar o material necesario para as clases (presentacións dos temas, boletíns, material complementario, etc.).
• Servir como ferramenta de comunicación cos estudantes a través do foro de novas.
• Propoñer tarefas.
• Propoñer probas de avaliación.
• Incluír o acceso ás sesións de videoconferencia por equipos (para os escenarios 2 e 3).
Bibliografía
Nos escenarios 2 e 3 usarase o seguinte libro electrónico para apoiar as clases:
SIMPSON, R. e SASTRY, S.K. Enxeñaría Química e de Bioprocesos. Springer-Verlag New York Ed., 2013. eBookISBN978-1-4614-9126-2. Tapa dura ISBN 978-1-4614-9125-5. SINATURAS: 160 27; A160 13.
Metodoloxía da ensinanza
Escenario 2: distanciamento
• As charlas serán non presenciais a través dos equipos de MS.
• O seminario interactivo e as aulas de informática serán presenciais sempre que a capacidade da aula permita manter as medidas de distancia establecidas polas autoridades competentes.
• As titorías en grupo terán lugar a través de MS Teams na data fixada.
• Os tutoriais individualizados serán exclusivamente virtuais a través de MS Teams.
• A visita a unha empresa do sector químico cun proceso similar ao considerado na clase estará condicionada a estar no escenario 1. Como alternativa á visita á empresa, proporase unha tarefa grupal para levar a cabo balances de masa e enerxía en un diagrama do fluxo de proceso dunha planta industrial.
Escenario 3: peche da instalación
• As charlas e as clases de seminarios interactivos serán completamente presenciais e impartiranse de xeito sincrónico a través da plataforma MS Teams segundo o calendario programado.
• Os estudantes terán dispoñible o software necesario para levar a cabo as prácticas na aula de informática, que se desenvolverán de forma sincronizada a través de MS Teams. En caso de fallo do software, explicaríalles o seu uso e proporcionaríalles os resultados dos estudos de caso obtidos do software para continuar coa súa análise.
• As titorías en grupo levaranse a cabo a través de MS Teams na data fixada.
• Os tutoriais individualizados serán exclusivamente virtuais a través de MS Teams.
• A visita a unha empresa do sector químico cun proceso similar ao considerado na clase estará condicionada a estar no escenario 1. Non obstante, como alternativa, se non se pode realizar a visita á empresa, realizarase unha tarefa grupal. proposta de balances de masa e enerxía nun diagrama de fluxo de proceso.
Avaliación da aprendizaxe
A única variación sería a actividade proposta na visita a unha empresa do sector químico que, se non se pode levar a cabo, como alternativa, proporase unha tarefa grupal de realizar balance de masa e enerxía nun diagrama de fluxo de proceso. En caso contrario, non hai cambios nas actividades propostas nin nos criterios de avaliación segundo o escenario. A diferenza está exclusivamente na natureza presencial ou telemática (escenarios 2 e 3) das actividades implicadas na avaliación.
A avaliación da aprendizaxe realizarase tanto a través da avaliación continua como dos exames intermedios e finais.
Escenario 2 e 3: distanciamento e peche de instalacións
As probas intermedias realizaranse de xeito síncrono ou asíncrono virtual mediante equipos e campus virtual. A entrega de traballos e actividades correspondentes á avaliación continua realizarase a través das tarefas do módulo e / ou cuestionario do campus virtual.
O exame final será preferentemente presencial no escenario 2, excepto naquelas circunstancias de ausencia oficial xustificada, para cuxo caso será telemático síncrono ou asíncrono que se presentará a través do módulo de Cuestionario e / ou Tarefas da Aula Virtual do tema con apoio de MS Teams.
No escenario 3, o exame final será telemático síncrono ou asíncrono que se presentará a través do módulo de Cuestionario e / ou Tarefas da Aula Virtual da materia con apoio a través de equipos MS.
Enrique Roca Bordello
Coordinador/a- Departamento
- Enxeñaría Química
- Área
- Enxeñaría Química
- Teléfono
- 881816774
- Correo electrónico
- enrique.roca [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula A1 |
| Martes | |||
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_02_inglés | Inglés | Aula A1 |
| Mércores | |||
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_02_inglés | Inglés | Aula A1 |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLE_02_inglés | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_03 | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_04_inglés | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_01 | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_02 | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_03 | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_04_inglés | Aula A1 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLE_02_inglés | Aula A2 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula A2 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula A2 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_03 | Aula A2 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_04_inglés | Aula A2 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_01 | Aula A2 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_02 | Aula A2 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_03 | Aula A2 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_04_inglés | Aula A2 |
| 11.01.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula A2 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_04_inglés | Aula A1 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula A1 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLE_02_inglés | Aula A1 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula A1 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula A1 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_03 | Aula A1 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIS_04_inglés | Aula A1 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_01 | Aula A1 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_02 | Aula A1 |
| 20.06.2022 09:15-14:00 | Grupo /CLIL_03 | Aula A1 |