Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 91 Horas de Titorías: 2 Clase Expositiva: 39 Clase Interactiva: 18 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Centro Facultade de Enfermaría
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Sen docencia (En extinción)
Matrícula: Non matriculable (Só plans en extinción)
Proporcionar aos alumnos os coñecementos básicos para:
Desenvolver un adecuado traballo con persoas maiores, tanto facendo referencia aos modos de relación con estes, como aos actuais sistemas de traballo en Gerontología.
Proporcionar os coñecementos necesarios para a o deseño, o desenvolvemento, a ejecución e a avaliación dos diversos programas de intervención.
Facilitar os coñecementos sobre os distintos tipos de barreiras (urbanísticas, ambientais, físicas, psicolóxicas ou sociais) que poden dificultar o funcionamento autónomo da persoa maior e proporcionar diversos modos de intervención ou prevención.
Temas Capítulos
BLOQUE 1
TEMA 1. O traballo en equipo en Xerontoloxía
1. Introdución
2 Interdisciplinariedad e multidisciplinariedad
3 Equipo de Intervención xerontolóxica
4 Plan xeral de intervención
5 Equipos segundo o ámbito de intervención
6. Apoio Xerontolóxico a Domicilio
TEMA 2. Competencias dos distintos profesionais 1. Introdución
2. Papel dos distintos profesionais na atención gerontológica
3. Médico
4. Psicólogo clínico
5. Enfermeira
6. Terapeuta ocupacional
7. Fisioterapeuta
8. Logopeda
9. Traballador social
10. Outros
TEMA 3. Discapacidade e Dependencia 1. Introdución e bases conceptuais
2. Discapacidades, deficiencias e estado de s alude
3. Dependencia: Valoración e gradación
4. Clasificacións Internacionais
TEMA 4. Lei da Promoción da autonomía persoal e atención ás persoas en situación de dependencia 1. Antecedentes e situación actual
2. Financiamento e proceso de implantación
3. Competencias da Administración Autónoma e Entidades Locais
4. Equipos de Valoración
5. Valoración da Dependencia dentro do Sistema Nacional da Dependencia
BLOQUE 2
TEMA 5: Valoración do paciente ancián 1. Historia Clínica
2. Valoración Xerontolóxica Integral
3. Grandes síndromes xerontolóxicas
4 Os instrumentos de valoración e as súas características
5. Detección precoz da deterioración
6. Valoración Clínica
7. Valoración Funcional
8. Valoración Cognitiva
9. Valoración Afectiva
10. Valoración Social e ambiental
TEMA 6: Actividades da Vida Diaria 1. Conceptos e características
2. Metodoloxía na elaboración de escalas ou procedementos de valoración funcional
3. Función e valoración funcional
4. Actividades básicas, instrumentais e avanzadas da vida diaria
TEMA 7: Actividades básicas da vida diaria 1. Principais instrumentos de valoración
2. Índice de Barthel
3. Índice de Katz
4. Escala de Incapacidade Física da Cruz Vermella
5. Avaliación de autocuidado de Kenny
6. Escala de Klein-Bell
7. Escala Pulses para a Valoración Funcional
8. Subescala OARS-AVD
9. Escala de Observación de AVD de Montorio.
TEMA 8: Actividades Instrumentais da Vida 1. Actividades Avanzadas da Vida Diaria
2. Principais instrumentos de valoración
3. Escala de Saúde Funcional de Rosow e Breslau
4. Escala Física de AAVD de Siu e Reuben
TEMA 9: Escalas mixtas para a valoración da capacidade funcional 1. Escala de Demencia de Blessed
2. Escala de avaliación rápida da incapacidade (RDRS-2).
3. Escala Bayer (B-ADL)
4. Escala de Vida Funcional de Sanro
5. Huntington´s Disease
6. Activities of Daily Living
TEMA 10: Valoración psíquica: cognición, conduta e afectividad 1. Obxectivos da valoración cognitiva
2. Historia clínica e peculiaridades da exploración
3. Pautas no procedemento de exploración
4. Funcións cognitivas a explorar e modos de exploración
TEMA 11: Principais instrumentos de avaliación cognoscitiva 1. Test cognitivo de Crichton .
2. Cuestionario abreviado sobre o estado mental de Pfeiffer .
3. Test do reloxo de Shulman .
4. Mini Mental State de Folstein .
5. Mini Exame Cognoscitivo de Lobo.
6. Global Deterioration Scale (GDS) de Reisberg .
7. Escala de Blessed, Tomlinson e Roth.
8 Clinical Dementia Rating. Functional Assessment Staging (FAST).
TEMA 12: Avaliación dos síntomas psicolóxicos e conductuales 1. Inventario Neuropsiquiátrico (NPI)
2. Escala NPI-Nursing Home
3. Escala de Valoración de Patoloxía Conductual na Enfermidade de Alzheimer (Behave-AD)
4. Subescala non cognitiva da Escala de Valoración da Enfermidade de Alzheimer (ADAS-non cognitivo)
5. Escala de puntuación psiquiátrica breve (BPRS)
6. Inventario de Axitación de Cohen-Mansfield
7. Inventario do comportamento frontal
TEMA 13: Valoración afectiva do ancián 1. Modo de proceder na valoración do estado psicoafectivo
2. Instrumentos de medición
3. Escala de Valoración de Hamilton para a ansiedade
4. Inventario de ansiedade de Beck
5. Escala de Depresión e Ansiedade de Goldberg
6. Escala de Depresión Xeriátrica de Yesavage
7. Escala de Depresión de Hamilton
8. Escala de Depresión de Beck
9. Escala de Cornell.
TEMA 14: Valoración nutricional 1. Introdución
2. Necesidades nutricionais
3. Valoración do estado nutricional
4. Patoloxías relacionadas coa malnutrición
BLOQUE 3
UE 1
TEMA 15: Prevención da enfermidade e a discapacidade 1. Introdución
2. Exames de saúde
3. Hipertensión arterial
4. Obesidade e trastornos das lipoproteínas
5. Actividade física
6. Abuso e dependencia de sustancias: Alcol e tabaco
7. Prevención da fraxilidade, accidentes e iatrogenia
TEMA 16: Valoración e Intervención Social 1. Introdución
2. Principais instrumentos de valoración
3. Escala Xixón
4. Escala de Recursos Sociais (OARS)
5. Coidadores familiares de persoas con dependencia
6. Programas de intervención dirixidos a coidadores familiares
7 Valoración da sobrecarga asistencial
8. Malos tratos e persoas maiores
TEMA 17: Calidade de Vida 1.- Estimulación da memoria.
2.- Estimulación na deterioración cognitiva e a demencia.
3.- Estimulación e rehabilitación en Accidentes Cerebro-Vasculares.
4.- Estimulación ambiental.
TEMA 18: Axudas técnicas e contorna 1. Indicacións e contraindicaciones
2. Clasificación das axudas técnicas
3. Adecuación da contorna
4. Lei de accesibilidade e supresión de barreiras arquitectónicas do CC.AA. Galega
Bibliografía básica
• Gandoy M, Mayán JM. Intervención Gerontológica. Santiago de Compostela; Sega: 2002.
• Kane RA, Kane RL. Avaliación das necesidades nos anciáns. Barcelona: SG Editores, Fundación Caixa de Madrid; 1993.
• Leturia FJ, Yanguas JJ, Arriola M, Uriarte A. A valoración das persoas maiores: evaluar para coñecer, coñecer para intervir. Madrid: Cáritas; 2001.
• Mayán JM. Terapéutica Gerontológica. Edicións SEGA. I.S.B.N. 84-607-7396-5, 2003
• Rúa Rodríguez, José. Criterios de Deseño para vivendas da Terceira Idade. Santiago: Xunta de Galicia, 1991.
Lecturas Obligatorias
• BARBERO GUTIÉRREZ, Javier (2006). “A morte dun ser querido. Duelo e adaptación nas persoas maiores”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 53. Leccións de Gerontología, III [Data de publicación: 09/06/2006].
• BUZ DELGADO, José; BO MARTÍNEZ, Belén, (2006). “As relacións intergeneracionales”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 66. Leccións de Gerontología, X [Data de publicación: 16/10/2006].
• CAMIÑO GARRIDO, Vitoria (2003). “A Supresión de Barreiras Arquitectónicas”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 6. [Data de publicación: 30/05/2003.
• ERIKO SUMI, HAJIME TAKECHI, TAIZO WADA, MASAYUKI ISHINE, YOSHIO WAKATSUKI, TOSHINORI MURAYAMA, MASAYUKI YOKODE, MAKOTO TANAKA, TORU KITA, KOZO MATSUBAYASHI AND HIDENORI ARAI. Comprehensive Geriatric Assessment for outpatients is important for the detection of functional disabilities and depressive symptoms associated with sensory impairment as well as for the screening of cognitive impairment Geriatr Gerontol Int 2006; 6: 94–100
• GARCÍA, José Luís (2005). “A sexualidade e a afectividad na vellez”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 41. [Data de publicación: 31/08/2005].
• JIMÉNEZ AMBRIZ, María Guadalupe (2008). “Resiliencia e vellez”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 80. Leccións de Gerontología, XV [Data de publicación: 07/02/2008].
• LOSADA, MÁRQUEZ-GONZÁLEZ, PEÑACOBA, GALLAGHER-THOMPSON, KNIGHT. Reflexións en torno á atención aos cuidadores informales de persoas con demencia e proposta dunha intervención interdisciplinar. Psicología Conductual, Vol. 15, Nº 1, 2007, pp. 57-76
• MÁRQUEZ GONZÁLEZ, María et a o. (2005). “Habilidades e coñecementos necesarios para traballar con persoas maiores”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 32. [Data de publicación: 18/05/2005].
• MARTÍNEZ GÓMEZ. Creación de emprego e riqueza a través do desenvolvemento de programas de intervención cos maiores. Rev Mult Gerontol 2001;11(4):208-218
• MÁRQUEZ-GONZÁLEZ, María (2008). “Emocións e envejecimiento”. Madrid, Portal Maiores,Informes Portal Maiores, nº 84. Leccións de Gerontología, XVI [Data de publicación: 14/05/2008].
• Mendoza-Núñez, Martínez-Maldonado, Correa-Muñoz. Perceptions on the importance of gerontological education by teachers and students of undergraduate health sciences. .BMC Medical Education 2007, 7:1
• MONTORIO CERRATO, Ignacio, LOSADA BALTAR, Andrés (2004). “Unha visión psicosocial da dependencia. Desafiando a perspectiva tradicional”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 12. [Data de publicación: 30/04/2004].
• PÉREZ VERMELLO, Gema (2004). “Dificultades para definir o maltrato a persoas maiores”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 16. [Data de publicación: 30/04/2004].
• PRIETO CHINCOLLA, Susana (2006). “A sexualidade das persoas maiores.”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 57. [Data de publicación: 19/06/2006].
• RODRÍGUEZ RODRÍGUEZ As necesidades das persoas maiores dependentes . Revista de Asuntos Sociais: 38-41.
• SANTOS URBANEJA, Fernando (2004). “Pautas de actuación en caso de persoas maiores que viven soas e non poden valerse por si mesmas”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 24. [17/11/2004].
• IÑIGUEZ MARTINEZ, Xullo (2006) “O Deterioro Cognitivo Leve (2): factores predictivos e abordaje terapéutico”. Madrid, Informes Portal Maiores, nº 46. [Data de publicación: 25/01/2006].
• IÑIGUEZ MARTÍNEZ, Xullo (2004). “O Deterioro Cognitivo Leve. A importancia da súa diagnostico diferencial para detectar un posible proceso de demencia de tipo Alzheimer”. Madrid, Portal Maiores, Informes Portal Maiores, nº 17. [Data de publicación: 15/11/2004].
• Engadiranse aqueloutras, que ao longo do desenvolvemento do curso, sexan consideradas como tales polos docentes da materia
Competencias Xerais:
Instrumentales:
Capacidade de resolución de problemas e toma de decisións.
Fomentar a capacidade de planificación e xestión
Facilitar a súa disposición á formación continua.
Interpersonales:
Capacitar ao alumno para manter unha comunicación eficaz coas persoas maiores.
Capacitar ao alumno para o traballo en equipo.
Valores ou Actitudes:
Aceptar o traballo con persoas maiores e a súa contorna.
Rexeitar o nihilismo terapéutico co maior.
Descartar as disonancias cognitivas dos propios maiores.
Cod. Competencia
A1 Saber valorar de xeito integral ás persoas maiores así como utilizar vos resultados dá valoración para intervir de acordo ao diagnóstico preestablecido.
A2 Saber diagnosticar a patoloxía máis prevalente nas persoas maiores así como establecer as pautas terapéuticas máis indicadas, tanto desde ou punto de vista farmacolóxico como non farmacolóxico.
A3 Saber diagnosticar vos problemas sociais e/ou sociosanitarios que inciden na persoa maior e poñer en marcha as medidas axeitadas a fin de conseguir ou maior estado de benestar para o e ou seu contorna.
A4 Estar en condicións de dirixir calquera recurso xerontolóxico.
A5 Saber realizar procuras en bases de datos científicas, así como aplicar vos resultados dás mesmas na consecución de proxectos de investigación.
A6 Adquirir as competencias necesarias para aplicar ou método científico non desenvolvemento de proxectos .
A7 Ter vos coñecementos suficientes para incorporarse como investigador en actividades de I+D+i .
A8 Coñecer as diferentes convocatorias públicas e privadas para a consecución de financiamento e estar en condicións de elaborar un proxecto.
A9 Incorporarse como xestor de proxectos a entidades de I+D+i .
A10 Saber analizar resultar obtidos na actividade profesional a fin de poder integralos en liñas de investigación e dentro delas, en proxectos do eido dá Xerontoloxía e a Xeriatría .
A11 Saber difundir resultar obtidos na actividade asistencial a través dás diferentes fontes de información xerontolóxicas e xeriátricas.
B1 Estar en disposición de integrarse en equipos de Saúde , centros xerontolóxicos e entidades que prestan servizos dirixidos as persoas maiores.
B2 Estar en disposición de incorporarse como profesional aos equipos de valoración e intervención creados non marco dá denominada “Lei dá dependencia”.
B3 Ter ou coñecemento para denominarse especialista en Xerontoloxía Clínica de acordo á especialidade desenvolvida.
B4 Ter ou coñecemento para denominarse especialista en Xerontoloxía Social de acordo á especialidade desenvolvida.
B5 Ser capaz de aplicar ou método científico.
B6 Ser capaz de incorporarse a calquera equipo de I+D+i .
B7 Estar en disposición de realizar actividades asistenciais e investigadoras de xeito integral nos campos social, sanitario e sociosanitario.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais dá comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas dás tecnoloxías dá información e as comunicacións (TIC) necesarias para ou exercicio dá súa profesión e para a aprendizaxe ao longo dá súa vida.
C4 Desenvolverse para ou exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade , diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas non coñecemento e orientadas ao ben común.
C5 Entender a importancia dá cultura emprendedora e coñecer vos medios ao alcance dás persoas emprendedoras.
C6 Valorar criticamente ou coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver vos problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia dá aprendizaxe ao longo dá vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e ou desenvolvemento tecnolóxico non avance socioeconómico e cultural dá sociedade.
COMPETENCIAS DA MATERIA
Comprender os distintos roles de cada un dos membros dos equipos e a maneira de coordinar as actuacións
Comprender as características que han de reunir os equipos de intervención en xerontoloxía.
Comprender os criterios e matices do concepto da dependencia.
Aplicar os coñecementos adquiridos a fin de realizar valoracións integrais.
Razoar metodicamente co resto de membros do equipo profesional, estando capacitados para discutir a información e interactuar a fin de obter as conclusións máis adecuadas acerca das pautas de intervención de acordo ás valoracións previas.
Desenvolver habilidades de aprendizaxe para a partir dos criterios de valoración establecidos poder establecer as pautas de intervención adecuadas á problemática exposta
Contido Teórico:
O inicio de cada tema, así como o seu desenvolvemento principal, será principalmente de exposición magistral, co apoio dos medios técnicos necesarios.
Unha vez asentados os coñecementos teóricos necesarios, pasarase a un sistema interactivo de debate cos alumnos, no que se desenvolverán as posibles aplicacións e desenvolvementos dos contidos abordados.
Contidos prácticos:
Desenvolveranse as actividades citadas, así como a elaboración final dun programa de intervención, que será posto en práctica obligatoriamente nos centros externos de desenvolvemento das actividades prácticas.
USC Virtual:
Colgarase material docente e de apoio na USC Virtual.
• Contido teórico:
75% da puntuación final da asignatura:
40%:
Exame tipo test. Catro opcións de resposta con só unha verdadeira. Descuentan as respostas erróneas.
Preguntas curtas. Desenvolvemento de coñecementos teóricos.
35%: Tema de desenvolvemento. Un ou máis Supostos prácticos de intervención (planificación, desenvolvemento, avaliación, ou ejecución)
• Contido práctico:
25 % da puntuación final da asignatura:
Asistencia ás prácticas.
Desenvolvemento dos traballos propostos.
Valoración final dos traballos realizados.
NOTA FINAL:
A nota final será a suma das puntuaciones obtidas a través da avaliación dos contidos teóricos (tipo test + suposto práctico) e as puntuaciones da avaliación dos contidos prácticos, a condición de que se obtivo un mínimo dun 40% da puntuación total de cada un dos tres apartados evaluados.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na “Normativa de avaliación do rendemento académico dous estudantes e de revisión de cualificacións ”
Os pautados na USC para unha materia de 6 créditos ECTS
Fuentes documentales en Internet
Páginas Web en la que los alumnos podrán descargar documentos utilizados y citados en clase:
http://www.imsersomayores.csic.es/
http://www.segg.es/
http://www.medicinainformacion.com/
http://portal1.lacaixa.es/
http://www.who.int/es/
http://www.sgxx.org/
http://www.benestargaliza.org/
http://www.coidanet.com/
http://www.igualdadebenestar.org/
http://www.inforesidencias.com/
http://www.madrid.org/cs/Satellite?pagename=PMAY/Page/PMAY_home&languag…
http://vicepresidencia.xunta.es/index.php
http://www.infogerontologia.com/
Escenario 2: distanciamento
Ensino expositivo e interactivo
O ensino expositivo poderá realizarse total ou parcialmente de maneira virtual, xa sexa con mecanismos síncronos ou asíncronos.
Tutorías
Prioridade á programación de tutorías (incluídos os do TFG e TFM) por vía telemática.
Avaliación
As probas finais, serán preferentemente telemáticas.
Escenario 3: peche de instalacións
Ensino expositivo e interactivo
O ensino expositivo poderá realizarse totalmente de maneira virtual, xa sexa con mecanismos síncronos ou asíncronos.
Tutorías
Prioridade á programación de tutorías (incluídos os do TFG e TFM) exclusivamente por vía telemática.
Avaliación
As probas finais, serán telemáticas.
Manuel Gandoy Crego
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Enfermaría
- Teléfono
- 881812071
- Correo electrónico
- manuel.gandoy [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade