Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Didácticas Aplicadas
Áreas: Didáctica da Expresión Corporal
Centro Facultade de Formación do Profesorado
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Nesta materia os alumnos e alumnas deben alcanzar un coñecemento práctico, e non só técnico, sobre as actividades excursionistas e a vida ao aire libre. Os alumnos e alumnas aprenderán a deseñar excursións e a coñecer todas as dificultades e satisfaccións que a práctica excursionista e a acampada levan. Os alumnos e alumnas terán que saber deseñar as excursións tendo en conta a riqueza cultural que se abre coa súa práctica e valorar que aspectos educativos se estimulan nestas actividades.
1.- O excursionismo como actividade educativa: historia e fundamentos pedagóxicos.
2.- Deseño e modelos de excursión.
3.- A acampada e a vida de montaña.
4.- As colonias escolares.
5.- Recursos e instalacións de educación ao aire libre.
6.- Estudo de casos de uso de instalacións e recursos na organización, deseño e desenvolvemento de actividades educativas na natureza e ao aire libre.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
Beames, S. e Brown, M. (2016). Adventurous Learning. A Pedagogy for a Changing World. New York: Routledge.
Priest, S., e Gass, M. (2017). Effective leadership in adventure programming, 3E. Human Kinetics.
Stremba, B. (2009). Teaching adventure education theory: Best practices. Human Kinetics.
Wagstaff, M., & Attarian, A. (2009). Technical skills for adventure programming: A curriculum guide. Human Kinetics.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
Ascaso, J., Casterad, J. et al. (1996). Actividades en la naturaleza. Madrid: MEC.
Brotherton, L. (2013). Manual de orientación. Barcelona: Paidotribo.
Colorado, J. (2000): Trekking. Tu primer viaje a otro mundo. Grandes Espacios, 45, pp. 26-34
Colorado, J. (2001): Montañismo y trekking, Desnivel, Madrid.
Elziere, C.(1999): Caminar por la montaña, Desnivel, Madrid.
Gilbertson, K., Bates, T., Ewert, A., e McLaughlin, T. (2006). Outdoor education: Methods and strategies. Human Kinetics.
Guillén, R.; Lapetra, S.; Casterad, J.; (2000). Actividades en la naturaleza. Editorial Inde. Barcelona.
Harrison, G., e Erpelding, M. (2012). Outdoor program administration: Principles and practices. Human Kinetics.
Jensen, C. R., e Guthrie, S. (2006). Outdoor recreation in America. Human Kinetics.
López Moreno, G. (2002). Manual práctico del excursionismo. Madrid: Ministerio de Educación y Ciencia.
Martin, B., Breunig, M., Wagstaff, M., e Goldenberg, M. (2017). Outdoor leadership. Human Kinetics.
Mears, R. (2011). El arte de la supervivencia en la naturaleza. Barcelona: Paidotribo.
Melendo, J. A., Arbonés, N., Cancer, L., Maza, P. e Lampre, F. (2014). Manual de técnicas de montaña e interpretación de la naturaleza. Barcelona: Paidotribo.
Otero-Urtaza, E., Navaro-Patón, R., Carral-Maseda, D., Basanta-Camiño, S. (2014). Sobre aquello que puede educar la naturaleza en los escolares: Peter Higgins y el aprendizaje al aire libre. En X Congreso Internacional de Ciencias del Deporte y la Educación Física
Prouty, D., Panicucci, J., e Collinson, R. (2007). Adventure education: theory and applications. Human kinetics.
Redmond, K., Foran, A., e Dwyer, S. (2010). Quality lesson plans for outdoor education. Human kinetics.
Spengler, J. O., Connaughton, D., e Pittman, A. T. (2006). Risk management in sport and recreation. Human Kinetics.
Steffen, J., & Stiehl, J. (2010). Teaching lifetime outdoor pursuits. Human Kinetics.
Stilwell, A. (2016). Técnicas de supervivencia. Barcelona: Paidotribo.
4.1- Básicas:
2.- Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
4.2.- Específicas.
5.- Que os estudantes sexan capaces de deseñar programas para a realización de actividades educativas en contornos naturais, en concreto saberá deseñar unha actividade educativa orixinal sobre un contorno natural previamente elixido.
6.- Que os estudantes sexan capaces de coordinar e dirixir organizacións relacionadas coa educación en contornas naturais.
4.3.- Da materia.
1.- O alumno sabe deseñar unha excursión nun contorno natural contando con todos os factores que se implican nesta actividade, incluída pásaa a noite.
2.- O alumno sabe valorar e levar á práctica os elementos pedagóxicos que vertebran unha excursión ao aire libre.
3.- O alumno sabe resolver un imprevisto e recorrer a solucións viables.
As clases teóricas presentan unha síntese actualizada do conxunto de saberes acumulados sobre excursionismo e vida ao aire libre, que se verifica en actividades que se desenvolven nas clases prácticas. As clases ao aire libre permiten aos alumnos coñecer as súas posibilidades educativas, recursos e actividades que se desenvolven na natureza. Os alumnos deben recoller notas de todas estas visitas. Os estudantes realizarán unha proposta práctica de deseño dunha excursión, con fundamentación teórica, traballo a pé de campo, posta en práctica e elaboración de conclusións, todo isto segundo o acordado previamente (30 horas de traballo). Os estudantes serán atendidos en grupos reducidos, ou individualmente, en titoría para orientar as súas indagacións (2 horas, nun conxunto de tres ou catro sesións). Un exercicio establecerá un diagnostico sobre os logros alcanzados (2 horas).
Hai que ter en conta que debido á natureza da materia realizaranse saídas e prácticas de campo ás que o alumnado deberá asistir obrigatoriamente, tal e coma figura no sistema de avaliación.
Poderase establecer un sistema de docencia de aula invertida, por medio do uso do Campus Virtual da materia, e en conxunto con outras materias do mesmo Módulo.
Por último, ante a incertidume derivada da pandemia de COVID-19, resulta necesario contemplar os siguientes escenarios en cuanto á metodoloxía:
Escenario 1: Normalidade adaptada
- A docencia expositiva e interactiva será fundamentalmente de carácter presencial. As titorías poderán realizarse parcialmente de forma virtual.
- O alumnado terá garantida a accesibilidade aos materiais básicos necesarios para cursar con éxito a materia dacordo coas condicións do escenario.
- Contémplase o uso, según necesidade, das plataformas tecnológicas instituciones (correo electrónico, aula virtual da materia e Microsoft Teams) como recursos para a difusión dos materiais, realización e/ou entrega de tarefas e, en xeral, facilitar a comunicación e un mellor aproveitamento da materia.
Escenario 2: Distanciamento
- A docencia expositiva e interactiva de carácter presencial convivirá coa virtual, dacordo co que disponla a facultade ou outras instancia de superior rango xerárquico. As titorías realizaranse preferemente de forma virtual.
- O alumnado terá garantida a accesibilidade aos materiais básicos necesarios para cursar con éxito a materia dacordo coas condicións do escenario.
- Contémplase o uso, según necesidade, das plataformas tecnológicas instituciones (correo electrónico, aula virtual da materia e Microsoft Teams) como recursos para a difusión dos materiais, realización e/ou entrega de tarefas e, en xeral, facilitar a comunicación e un mellor aproveitamento da materia.
Escenario 3: Peche das instalacións
- A docencia (expositiva e interactiva) e as titorías se desenvolverán exclusivamente de forma virtual, podendo empregar para elo mecanismos síncronos ou asíncronos.
- O alumnado terá garantida a accesibilidade aos materiais básicos necesarios para cursar con éxito a materia dacordo coas condicións do escenario.
- Contémplase o uso, según necesidade, das plataformas tecnológicas instituciones (correo electrónico, aula virtual da materia e Microsoft Teams) como recursos para a difusión dos materiais, realización e/ou entrega de tarefas e, en xeral, facilitar a comunicación e un mellor aproveitamento da materia.
A avaliación será levada a cabo por procedimentos de avaliación continua que atenderán aos seguintes apartados:
Escenario 1: Normalidade adaptada
1) Participación nas sesións interactivas: 30% da nota final. As posibilidades que se contemplan neste apartado son:
Entre o 80 e 100 % de participación: O alumnado recibe unha cualificación máxima de 3 (sobre 10) na nota final ou a parte proporcional segundo a súa porcentaxe de asistencia.
Entre o 50 e 80 % de participación: O alumnado non recibe cualificación neste apartado.
Entre o 0 e 50 % de participación: O alumnado nesta situación non poderá superar a materia na primeira oportunidade.
2) Informes escritos e outras producións: 70% da nota final. Consistirá nun ou varios traballos sobre as competencias que se indican no programa e dos que pode requerirse tanto a elaboración grupal como a presentación oral. Ademais, algún/s dos traballos poderá ser requirido en coordinación coa materia Deseño e organización de actividades motrices ao aire libre. Proporcionaranse os detalles concretos na guía docente que se facilitará ao comezo do curso.
Para aprobar a materia será preciso obter unha cualificación mínima de 5 puntos (sobre 10) no apartado 2.
Escenario 2: Distanciamento
1) Participación nas sesións interactivas: pártese dun peso do 30% sobre a nota final no caso de que as sesiones interactivas podan ser realizadas de forma presencial. No caso de que as posibilidades de presencialidade na docencia interactiva se vexan reducidas, o peso na avaliación deste apartado reducirase de forma proporcional, siendo trasladado ao apartado 2. Sempre que poda mantérse un mínimo do 50% de presencialidade nas sesiones interactivas seguirán aplicándose os seguintes criterios para a valoración da participación:
Entre o 80 e 100 % de participación: O alumnado recibe unha cualificación máxima de 3 (sobre 10) na nota final ou a parte proporcional segundo a súa porcentaxe de asistencia.
Entre o 50 e 80 % de participación: O alumnado non recibe cualificación neste apartado.
Entre o 0 e 50 % de participación: O alumnado nesta situación non poderá superar a materia na primeira oportunidade.
2) Informes escritos e outras producidos: pártese dun peso do 70% da nota final que poderá verse incrementado no caso de que as sesións interactivas non podan ser íntegramente presenciais conforme ao indicado para o apartado de participación nas sesións interactivas. Consistirá nun ou varios traballos sobre as competencias que se indican no programa e dos que pode requerirse tanto a elaboración grupal como a presentación oral. Ademais, algún/s dos traballos poderá ser requirido en coordinación coa materia Deseño e organización de actividades motrices ao aire libre. Proporcionaranse os detalles concretos na guía docente que se facilitará ao comezo do curso.
Para aprobar a materia será preciso obter unha cualificación mínima de 5 puntos (sobre 10) no apartado 2.
Escenario 3: Peche das ínstalacións
Todo o peso da avaliación recaerá sobre o apartado de Informes e outras producións, que consistirá en varios traballos sobre as competencias que se indican no programa e dos que pode requerirse tanto a elaboración grupal como a presentación oral. Ademais, algún/s dos traballos poderá ser requirido en coordinación coa materia Deseño e organización de actividades motrices ao aire libre. Proporcionaranse os detalles concretos na guía docente que se facilitará ao comezo do curso.
SEGUNDA OPORTUNIDADE
O alumnado que non superase a materia na primeira instancia poderá facelo dentro da mesma convocatoria nunha segunda oportunidade. Na mesma, deberá realizar a entrega do ou dos informes ou outras producións que non tivera superado na primeira oportunidade. Neste caso, o apartado de participación non poderá ser subsanado polo que a máxima cualificación que poderá obterse será a que corresponda ao peso do apartado 2 segundo o escenario (1, 2 ou 3) no que nos atopemos.
ALUMNADO CON DISPENSA DE ASISTENCIA
O alumnado con dispensa de asistencia, sexa cal sexa o escenario (1, 2 ou 3) no que nos atopemos, deberá contactar co docente na mesma semana na que se solicita para concretar o seu plan de traballo na materia e, se é preciso, acordar as adaptacións que fosen pertinentes para atender cada situación particular.
ALUMNADO CON NECESIDADES ESPECÍFICAS DE APOYO EDUCATIVO
O alumnado con algunha diversidade funcional e que requira de adaptacións ou apoio para seguir o desenvolvemento normal da materia deberá acudir ao Servizo de Participación e Integración Universitaria (SPIU), e, inmediatamente despois, falar co docente para concretar o seu plan de traballo na materia e, de ser preciso, acordar as adaptacións que fosen pertinentes para atender cada situación particular.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
TRABALLO PRESENCIAL (horas)
Clase presencial en grupo completo: 6
Clases practicas: 12
Titorías: 2
Realización de exercicios escritos ou exames: 2
Outras tarefas co profesor/a de a materia: Visita guiada a instalacións de aire libre: 8
TOTAL horas de traballo presencial: 30
TRABALLO PERSOAL (horas)
Estudo autónomo individual ou en grupo: 20
Escritura de exercicios, conclusións ou traballos derivados da materia: 5
Lecturas recomendadas e procuras bibliográficas: 12
Asistencia a actividades recomendadas: 4
Outras tarefas: Deseño dunha excursión: 4
TOTAL horas de traballo persoal do alumnado: 45
Este máster capacita para a dirección de grupos e a toma de decisións responsables en relación con actividades educativas en contornos naturais. É necesario que os alumnos e alumnas teñan actitudes positivas en todas aquelas cuestións que fan referencia a calidades persoais que apuntan cara ao desenvolvemento desas capacidades. Nesta materia estas calidades afloran especialmente nas actividades ao aire libre, nas camiñadas, acampadas e na observación directa da realidade natural. É neses momentos onde os alumnos e alumnas deben mostrar as súas calidades de dirección de grupos, saber tomar decisións responsables, de como poden espertarse valores educativos e ter recursos ante as dificultades ou os feitos imprevistos.
As actuacións do profesor rexeranse, en todo caso, pola Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións, aprobada no Consello de Goberno do 15 de xuño de 2011 (DOG 21 de xullo de 2011) e modificada pola Resolución do 5 de abril de 2017 (DOG, 8 de maio).
Os estudantes que teñan dispensa de asistencia por traballo ou conciliación familiar, terán que aterse ao disposto na Instrución 1/2017 da Secretaría Xeral. Neses casos, para aprobar esta materia é obrigatoria a asistencia ás actividades prácticas ao aire libre que están programadas e sinaladas no horario de clases.
Os alumnos necesitan un equipamento mínimo como excursionistas: boas botas, mochila lixeira, gorro, crema de protección solar...
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Este programa pode sufrir as modificación oportunas por necesidades docentes. Estas serán comunicadas ao alumnado con suficiente antelación.
PLAN DE CONTINXENCIA
Escenario 1: Normalidade adaptada
- A docencia expositiva e interactiva será fundamentalmente de carácter presencial. As titorías poderán realizarse parcialmente de forma virtual.
- O alumnado terá garantida a accesibilidade aos materiais básicos necesarios para cursar con éxito a materia dacordo coas condicións do escenario.
- Contémplase o uso, según necesidade, das plataformas tecnológicas instituciones (correo electrónico, aula virtual da materia e Microsoft Teams) como recursos para a difusión dos materiais, realización e/ou entrega de tarefas e, en xeral, facilitar a comunicación e un mellor aproveitamento da materia.
- A avaliación será levada a cabo por procedimentos de avaliación continua que atenderán aos seguintes apartados:
1) Participación nas sesións interactivas: 30% da nota final. As posibilidades que se contemplan neste apartado son:
Entre o 80 e 100 % de participación: O alumnado recibe unha cualificación máxima de 3 (sobre 10) na nota final ou a parte proporcional segundo a súa porcentaxe de asistencia.
Entre o 50 e 80 % de participación: O alumnado non recibe cualificación neste apartado.
Entre o 0 e 50 % de participación: O alumnado nesta situación non poderá superar a materia na primeira oportunidade.
2) Informes escritos e outras producións: 70% da nota final. Consistirá nun ou varios traballos sobre as competencias que se indican no programa e dos que pode requerirse tanto a elaboración grupal como a presentación oral. Ademais, algún/s dos traballos poderá ser requirido en coordinación coa materia Deseño e organización de actividades motrices ao aire libre. Proporcionaranse os detalles concretos na guía docente que se facilitará ao comezo do curso.
Para aprobar a materia será preciso obter unha cualificación mínima de 5 puntos (sobre 10) no apartado 2.
Escenario 2: Distanciamento
- A docencia expositiva e interactiva de carácter presencial convivirá coa virtual, dacordo co que disponla a facultade ou outras instancia de superior rango xerárquico. As titorías realizaranse preferemente de forma virtual.
- O alumnado terá garantida a accesibilidade aos materiais básicos necesarios para cursar con éxito a materia dacordo coas condicións do escenario.
- Contémplase o uso, según necesidade, das plataformas tecnológicas instituciones (correo electrónico, aula virtual da materia e Microsoft Teams) como recursos para a difusión dos materiais, realización e/ou entrega de tarefas e, en xeral, facilitar a comunicación e un mellor aproveitamento da materia.
- A avaliación será levada a cabo por procedimientos de avaliación continua que atenderán aos seguintes apartados:
1) Participación nas sesións interactivas: pártese dun peso do 30% sobre a nota final no caso de que as sesiones interactivas podan ser realizadas de forma presencial. No caso de que as posibilidades de presencialidade na docencia interactiva se vexan reducidas, o peso na avaliación deste apartado reducirase de forma proporcional, siendo trasladado ao apartado 2. Sempre que poda mantérse un mínimo do 50% de presencialidade nas sesiones interactivas seguirán aplicándose os seguintes criterios para a valoración da participación:
Entre o 80 e 100 % de participación: O alumnado recibe unha cualificación máxima de 3 (sobre 10) na nota final ou a parte proporcional segundo a súa porcentaxe de asistencia.
Entre o 50 e 80 % de participación: O alumnado non recibe cualificación neste apartado.
Entre o 0 e 50 % de participación: O alumnado nesta situación non poderá superar a materia na primeira oportunidade.
2) Informes escritos e outras producidos: pártese dun peso do 70% da nota final que poderá verse incrementado no caso de que as sesións interactivas non podan ser íntegramente presenciais conforme ao indicado para o apartado de participación nas sesións interactivas. Consistirá nun ou varios traballos sobre as competencias que se indican no programa e dos que pode requerirse tanto a elaboración grupal como a presentación oral. Ademais, algún/s dos traballos poderá ser requirido en coordinación coa materia Deseño e organización de actividades motrices ao aire libre. Proporcionaranse os detalles concretos na guía docente que se facilitará ao comezo do curso.
Para aprobar a materia será preciso obter unha cualificación mínima de 5 puntos (sobre 10) no apartado 2.
Escenario 3: Peche das instalacións
- A docencia (expositiva e interactiva) e as titorías se desenvolverán exclusivamente de forma virtual, podendo empregar para elo mecanismos síncronos ou asíncronos.
- O alumnado terá garantida a accesibilidade aos materiais básicos necesarios para cursar con éxito a materia dacordo coas condicións do escenario.
- Contémplase o uso, según necesidade, das plataformas tecnológicas instituciones (correo electrónico, aula virtual da materia e Microsoft Teams) como recursos para a difusión dos materiais, realización e/ou entrega de tarefas e, en xeral, facilitar a comunicación e un mellor aproveitamento da materia.
- A avaliación será levada a cabo por procedimientos de avaliación continua e todo o peso da avaliación recaerá sobre o apartado de Informes e outras producións, que consistirá en varios traballos sobre as competencias que se indican no programa e dos que pode requerirse tanto a elaboración grupal como a presentación oral. Ademais, algún/s dos traballos poderá ser requirido en coordinación coa materia Deseño e organización de actividades motrices ao aire libre. Proporcionaranse os detalles concretos na guía docente que se facilitará ao comezo do curso.
Joaquín Lago Ballesteros
Coordinador/a- Departamento
- Didácticas Aplicadas
- Área
- Didáctica da Expresión Corporal
- Teléfono
- 982821023
- Correo electrónico
- joaquin.lago [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
| Venres | |||
|---|---|---|---|
| 18:00-19:30 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 30 |
| 28.05.2021 16:30-17:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 30 |
| 28.06.2021 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 30 |