Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 102 Horas de Titorías: 6 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Pedagoxía e Didáctica
Áreas: Didáctica e Organización Escolar, Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
— Analizar o papel, tarefas e competencias profesionais do formador/a e coñecer diferentes modalidades de formación de formadores/as.
— Coñecer e valorar proxectos de formación de formadores/as e profesionais de axuda
— Saber delimitar as características e pautas básicas para a aplicación do modelo sistémico á formación de formadores/as e profesionais de axuda.
1. As profesións de axuda. Políticas e prácticas de formación e profesionalización.
2. Perfil profesional dos/as formadores/as e os profesionais de axuda.
2.1. Procesos formativos de construción da identidade profesional e de desenvolvemento de competencias.
2.2. Programas e comportamentos de desenvolvemento profesional dos formadores/as. Boas prácticas de formación.
3. A formación desde o modelo sistémico.
3.1. Principios, pautas e procesos
3.2. A formación teórica.
3.3. A formación profesional.
A) Bibliografía Básica:
Aguayo, C. (2007). Profesión y profesionalización: hacia una perspectiva ética de las competencias en trabajo social. Revista Tendencia & Retos, 12, 107-117. Recuperado de http://www.ts.ucr.ac.cr/binarios/revistas/co/rev-co-tendencias-0012-07…
Álvarez Núñez, Q. (2012). La teoría de sistemas y las organizaciones educativas: el camino del orden. En Ll. Ballester y A. J. Colom (eds.) Intervención sistémica en familias y organizaciones socioeducativas (pp. 159-204). Barcelona: Octaedro.
Álvarez Núñez, Q. (2013). La pedagogía sistémica: una educación basada en el equilibrio, el orden y la vinculación. RELADEI Revista Latianoamericana de Educación Infantil, 2(3), 71-98.
Álvarez Núñez, Q. (2017). Pedagogía Sistémica e Interculturalidad: claves para construir un aula inclusiva. Revista Lusófona de Educaçao, 37, 165 - 179
Cordero, M. (Coord.) (2007). Aula de Pedagogía Sistémica. Aula de Innovación Educativa, 158, 8-38.
Dykstra, I. (2007). El alma conoce el camino. Constelaciones familiares con niños y jóvenes. Barcelona: Obelisco.
Del Pozo, P. (2009). Formación de Formadores (2 ª ed). Madrid: Pirámide
Franke-Griksch, M. (2004). Eres uno de nosotros. Miradas y soluciones sistémicas para docentes, alumnos y padres. Buenos Aires: Alma Lepik editorial
Hellinger, B. e Olvera, A. (2010). Inteligencia Transgeneracional. Sanando las heridas del pasado. México: CUDEC
Irarreta, A. (2008). Formación de formadores después de Bolonia. Madrid: Díaz de Santos.
Jover, G. e Ruiz, M. (2013). El código deontológico de la profesión docente: evolución y posibilidades. Edetania, 43, 114-131.
Soriano, J. (2005). Los procesos de la relación de ayuda. Bilbao: Desclée de Brouwer.
Navío, A. (2007): El resultado de los programas de formación de formadores: Análisis comparativo de dos realidades institucionales. Revista de Curriculum y Formación del Profesorado, 11(2), 2 - 2 3
Olvera, A. P., Traveset, M. y Parellada, C. (2012). Raíces, vínculos y Alas: Una pedagogía de la abundancia. México: CUDEC
Parellada, C. (Coord) (2006). Tema del mes: Un nuevo paradigma educativo: la pedagogía sistémica. Cuadernos de Pedagogía, 360, 54-93.
Parellada, C. e Traveset, M. (2016). Las redes sutiles de la educación. Las ideas claves de la Pedagogía sistémica multidimensional. Barcelona: Octaedro.
Conzález, M. T.; Tev, A.; Martínez, M. e Pérez, A. (2007). Profesorado y otros profesionales de la educación. Barcelona: Octaedro.
Ruíz, C. e García, J. (2019). ¿Que nos aporta el modelo de patrones de aprendizaje para el diseño de acciones formativas?. Revista colombiana de educación, 77, 321-341. Recuperado de https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=7066428
Tejada. J. (Coord.) (2007). Formación de formadores. Madrid: Thomson.
Tejada, J., Fernández, E., Jurado, P., Mas, O., Navío, A. e Ruiz, C. (2008). Implicaciones de la evaluación de impacto: una experiencia en un programa de formación de formadores. Bordón Revista de Pedagogía, 60(1), 163-186. Recuperado de https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2692009
Traveset, M. (2007). La pedagogía sistémica. Fundamentos y práctica. Barcelona: Graó.
Traveset, M. (2016). Pensar con el corazón, sentir con la mente. Recursos didácticos de educación emocional sistémica multidimensional. Barcelona: Octaedro
Vaillant, D. e Marcelo, C. (2001). Las tareas del formador. Málaga: Aljibe
Valcarce, M. e Rial, A. (noviembre, 2001). A formación pedagóxica dos/as profesionais docentes da formación profesional ocupacional en Galicia. Actas del III Encontro Internacional de Galicia e Norte de Portugal de Formación para o Traballo (2002), Santiago de C ompostela, 137-150
Valcarce, M. (noviembre, 2002). Técnicas e instrumentos para a verificación dos aprendizaxes adquiridos polos profesionais docentes de FPO e continua, nos cursos de Formación Docente. Actas del IV Congreso Internacional de Norte de Portugal e de Galicia de Formación para o Traballo (2003), Oporto, 525-537
Valcarce, M. (2016). O/A formador/a, unha ocupación de axuda, determinante na vulnerabilidade laboral. En M. Valcarce y A. F. Rial (edit.), Vulnerabilidade, Formación para o traballo, orientación e comunidade na eurorrexión Galicia-Norte de Portugal (pp. 289-313) Santiago de Compostela: Servizo de Publicación e Intercambio Científico da Universidade de Santiago de Compostela.
Vázquez, V. e Escámez, J. (2010). La profesión docente y la ética del cuidado. Revista Electrónica de Investigación Educativa, [Número Especial]. 1-19. Recuperado de http://redie.uabc.mx/contenido/NumEsp2/contenidoverdera.html
Zamanillo, T. (2012). Las relaciones de poder en las profesiones de ayuda. Revista internacional de trabajo social, 1, 15-170
B) Bibliografía Complementaria:
Aguayo, C. (2007). Profesión y profesionalización: hacia una perspectiva ética de las competencias en trabajo social. Revista Tendencias & Retos, 12, 107-117.
Ballester, Ll. e Colom, A. J. (eds.) (2012). Intervención sistémica en familias y organizaciones socioeducativas. Barcelona: Octaedro.
Dykstra, I. (2002). Niños que heredan el destino familiar. Barcelona: RBA.
Echegaray, G. (2009): Las Constelaciones Organizacionales. Pamplona, Verbo Divino.
Escudero, J. M. e Luis Gómez, A. (Eds.) (2006): La formación del profesorado y la mejora de la educación. Madrid: Octaedro.
Fernández Cruz, M. (2006). Desarrollo profesional docente. Madrid: Grupo Editorial Universitario.
Fernández Pérez, J. (2001). Elementos que consolidan al concepto de profesión. Notas para s u reflexión. Revis ta elec trónica de investigación educativa, 3 (1), pp. 2 4-39.
Ferrer-Sama, P. (2009). La acreditación de los profesionales de la orientación. En L. M. Sobrado y A. Cortés (Coords.), Orientación Profesional. Madrid: Biblioteca Nueva.
Fusté, M. (2010). Experiencias de lengua en secundaria desde una perspectiva sistémica. Barcelona: Graó.
Hellinger, B. (2009). El amor del espíritu. Un estado del ser. Barcelona: Rigden-Institut Gestalt.
López Yáñez, J. (2005). La Ecología Social de la Organización. Una perspectiva educativa. Madrid: La Muralla
Montero, L. (2001). La construcción del conocimiento profesional docente. Rosario: Homo Sapiens.
Navío, A. (noviembre 2001): Características de los contenidos en los programas de formación de formadores. Actas del III Encontro Internacional de Galicia e Norte de Portugal de Formación para o Traballo (2002), Santiago de Compostela, pp. 151-167.
Ros-Garrido, A., Navas-Saurin, A y Marhuenda Fluixá, F. (2017). Teorías implícitas del profesorado de formación profesional para el empleo. Estudios pedagógicos, 43(1), 269-288. DOI: http://dx.doi.org/10.4067/S0718-07052017000100016 T. Recuperado de https://scielo.conicyt.cl/pdf/estped/v43n1/art16.pdf
Ruíz, C. (2001). La evaluación de programas de formación de formadores en el contexto de formación en y para la empresa (Tésis de doctorado inédita). Universidad Autónoma de Barcelona, Barcelona.
Sicora, A. (2012). Práctica reflexiva y profesiones de ayuda. Cuadernos de trabajo social, 19, 45-58. Recuperado de https://rua.ua.es/dspace/bitstream/10045/26719/1/Alternativas_19_03.pdf
Sobrado, L. M. (2012). Formación y desarrollo profesional de los orientadores educativos. En L. M. Sobrado, E. Fernández Rey y M. L. Rodicio (Coords.), Orientación Educativa, Madrid: Biblioteca Nueva.
Tardif, M. (2004). Los saberes del docente y su desarrollo profesional. Madrid: Narcea.
Tejada, J. (2002). La formación de formadores: Apuntes para una propuesta de plan de formación. Revista Educar. 30, pp. 91-118.
Ulsamer, B (2004). Sin raíces no hay alas. La terapia sistémica de Bert Hellinger. Barcelona: Luciérnaga.
Ulsamer, B (2013). El oficio de las constelaciones familiares. Barcelona: Obelilsco
Zapata, M. e Cerezo, P. (2007). La formación continua en Cata luña, formación de formadores: Conclusiones y propuestas a partir de los resultados del estudio Formación de Formadores y competencias trasversales. Revista de Educación a Distancia, 17, pp. 2-35
Competencias xenéricas do Máster: Todas.
Competencias específicas do Máster: 1,3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 14, 15.
Competencias específicas da materia:
1. Coñecemento da teoría e as accións do desenvolvemento persoal e profesional.
2. Actitude positiva cara ao proceso ocupacional de axentes formativos e de axuda.
3. Habilidade para deseñar accións formativas para profesionais de formación e de apoio.
4. Capacidade para identificar variables de avaliación de programas de desenvolvemento profesional de formadores/as e orientadores/as.
As sesións presenciais e en liña "expositivas" centraranse no coñecemento dos fundamentos teóricos e normativos que dan sentido á formación de formadores así como na análise de documentos, estudos de caso, investigacións e experiencias neste campo.
As sesións presenciais e en liña “interactivas” realizaranse a través de métodos participativos e de traballo colaborativo: foros, chat, videoconferencias, estudo de casos, xogo de roles, movementos sistémicos, etc., que permitirán desenvolver un maior número de competencias.
As titorías de apoio ás actividades presenciais e en liña, facilitarán unha aprendizaxe máis personalizada.
* Se non houbese un número mínimo de alumnos/as matriculados na materia, a metodoloxía modificarase en función das características e o tamaño do grupo.
No proceso de avaliación para asegurar o desenvolvemento das competencias e o logro dos obxectivos realizarase:
1. Unha avaliación continua cun seguimento do traballo desenvolvido polos/as estudantes nas diversas modalidades de clases expositivas e interactivas, con atención ao grao de participación e calidade das achegas nas diferentes sesións presenciais e a distancia (50%).
2. A realización de dúas ou tres traballos finais, individuais ou en grupo, relativos á formación dos /as formadores/as (50%).
De acordo a Instrución 1/2017 da Secretaría Xeral, aquel alumnado con dispensa presencial de docencia en todas as sesións, contará cunha alternativa de traballo que lle permita ter as mesmas probabilidades e criterios de avaliación, aínda que con diferentes instrumentos e metodoloxía de traballo. Terase en conta a temporalidade da ausencia.
Pode consultarse a normativa respecto diso en:
http://www.usc.es/export9/sites/webinstitucional/gl/centros/cc_educacio…
ato/Exencion-de-docencia-curso-2017-18.pdf
http://www.usc.es/gl/centros/cc_educacion/dispensa_asistencia_clase.html
Horas presenciais: 28 (12 expositivas, 16 interactivas e 6 horas de titoría).
Horas a distancia: 14 (6 expositivas, 8 interactivas).
- Documentación e estudo 30 horas
- Lecturas recomendadas : 20 horas
- Elaboración informe final: 52 horas
Asistencia e participación activa nas sesións presenciais expositivas e interactivas.
Participación nas sesións virtuais (visitando frecuentemente a aula virtual) e nas titorías, o que permitirá unha integración idónea das diferentes modalidades de traballo e formas de agrupamento, seguindo unha secuencia coherente de aprendizaxe.
Resulta crucial manterse ao día nas actividades que se propoñan para participar nas sesións presenciais que, habitualmente, requirirán un tempo de traballo previo individual ou en grupo (usando tamén os medios tecnolóxicos), de forma que se aproveiten o mellor posible as horas presenciais de que dispón a materia. A ausencia de preparación previa de determinados documentos, ou de realización de actividades de forma autónoma no tempo de traballo non presencial, pode supor a imposibilidade de participar nas sesións presenciais de maneira adecuada.
O alumnado empregará necesariamente o correo electrónico oficial da USC(@rai.usc.es) na súa comunicación con profesorado.
ASISTENCIA A CLASE:
É obrigatoria a asistencia ao 80 % das clases presenciais. Dispénsaa da asistencia a clase, en determinadas circunstancias, estará suxeita ás normas ditadas na instrución núm. 1/2017, da Secretaría Xeral da USC. No caso de ter formalizada e/ou concedida a solicitude de dispensa, deberá informarse ao profesorado no inicio da materia. Do mesmo xeito que tamén deberá informarse de calquera outra circunstancia relacionada coa asistencia ás clases.
CALIDADE FORMAL DOS TRABALLOS:
Na realización das prácticas e traballos seguiránse as normas APA -Publication Manual of the American Psychological Association (APA). 7ª ed. Washington: APA, 2020-, que se poden consultar no enlace: http://www.apastyle.org
Ver guía resumida en español no seguinte enderezo: http://www.unipamplona.edu.co/unipamplona/portalIG/home_15/recursos/202…
RESPONSABILIDADE MEDIOAMBIENTAL:
En relación aos traballos persoais ou de grupo que se realicen para a materia teranse en conta as seguintes indicacións no caso de ter que entregalos de forma física:
— Evitar tapas de plástico e outros envoltorios externos innecesarios.
— Sempre que sexa posible, empregar grapas en lugar de espirais.
— Imprimir as dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
— Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
— Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
PERSPECTIVA DE XÉNERO:
En atención a criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso dunha linguaxe non sexista, tanto no traballo cotián da aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto na seguinte ligazón:
https://www.usc.es/export9/sites/webinstitucional/gl/servizos/oix/desca…
Tamén se utilizarán outras medidas para aplicar o enfoque de xénero na docencia, tales como:
— a promoción dun clima de interaccións igualitario,
— a mostra das contribucións científicas e técnicas das mulleres, en xeral, e das propias alumnas, na materia.
— e, a introdución do xénero como categoría de análise dos traballos do alumnado.
PROTECIÓN DE DATOS
Aplicarase a normativa vixente na USC:
https://www.usc.gal/gl/normativa/protecciondatos/index.html
OUTROS DATOS DE INTERESE
Axenda de titorías do profesorado: exposta nos despachos e na páxina web da Facultade
É obrigatorio o uso do correo institucional rai.usc.es
USO DO MÓBIL NA AULA:
Queda limitado o uso do teléfono móbil na aula ao seu emprego como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo/a docente, responsabilizándose ao alumnado das consecuencias legais e académicas que poidan derivarse dun emprego non adecuado de mesmo.
PLAN DE CONTINXENCIA
En función do número de estudantes matriculados na materia e da aula asignada, ao comezo do curso académico revisarase o tipo de materia establecido, podendo ser modificado de acordo co "Protocolo de centro para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura na Facultade de Ciencias da Educación no curso 2020-2021"
Maria Julia Diz Lopez
Coordinador/a- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Didáctica e Organización Escolar
- Teléfono
- 881813745
- Correo electrónico
- mariajulia.diz [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Contratado/a Interino/a por Vacante - T3
Margarita Valcarce Fernandez
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
- Teléfono
- 881813828
- Correo electrónico
- margot.valcarce [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Contratado/a Interino/a por Vacante - T3
Luns | |||
---|---|---|---|
18:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
Martes | |||
18:00-20:00 | Grupo /CLIL_01 | Galego | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
Mércores | |||
16:00-18:00 | Grupo /CLIL_01 | Galego | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
Xoves | |||
16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
Venres | |||
19:00-21:00 | Grupo /CLIL_01 | Galego | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
24.05.2021 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | AULA 1 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
06.07.2021 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | AULA 1 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |