Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psicoloxía Social, Básica e Metodoloxía
Áreas: Psicoloxía Básica
Centro Facultade de Psicoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Materia de carácter Obrigatoria
ECTS NIVEL 2 (número de créditos): 3
DESPREGAMENTO TEMPORAL: Semestral. Primeiro semestre
RESULTADOS DA APRENDIZAXE:
• Coñecer os conceptos, indicadores e enfoques básicos achega do xénero, desde unha perspectiva de transformación cara á igualdade.
• Desenvolver habilidades para analizar criticamente, e con perspectiva de xénero, a información procedente de fontes documentais especializadas.
• Adquirir coñecemento e capacidade de desenvolvemento de programas de intervención para a igualdade.
• Saber deseñar novas estratexias de intervención para reverter situacións de desigualdade.
CONTIDOS:
• Xénero e Identidade social.
• Status social e xénero.
• Discriminación e sexismo.
• O rumbo de xénero en ciencia.
• Marco lexislativo: políticas de igualdade.
• Normativa de Organismos internacionais, estatais e autonómicos.
• Programas e accións positivas encamiñadas á consecución da igualdade homes mulleres: Estratexias para o cambio de estereotipos de xénero.
• Programas de intervención para a igualdade.
Amorós, C. (1997). Tiempo de feminismo, sobre feminismo, proyecto ilustrado y postmodernidad, ediciones cátedra, Madrid
Barberá, E. (1998). Estereotipos de género. Construcción de las imágenes de las mujeres y los varones. En J. Fernández (coord.). Género y sociedad (pp. 177-206). Madrid: Pirámide
Barrere Unzueta, MA. (2010). La interseccionalidad como desafío al mainstreaming de género en las políticas públicas. En Revista Vasca de Administración Pública. Herri-Arduralaritzako Euskal Aldizkaria, ISSN 0211-9560, Nº 87-88, 2010 págs. 225-252
Benhabid, S. (1992). "Una revisión del debate sobre las mujeres y la teoría moral, en: Isegoria nº 6
Borrell, C., Vives-Cases, C. y Domínguez-Berjón, M. (2015). - Las desigualdades de género en la ciencia Gaceta Sanitaria da un paso adelante en Gaceta Sanitaria vol.29 nº3 Barcelona http://dx.doi.org/10.1016/j.gaceta.2015.03.005 versión impresa ISSN 0213-911EDITORIAL
Bosch, E., & Ferrer, V. A. (2002). La voz de las invisibles. Madrid: Cátedra
Bosch, E., Ferrer, V.A. (2002). La voz de las invisibles. Las víctimas de un mal amor que mata. Valencia; Cátedra. Colección feminismos
Bourdieu, Pierre. (2000). La Dominación Masculina. Barcelona: Anagrama
Bustelo, M. y Lombardo, E. (Eds.). (2007). Políticas de igualdad en España y en Europa. Madrid: Cátedra
Butler, J. (2007). El Género en disputa: El feminismo y la subversión de la identidad, Paidós, Barcelona
Cerezo, F. y Ato, M. (2010). Estatus social, género, clima del aula y bullying entre estudiantes adolescentes en Anales de Psicología/Annals of Psychology, 2010 - revistas.um.es
Cobo, R. (Ed.). (2008). Educar en la ciudadanía. Perspectivas feministas. Madrid: Los Libros de la Catarata
Domínguez Juan, MM. (2010). Las mujeres y sus identidades. Factores que afectan a la construcción de la identidad femenina, en Radl Philipp, R. (coord.). Investigaciones actuales de las mujeres y del género. Santiago de Compostela, Servicio de Publicaciones de la USC, págs. 227-238
Fariña Busto, M.J.; Mayobre Rodríguez, P.; Suárez Briones, B. (Coords.). (2007). O reto da igualdade. Feminismo, xénero, universidade. Vigo: Universidade de Vigo
Fernández de Castro, P. (2012). El camino hacia la transversalidad de género, el empoderamiento y la corresponsabilidad en las políticas de igualdad de género en Universitas. Revista de Filosofía, Derecho y Política, nº 16, julio 2012, ISSN 1698-7950, pp. 79-104. 79
García Ramón, MD. (2008). “¿Espacios asexuados o masculinidades y feminidades espaciales?: hacia una geografía del género”, en Femenino. Voces, Miradas, Territorios, SEMATA, 20, pp. 25-51
Gil Calvo, E. (1997). El nuevo sexo débil. Los dilemas del varón postmoderno, ediciones temas de hoy, Madrid
Gilligan, C. (1985). “La Moral y la Teoría. Psicología del desarrollo Femenino”, FCF, México
Haraway, Donna J. (1995). “Ciencia, cyborgs y mujeres. La reivindicación de la naturaleza”, Cátedra, Madrid
Greñu Domingo, SD. y Llanos, JLP. (2013). La promoción de la igualdad y la diversidad afectivo-sexual: Bases de un Programa de orientación y tutoría para Enseñanza Secundaria en - REOP. Vol. 24, nº3, 3º Cuatrimestre, 2013, pp. 63 - 79 [ISSN electrónico: 1989-7448]
Grown, C. (2008). Indicators and Indexes of Gender Inequality: What do they measure and what do they miss? Mayra Buviníc et al. (Eds.)., Equality for Women. Where Do We Stand on Millennium Development Goal 3? Washington DC: The World Bank. 93-145
Hare-mustin, R.T., Marecek, J. (1994). Marcar la diferencia. Psicología y construcción de sexos (cap.2, pp. 39-86; cap.4, pp. 129-180). Barcelona: Herder
Instituto de la Mujer (2006). Recursos Didácticos y Proyectos de Organismos de Igualdad y Administraciones Educativas Educación en igualdad de oportunidades entre los sexos. Madrid: Instituto de la Mujer. Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales
Lorente Acosta, M. (1999). Agresión a la mujer: maltrato, violación y acoso. Granada: Comares
Lorente Acosta, M. (2001). Mi marido me pega lo normal. Barcelona: Crítica
Manier, B. (2007). Cuando las mujeres hayan desaparecido. Madrid: Cátedra
Maquieira, V., & Sánchez, C. (1990). Violencia y sociedad patriarcal. Madrid: Fundación Pablo Iglesias
Martin, E., & Martín, M. (2001). Las violencias cotidianas cuando las víctimas son las mujeres. Madrid: Instituto de la Mujer.
Montes Berges, B. (2008). Discriminación, prejuicio, estereotipos: conceptos fundamentales, historia de su estudio y el sexismo como nueva forma de prejuicio en iniciación a la investigación revista electrónica universidad de Jaen Ini Inv, 3: a1
Moreno Marimon, M., Sastre, G. (2000). Repensar la ética desde una perspectiva de género. Intervención psicosocial, 9 (1). 35-48
Moreno Sarda, a. (2007). de qué hablamos cuando hablamos del hombre. Treinta años de crítica y alternativas al pensamiento androcéntrico icaria, Barcelona. Págs. 89-109
Mullender, A. (2000). La violencia doméstica: una nueva visión de un viejo problema. Barcelona: Paidós
Núñez, M.G. (1998). - Políticas de igualdad entre varones y mujeres en la segunda república española. Espacio, Tiempo y Forma, Serie V, H." Contemporánea, t. 11, 1998, págs. 393-445
Osborne, R. (2017). Apuntes sobre la violencia de género. Barcelona: Edicions Bellaterra
Osborne, R. (Coord.). (2001). La violencia contra las mujeres. Realidad social y políticas públicas. Madrid: UNED
Paleo, N. y Alonso, A. (2015). ¿Es solo una cuestión de austeridad? Crisis económica y políticas de género en España en Investigaciones Feministas ISSN: 2171-6080 2014, vol. 5 36-68
Pérez Orozco, A. (2006)., Amenaza tormenta: la crisis de los cuidados y la reorganización del sistema económico. En Revista de
Economía Crítica, 5: 7-37
Pérez Serrano, Mª. G. (Coord.). (2000). Elaboración de proyectos sociales. Casos prácticos. Madrid. Narcea
Rocha Sánchez, T.E. (2009). Desarrollo de la Identidad de Género desde una Perspectiva Psico-Socio-Cultural: Un Recorrido Conceptual en Revista Interamericana de Psicología/Interamerican Journal of Psychology - 2009, Vol. 43, Num. 2 pp. 250-259
Rodríguez Martínez, C. (Comp.). (2006). Género y currículo. Aportaciones del género al estudio y práctica del currículo. Madrid: Akal
Roldán, E. Y Leyra, B. (2014). Reforma local, servicios sociales y perspectiva de género en Investigaciones Feministas ISSN: 2171-6080 2014, vol. 5 129-156 http://dx.doi.org/10.5209/rev_INFE.2014.v5.47989
Ruíz cantero, MT. (s.f.). El enfoque de género en la investigación y la difusión del conocimiento. Recuperado de http://www.redhygeia.com/doc12.pdf
Ruiz-Cantero, M.T. y Verdú-Delgado, M. (2004). - Sesgo de género en el esfuerzo terapéutico en Gaceta Sanitaria, 2004 - Scielo Public Health
Ruiz-Jarabo, C., & Blanco, P. (Dir.). (2004). La violencia contra las mujeres. Prevención y detección. Madrid: Díaz de Santos.
San Segundo, T. (Dir.). (2016). A Vueltas Con La Violencia. Una Aproximación Multidisciplinar A La Violencia De Género. Madrid: Técnos
Schiebinger, L. ¿Tiene sexo la mente?. Madrid: Cátedra
Themis (2001). Guía de buenas prácticas y usos forenses para combatir la violencia de género, proyecto Daphne Proteger. Madrid:
Torres, O. y Pau, B. (2011). “Techo de cristal” y “suelo pegajoso”. La situación de las mujeres en los sistemas alemán y español de ciencia y tecnología. Revista CTS, nº18, vol. 6, agosto de 2011, pp.35-59
Tubert, S. (Coord.). (2011). Del sexo al género. Madrid: Cátedra
Valdés Dal-Ré, F. (2010). Igualdad de género y relaciones laborales: entre la ley y la negociación colectiva, Editorial Reus, S.A. Madrid
Velázquez, S. (2003). Violencias cotidianas, violenc ia de género. Barcelona: Paidós
Ventura Franch, A. (2008). Normativa sobre estudios de género y universidad en Feminismo / s 12, diciembre, pp. 155-184
Vigara Tauste, A. M. (Dir.). (2009). De igualdad y diferencias: diez estudios de género. Madrid: Huerga y Fierro
COMPETENCIAS BÁSICAS;
• Ser capaz de aplicar os coñecementos adquiridos e de utilizar a capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa área de estudo
• Ser capaz de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
COMPETENCIAS XERAIS;
• Ser capaz de realizar unha análise da realidade con base nos criterios e coñecementos científicos da Psicoloxía
• Saber elixir unha estratexia apropiada para manexar os problemas da disciplina, que se axuste ao contexto e ás competencias que uno/a mesmo/a posúe
• Ser capaz de establecer obxectivos de actuación que sexan aceptables eticamente, realizables, e susceptibles de ser avaliados posteriormente
• Saber formular propostas de investigación, pertinentes e actualizadas documentalmente, a partir do coñecemento da disciplina, da práctica profesional e das necesidades sociais, e levalas a cabo desde un punto de vista científico e innovador
• Demostrar capacidade para axustarse ao código ético e deontolóxico da psicoloxía, así como aos principios de igualdade de oportunidades e respecto á diversidade
• Saber deseñar e xestionar a prestación dos servizos, ben como empresa autónoma ou como parte dunha empresa privada ou institución pública, incluíndo o manexo de aspectos de xestión de persoal, de planificación e de organización.
COMPETENCIAS TRANSVERSAIS:
• Demostrar capacidade de manexo de fontes documentais, selección, análise e síntese de información relevante de textos ou documentos científicos.
• Demostrar capacidade de reflexión e razoamento crítico.
COMPETENCIAS ESPECÍFICAS
• Saber identificar as necesidades e os recursos dispoñibles para definir a actuación psicolóxica propia dos ámbitos de máster, a partir da integración dos coñecementos adquiridos, e da súa aplicación en contornas novas e/ou definidos de forma imprecisa.
• Ser capaz de analizar e liquidar situacións complexas, nos ámbitos específicos do máster, mediante o deseño, a programación e a implementación de estratexias para a solución de problemas.
• Ser capaz de avaliar a eficacia das estratexias aplicadas a partir de criterios éticos e de calidade.
METODOLOXÍAS DOCENTES:
• Lección-explicación
• Taller/Seminario
• Aprendizaxe colaborativa
CLASES EXPOSITIVAS. onde se expoñerán os contidos xerais do módulo indicando os os obxectivos que se deben alcanzar e contidos que deben coñecerse.
CLASES INTERACTIVAS. Cuxo obxectivo debe ser a interrelación e discusión das aprendizaxes do alumnado e han de ser participativos, e, así mesmo, han de planificar e realizar traballos interactivos chegando a concretar pautas de acción para a realización do mesmo. Fomentarase o desenvolvemento de habilidades de traballo grupal. E durante a exposición do traballo, abrirase unha quenda de preguntas para suscitar o debate.
TRABALLO INDIVIDUAL DO ALUMNO. Todos os contidos que conforman a materia, sexan expositivos ou interactivos, van acompañados dunha serie de actividades de traballo individual do alumno cuxo obxectivo é afianzar e reforzar o seu proceso de aprendizaxe.
TITORÍAS. As titorías exponse co fin de resolver dúbidas puntuais relativas aos contidos teóricos e como condutoras dos traballos que se han de realizar nos diferentes seminarios. Son un apoio ao traballo, tanto individual como grupal. Estas tutorias pódense realizar, tamén, ao longo de todo o cuadrimestre a través da materia virtual.
DOCENCIA VIRTUAL A materia utiliza como ferramenta de apoio a plataforma virtual da Universidade de Santiago. Nesta materia virtual pódense consultar permanentemente todos os materiais relacionados coa marcha da materia así como realizar titorías individualizadas.
SISTEMA DE AVALIACIÓN:
Valoración continua de actividades 50%
Valoración de informes, traballos e exposicións 50%
ACTIVIDADE FORMATIVA
Numero de horas e esixencia de presencialidad á 100%
Clase expositivas 6 horas
Clases interactivas 12 horas
Exposición de traballos 2 horas
Titorías individuais e/ou en grupos 1-3 horas
Realización de traballos 3-5 horas
Traballo persoal do alumno 51 hora
O número de horas que se calcula para conseguir os obxectivos desta materia é de 75. Delas son presenciais 21, as 54 restantes corresponden ás horas de traballo individual ou grupal do alumnado.
NOTA: En función da situación sanitaria, a metodoloxía pode sufrir cambios que permitan adaptarse ós escenarios de ensino telemático ou semi-presencial, circunstancias das que os/as alumnos/as serán puntualmente informados/as a través da aula virtual. Alí tamén se darán as recomendacións específicas.
Esta materia esixe sobre todo o estudo e traballo en grupo, o debate e a comprensión, e a capacidade de cooperación entre os alumnos.
“PLAN DE CONTINXENCIA”.
Dada a incerteza causada pola presente situación sanitaria, parte dos contidos poderían ser traballados de forma autónoma polos estudantes, quen serán debidamente e no seu momento informados a través do Campus Virtual da materia.
É posibel que parte dos contidos sexan impartidos mediante recursos telemáticos asíncronos (presentacións narradas, textos, cuestionarios de auto-avaliación,…) e inclusive que algunha parte destes contidos non sexa obxecto de avaliación. As ferramentas que se usarán, no caso de que o ensino telemático sexa necesario, estarán dispoñibles na aula virtual, empregando a plataforma Moodle. As/os estudantes tamén terán que familiarizarse có uso do Microsoft Teams, para ser quen de seguir o ensino en caso de que este non poida ser presencial.
Parte dos contidos poderían non ser obxecto de avaliación, cousa da que as/os estudantes serán debidamente informados e con suficiente antelación no Campus Virtual da materia. Deste xeito, dependendo das circunstancias sanitarias, os exames poderían ser telemáticos. No caso de realización fraudulenta de exercicios ou probas, estarase ao disposto na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
No caso de que a avaliación sexa a través da plataforma virtual, e o peso de cada temática podería variar en función de como se desenvolva o curso.
Maria Del Mar Bernal Rivas
- Departamento
- Psicoloxía Social, Básica e Metodoloxía
- Área
- Psicoloxía Básica
- Teléfono
- 881813865
- Correo electrónico
- mariadelmar.bernal [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Luns | |||
---|---|---|---|
18:00-21:00 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Aula 10 |
Mércores | |||
16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 10 |