Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (En extinción)
Matrícula: Non matriculable (Só plans en extinción)
Obxectivo xeral: o estudio da representación e da interpretación do mito na Antigüidade grecolatina nos contextos específicos da literatura e da plástica gregas.
Preténdese co alumno se familiarice co concepto de mito e co corpus mitolóxico y que adquira a capacidade de comprender o proceso de funcionamento do pensamiento mítico, con especial referencia ao universo femenino, a elaboración do relato mítico e da representación, valor e significado das imáxes mitolóxicas na Antigüidade.
No enfoque da materia ten un papel básico a exposición das distintas teorías antropolóxicas xerais sobre o mito e o pensamiento mítico, así como as diversas aproximacións teóricas e interpretacións e a explicación do método iconográfico de lectura das imáxes e dos fenómenos artísticos da Antigüidade, tendo sempre en conta a consideración do mito grego e do material mitolóxico na súa extrema labilidade e a súa capacidade de adaptación e metamorfose coa adquisición de novos significados en diferentes sociedades e contextos culturais.
TEMA 1. O significado e as interpretacións do mito grego
TEMA 2. As divinidades olímpicas. As Amazonas
TEMA 3. A muller na Antiga Grecia
TEMA 4. Mito e figuración: relato, texto e imaxe no mundo grego.
TEMA 5. Olímpicos e achegados: unha biografía imaxinada dos deuses gregos.
TEMA 6. A recepción do mito e a súa imaxe en Roma: Ovidio e o poema das Metamorfosis.
Aghion, I., Barbillon, C., Lissarrague, F., Guía iconográfica de los héroes y dioses de la Antigüedad, Alianza Editorial, Madrid, 1997 (1ª ed. fr. París, 1994).
Alfaro, C. y Noguera, A., Seminario de Estudios sobre la mujer en la Antigüedad, Valencia 1991. Bermejo Barrera, J. C., González García, F. J., Reboreda Morillo, S., Los orígenes de la mitología griega. Akal, Madrid, 1996.
Bermejo Barrera, J. C.-Diez Platas, F., Lecturas del mito griego, Akal, Madrid, 2002
Burkert, W., Homo Necans. The anthropology of Ancient Greek Sacrificial Ritual and Myth. University of California Press, Berkeley. 1983.
Burkert, W., La religión griega, Abada, Madrid, 2007 (trad. esp. versión alemana, 1977)
Buxton, R., El imaginario griego. Los contextos de la mitología griega. Cambridge U.P., Madrid, 2000.
Buxton, R., Todos los dioses de Grecia. Oberon, Madrid, 2004.
Cantarella, E., La calamidad ambigua. Condición e imagen de la mujer en la antigüedad griega y romana. Madrid, 1991.
Carmona Muela, J., Iconografía Clásica. Guía básica para estudiantes, Istmo Ed., Madrid, 2000.
Carpenter, H., Art and Myth in Ancient Greece. A Handbook, Londres, 1991. (Edición española: Carpenter, Th., Arte y Mito en la Grecia antigua, Destino, Madrid, 2001).
Delattre, Ch., Manuel de mythologie grecque. Editions Bréal, Rosny-sous-Bois, 2005.
Detienne, M. La invención de la mitología. Ediciones Península, Barcelona, 1985.
Detienne, M. Los jardines de Adonis. Akal, Madrid, 1983.
Detienne, M. Los maestros de la verdad en la Grecia Arcaica, Taurus, Madrid 1983.
Detienne, M., Vernant, J. P. (eds.), La cuisine du sacrifice en pays grec. Gallimard, París, 1979.
Detienne, M., Vernant, J.P. (eds.), Las artimañas de la inteligencia. La metis en la Grecia antigua. Taurus, Madrid. 1988.
Detienne, M.,“Teorías de la interpretación de los mitos en los siglos XIX y XX”, en Y. Bonnefoy (dir.), Diccionario de las mitologías y de las religiones de las sociedades tradicionales y del mundo antiguo. Vol.1: Desde la prehistoria hasta la civilización egipcia, Destino, Barcelona, 1996.
Diccionarios del arte, 2002.
Díez Platas, F., Imágenes para un texto. Guía iconográfica de las Metamorfosis de Ovidio, Tórculo, Santiago, 2000.
Downing, CH., The Goddess. Mythological Images of the Femenine, Nueva York, 1984.
Duch, L., Mito, interpretación y cultura. Aproximación a la logomítica. Herder, Barcelona, 1998.
Edmonds, L., Approachs to Greek Mythology. The John Hopkins University Press, Baltimore and London, 1990.
Enciclopedia dell’arte antica classica ed orientale, Istituto dell’Enciclopedia Italiana, Roma, 1958-1966.
Frontisi-Ducroux, F., Dédale. Mythologie de l'artisan en Gréce Ancienne, Editions La Découverte, Paris, 2000.
Gantz, T., Early Greek Myth. A Guide to Literary and Artistic Sources, Baltimore/Londres, 1994.
García Gual, C., Introducción a la mitología griega, Madrid, Alianza Ed., 2006 (ed. ilustrada y ampliada).
Gernet, L. 1980, Antropología de la Grecia Antigua. Taurus, Madrid, 1980.
González García, F. J., A través de Homero. La cultura oral de la Grecia antigua. Servicio de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela., 1991
Grimal, P., Diccionario de la Mitología Griega y Romana, Paidós Barcelona, 2006.
Impelluso, L., Héroes y dioses de la Antigüedad, Electa, Barcelona, 2006.
Iriarte, A., Las redes del enigma. Voces femeninas en el pensamiento griego, Taurus, Madrid, 1990.
Kirk, G. S., El Mito. Su significado y funciones en la Antigüedad y otras culturas. Paidós, Barcelona, 1985
Lévi-Strauss, Cl., 1984, El Pensamiento Salvaje. Fondo de Cultura Económica, México, 1984.
Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae, Zurich-Munich, 1988-1995, (8 vols.).
Loraux, N., Les enfants d'Athéna. Idées athéniennes sur la citoyenneté et la division des sexes. Le Seuil, París, 1990.
Madrid Navarro, M. La Misoginia en Grecia, Madrid, 1999
Moormann, E. M. y Uitterhoeve, W., De Acteón a Zeus. Akal Ediciones, Madrid, 1997
Morales, H., Classical Mythology. A very short introduction. Oxford University Press, Oxford-New York, 2007.
Reboreda Morillo, S.: "La maternidad en el caos", en Cid, R. (Coord.): Madres y maternidades. Construcciones culturales de la civilización clásica, Oviedo, pp. 47-66
Reboreda Morillo, S. El espacio religioso de la maternidad en la Antigua Grecia. En Alejandro Beltrán, Inés Sastre, Miriam Valdés (dir.) Los espacios de la esclavitud y la dependencia desde la Antigüedad. XXXV. Coloquio internacional del GIREA. XXXV, Besançon, Franche-Comté(Francia), 2015, pp. 135 - 152.
Reboreda Morillo, S. El protagonismo de las madres homéricas y su papel como educadoras. Género y enseñanza de la Historia: silencios y ausencias en la construcción del pasado. 2015, pp. 163 - 186.
Reboreda Morillo, S. "La maternidad: de la infancia a la adolescencia en la Grecia antigua” en Delgado Hervás, A. Y M. Picazzo Gurina: Los trabajos de las mujeres en el mundo antiguo. Cuidado y mantenimiento de la vida. HIC et NUNC 8, 2016, Institut Català d'Arqueologia Clàssica, pp. 119 - 128.
Reboreda Morillo, S. “La lactancia en la Antigua Grecia, entre el mito y la historia”, en Esther Massó Guijarro (ed.): Mamar, mythos y logos sobre la lactancia humana. Dilemata. Revista Internacional de Éticas Aplicadas, vol. 25 (2017a), pp. 23-35.
Reboreda Morillo, S. “Dialogar con las divinidades en femenino. Espacios y ritos relacionados con la maternidad en la Antigua Grecia, en Martínez López, C. Y P. Ubric Rabaneda: Cartografías de género en las ciudades antiguas. Memoria y poder de las mujeres, Granada, 2017, pp. 181-206.
Saïd, S. Approches de la mythologie grecque. Nathan, París, 1993.
Segal, R. A. Myth. A very short introduction. Oxford University Press, Oxford-New York, 2004
Seznec, J., Los Dioses de la Antigüedad en la Edad Media y el Renacimiento. Taurus, Madrid, 1987.
Shapiro, H. A., Myth into Art. Poet and Painter in Classical Greek, Londres-Nueva York, 1994.
Signes Codoñer, J., Escritura y literatura en la Grecia arcaica. Akal, Madrid, 2004.
Svenbro, J., Phrasikleia. Anthropologie de la lecture en Grèce Ancienne, Editions La Decouverte, París, 1988.
Vernant, J.-P., Los Orígenes del pensamiento griego. Paidós, Barcelona, 1992.
Vernant, J.-P., Mito y pensamiento en la Grecia Antigua, Ariel, Barcelona, 1985.
Vernant, J.-P., Vidal-Naquet, P., Mito y tragedia en la Grecia Antigua I, Taurus, Madrid, 1987.
Vernant, J.-P. & Vidal-Naquet, P., Mito y tragedia en la Grecia Antigua II, Paidós, Barcelona, 2002.
Veyne, P., Les Grecs : ont-ils cru à leurs mythes? : essai sur l'imagination constituante, Editions du Seuil, París, 1983.
BÁSICAS E XENERAIS
CG-1 - Que os estudantes demostrasen unha comprensión ampla dunha campo de estudo e o dominio dos usos científicos e técnicos propios do devandito campo
CG-2 - Que os estudantes demostrasen a capacidade de idear, desenvolver e poñer por escrito un ou varios traballos académicos segundo os parámetros e usos propios da disciplina
CG-3 - Que os estudantes demostrasen a súa capacidade para incorporar ideas orixinais a partir da información científica que se lles facilita
CG-4 - Que os estudantes sexan capaces de comprender, analizar e criticar textos científicos
CG-5 - Que os estudantes sexan capaces de expresarse utilizando un vocabulario técnico preciso e segundo os usos da disciplina
CG-6 - Que os estudantes sexan capaces de intercambiar ideas cos seus colegas e coa sociedade en xeral
CG-7 - Que os estudantes demostrasen ao longo da investigación capacidade para establecer relacións mutuas entre os tres eixos principais que configuran o programa: histórico, arqueolóxico-artístico e lingüístico-literario
CG-8 - Que sexan capaces de relacionar a cultura clásica coa doutros períodos históricos
CG-10 - Que a súa formación avanzada contribúa ao desenvolvemento cultural europeo a través da correcta transmisión e interpretación crítica do patrimonio histórico e cultural do mundo clásico
CB6 - Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
CB8 - Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
CB9 - Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades
CB10 - Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirigido ou autónomo.
5.5.1.5.2 TRANSVERSAIS
CT-1 - Utilizar bibliografía e ferramentas de procura de recursos bibliográficos xenerais e específicos, que inclúe o acceso por Internet, vendo as súas enormes posibilidades e potenciando a capacidade discriminatoria do alumno sobre os seus contidos
CT-2 - Xestionar de forma óptima o tempo de traballo e organizar os recursos dispoñibles, establecendo prioridades, camiños alternativos e identificando erros na toma de decisións
CT-3 - Potenciar a capacidade de traballo en equipo, en contornas cooperativas, pluridisciplinares ou de alto nivel competitivo
Ademais das clases maxistrais, os alumnos deberán realizar seminarios sobre lecturas escollidas.
A cada un dos tres primeiros temas correspóndenlle unha serie de tarefas que se irán realizando a medida que se vaia expoñendo a teoría nas clases maxistrais. Cada tarefa aparece definida en canto a contidos, extensión e período de entrega. O desenvolvemento pode relacionarse ben con fontes clásicas, ben con historiografía moderna, ben con distintos soportes actuais nos que se trate o tema mítico. Algunhas serán subidas á plataforma e outras serán expostas na aula.
As prácticas correspondentes ao tema 6 consistirán en sesións de lectura iconográfica de imaxes dos episodios míticos contidos no poema das Metamorfoses de Ovidio, que é lectura obrigatoria para a materia.
A avaliación realizarase por medio da asistencia e as achegas ás clases, e á realización das prácticas (tarefas e sesións de lectura iconográfica), ademais da realización dunha proba-exame que consistirá nun comentario repentizado sobre os contidos do poema das Metamorfoses. Libros 13-15, que se realizará en clase o último día lectivo.
O alumnado ao que lle sexa concedida dispensa de asistencia a clase (segundo a Instrucción Nº 1/2017 da Secretaría Xeral sobre a dispensa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), se avaliará cun examen final específico que suporá o 100% da cualificación.
ACTIVIDADES PRESENCIAIS DO ALUMNO:
Clase maxistral..............10
Clase práctica..................6
Exposición de traballos.....3
Seminario.......................4
Titorías...........................2
TOTAL...........................25
TRABALLO DO ALUMNO:
Estudo autónomo.................30
Lecturas recomendadas........12
Preparación presentacións......4
Outras tarefas.......................4
TOTAL.................................50
Necesario coñecemento da língua inglesa e moi recomendable manexo doutras línguas extranxeiras.