Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 92 Horas de Titorías: 1 Clase Expositiva: 44 Clase Interactiva: 13 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Fisioloxía
Áreas: Fisioloxía
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Despois de estudar a Fisioloxía xeral (1o semestre, 1o ano) e a Fisioloxía Médica (1o semestre, 2º ano) o estudante deberá aprender os mecanismos fisiolóxicos que coordinan os diferentes órganos e sistemas para manter a función que lle é propia ao conxunto do corpo humano.
Bloque I.: 14 exp +5 sem. SISTEMA ENDÓCRINO E METABOLISMO
Integración neuroendócrina: hipotalamo-hipofise: Organización do sistema neuroendocrino. Sistemas de comunicación entre hipotálamo e hipófise. Efectos fisiolóxicos das hormonas hipotalámicas. Diferentes tipos celulares da hipófise. Hormonas hipofisarias.
Neurohipófise: Estrutura e función das neurofisinas. Mecanismos de regulación e accións da vasopresina e oxitocina.
Adenohipófise: Características das hormonas adenohipofisarias. Efectos fisiolóxicos, mecanismos de regulación e accións das hormonas hipofisarias.
Tiroide: Morfoloxía funcional do tiroide. Síntese, e accións das hormonas tiroideas. Accións da hormona estimulante da tirotropina (TRH) e da hormona estimulante do tiroide ou tirotropina (TSH). Regulación do eixo hipotálamo-hipófise-tiroide. Diferenzas entre os aumentos e diminucións da función tiroidea de orixe tiroidea ou hipofisaria.
Codia suprarrenal: Estrutura funcional das glándulas suprarrenais. Hormonas que se sintetizan en cada zona das glándulas suprarrenais. Síntese das hormonas da codia suprarrenal. Funcións fisiolóxicas do cortisol. Accións da hormona liberadora de corticotropina (CRH) e da adrenocorticotropina (ACTH). Regulación do eixo hipotálamo-hipófise-suprarrenal. Regulación e accións de aldosterona. Accións do sistema renina-anxiotensina-aldosterona.
Medula adrenal: Síntese das hormonas da medula suprarrenal e a súa regulación. Distintos receptores das catecolaminas e as súas accións sobre diferentes órganos e tecidos. Resposta fisiolóxica ao estrés e os efectos das catecolaminas.
Páncreas endócrino: Síntese, secreción, regulación e accións metabólicas da insulina. Síntese, regulación, e funcións fisiologicas da liberación do glicagón.
Accións da somatostatina. Regulación global da glicemia como unha resposta integrada por varias hormonas, hipoglucemiante (insulina) e hiperglucemiantes (glicagón, adrenalina, cortisol e GH).
O tecido adiposo como órgano endócrino: Función endócrina do tecido adiposo: leptina e adiponectina.
Regulación endócrina do metabolismo do calcio, fosfato e magnesio: Funcións e distribución do calcio, do fosfato e do magnesio no organismo. Fisioloxía ósea relacionada co calcio e o fosfato e papel do óso na regulación da calcemia. Síntese, regulación, e accións da vitamina D. Síntese, regulación e accións da hormona paratiroidea (PTH). Síntese, regulación e accións de calcitonina. Regulación integrada da calcemia. Resposta global do organismo ante unha diminución do calcio ou do fosfato corporal.
Fisioloxía da reprodución
Sistema reprodutor masculino: Estrutura funcional do aparato reprodutor masculino. Estrutura e tipos celulares do túbulo seminífero. Espermatoxénese, a súa regulación endócrina e o papel dos diferentes tipos celulares neste proceso. Función endócrina testicular. Biosíntese de testosterona, mecanismos de transporte, metabolismo e eliminación. Mecanismos de acción da testosterona, as súas células diana e os seus efectos. Regulación hormonal da función gonadal masculina por parte do hipotálamo e a hipófise, os efectos das gonadotropinas e o control da súa liberación. Funcións de hormona liberadora de gonadotropinas (hormona folículo estimulante (FSH), hormona luteinizante (LH), testosterona, activinas, inhibinas e kisspeptina.
Sistema reprodutor feminino: Estrutura funcional e funcións do aparato reprodutor feminino. Tipos celulares dos folículos ováricos. Ooxénese e a súa relación cos cambios no folículo ovárico: Mecanismos reguladores e o papel da FSH, LH, estradiol, inhibinas e outros axentes paracrinos na ooxénese e a maduración folicular. Ovulación e formación e dexeneración do corpo lúteo e o papel das hormonas hipofisarias en cada un destes procesos. Funcións endócrinas dos ovarios. Biosíntese de estróxenos e proxesterona e a súa secreción polo ovario. Mecanismo de acción e accións. Órganos ou tipos celulares diana da acción dos estróxenos.
Regulación integrada do crecemento postnatal: Papel da GH, das hormonas tiroideas, das hormonas sexuais, dos glucocorticoides.
Regulación da homeostase enerxética: Regulación da inxestión e o gasto enerxético.
Endocrinoloxía do embarazo.
Bloque II:22 exp+1 sem. SISTEMA NERVIOSO
Sistemas somatosensoriales:
Tacto, propiocepción, temperatura e dor.
Audición.
Oido externo, medio e interno.
Mecanismos centrais da audición.
Visión.
Fisioloxía do ollo.
Fisioloxía da retina.
Vía óptica.
Mecanismos centrais da visión.
Gusto e olfación.
Fisioloxía do equilibrio.
Receptores, mecanismos centrais e mecanismos efectores.
Neurofisioloxía motora e integradora:
Control da función motora.
Control do movemento.
Mecanismos a nivel espiñal, madeiro mesencefálico e cortical.
Ganglios da base e cerebelo.
Sono e vixilia.
Funcións superiores.
Bloque III : 8exp +2sem
Regulación da temperatura corporal: Homeotermia: termoxénse e disipación de calor. Mecanismo de regulación da temperatura corporal: Termorrececión, integración no SNC, respostas ao frío e calor, papel da tiroide, proteína UCP e suor. Reacción febril. Hipotermia.
Regulación do pH. Factores que determinan o pH corporal: carbónico, bicarbonato e hemoglobina. Regulación do pH corporal: receptores, integración no SNC, papel da ventilación alveolar e do ril. Reabsorción e produción renal de bicarbonato. Secreción renal de ácido e amortecedores dos ouriños. Diagrama Davenport e bases da fisiopatoloxía das acidoses e alcalose.
Regulación da presión arterial a longo prazo, do volume hídrico e dos electrólitos.
Fisiología Médica. Walter F. Boron, Emile L. Boulpaep. Elsevier-Saunders, 2017.
Fisiología. Berne y Levy. Sexta edición. Elsevier-Mosby. 2009.
Fisiología Humana. Stuart Ira Fox, McGraw Hill-Interamericana, 2008.
Tratado de Fisiología Médica. Arthur C. Guyton, John E. Hall. Elsevier-Saunder, 2011.
Fisiología humana: un enfoque integrado. Silverthorn, Panamericana 2008.
Principios de Neurociencia. (eds. E.R.Kandel, J.H.Schwartz, T.M. Jessell). McGraw-Hill Interamericana. 2004, 2009.
Comprender e recoñecer a función normal do corpo humano, a nivel molecular, celular, tisular, orgánico e de sistemas.
Comprender os mecanismos de adaptación e regulación das devanditas funcións e recoñecer o fluxo de información que fai posible a devandita regulación.
Ser capaz de formular hipótese, recoller e valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas, seguindo o método científico.
Interpretar unha analítica normal (probas de laboratorio).
Metodoloxía do ensino
A asistencia ás clases expositivas, seminarios e laboratorios é obrigatoria.
Escenario 1:
Docencia expositiva en aula: 44 horas. Impartiranse de forma presencial, dentro dos límites normativos pertinentes.
Docencia interactiva: Seminarios 8 horas. Prácticas 6 horas. Titorías: 3 horas
As prácticas realizaranse en base ao uso de simulacións de laboratorio de Fisioloxía. Os alumnos dispoñerán con antelación do material necesario para asegurar a súa participación activa nos laboratorios.
A información e os materiais para a realización dos laboratorios dispoñeranse con antelación na aula virtual da USC.
A inclusión nun grupo de prácticas pode modificarse se hai intercambio cun compañeiro doutro grupo. Os alumnos implicados no intercambio deben de comunicarllo ao coordinador da materia con antelación ao desenvolvemento da práctica.
Escenario 2:
A docencia expositiva e os seminarios en aula complementaranse con docencia virtual, síncrona e/ou asíncrona, a través das aplicacións telemáticas das que se dispoñan na USC.
As prácticas faranse con programas de simulación de forma síncrona non presencial a través do campus virtual.
As titorías serán virtuais a través das aplicacións telemáticas das que se dispoñan na USC.
Escenario 3:
Toda a docencia realizarase de forma virtual síncrona e/ou asíncrona a través das das aplicacións telemáticas das que se dispoñan na USC.
As prácticas faranse con programas de simulación de forma non presencial a través do campus virtual.
As titorías serán virtuais a través das das aplicacións telemáticas das que se dispoñan na USC
Escenario 1:
A nota final dependerá nun 30% de avaliación continua como máximo (sempre que a nota do exame final alcance un 40%), e nun 70% do exame final como mínimo.
- Na avaliación continua poderanse considerar a participación en seminarios, a realización de exercicios de forma presencial ou autónoma, ou a contestación de preguntas de forma presencial ou de forma telemática. A mera presencialidad non puntuará para a avaliación continua.
- O exame final será presencial.
As respostas correspondentes ás preguntas de cada práctica serán avaliadas só se se asistiu á práctica.
Escenario 2:
A nota final dependerá nun 30% de avaliación continua como máximo (sempre que a nota do exame final alcance un 40%), e nun 70% do exame final como mínimo.
- Na avaliación continua poderanse considerar a participación en seminarios, a realización de exercicios de forma presencial ou autónoma, ou a contestación de preguntas de forma presencial ou de forma telemática.
- O exame final será preferentemente telemático.
As respostas correspondentes ás preguntas de cada práctica serán avaliadas só se se realizou a práctica.
Escenario 3:
A nota final dependerá nun 30% de avaliación continua como máximo (sempre que a nota do exame final alcance un 40%), e nun 70% do exame final como mínimo.
- Na avaliación continua poderanse considerar a participación en seminarios, a realización de exercicios de forma síncrona ou asíncrona, ou a contestación de preguntas de forma telemática.
- O exame final será telemático.
As respostas correspondentes ás preguntas de cada práctica serán avaliadas só se se realizou a práctica.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificaciones.
Tempo de estudo e traballo persoal
Expositivas: 44 horas.
Seminarios: 8 horas.
Laboratorio: 6 horas.
Tutorias: 3 horas.
Proba de avaliación: 1 hora.
Traballo individual: 92 horas.
Recoméndase aos estudantes empregar os libros de texto para consultar dúbidas e realizar esquemas que lles axuden a comprender a Fisioloxía Humana.
Plan de continxencia:
Docencia:
Escenario 2:
A docencia expositiva e os seminarios en aula complementaranse con docencia virtual, síncrona e/ou asíncrona, a través das aplicacións telemáticas das que se dispoñan na USC.
As prácticas faranse con programas de simulación de forma síncrona non presencial a través do campus virtual.
As titorías serán virtuais a través das das aplicacións telemáticas das que se dispoñan na USC.
Escenario 3:
Toda a docencia realizarase de forma virtual síncrona e/ou asíncrona a través das das aplicacións telemáticas das que se dispoñan na USC.
As prácticas faranse con programas de simulación de forma non presencial a través do campus virtual.
As titorías serán virtuais a través das das aplicacións telemáticas das que se dispoñan na USC
Avaliación:
Escenario 2:
A nota final dependerá nun 30% de avaliación continua como máximo (sempre que a nota do exame final alcance un 40%), e nun 70% do exame final como mínimo.
- Na avaliación continua poderanse considerar a participación en seminarios, a realización de exercicios de forma presencial ou autónoma, ou a contestación de preguntas de forma presencial ou de forma telemática.
- O exame final será preferentemente telemático.
As respostas correspondentes ás preguntas de cada práctica serán avaliadas só se se realizou a práctica.
Escenario 3:
A nota final dependerá nun 30% de avaliación continua como máximo (sempre que a nota do exame final alcance un 40%), e nun 70% do exame final como mínimo.
- Na avaliación continua poderanse considerar a participación en seminarios, a realización de exercicios de forma síncrona ou asíncrona, ou a contestación de preguntas de forma telemática.
- O exame final será telemático.
As respostas correspondentes ás preguntas de cada práctica serán avaliadas só se se realizou a práctica.
Durante o curso 2020-2021 actuará de coordinador Prof. Francisco Javier Martín Cora (franciscoj.martin.cora [at] usc.es (franciscoj[dot]martin[dot]cora[at]usc[dot]es)). Poderase poñerse en contacto con el para calquera incidencia.
A correspondencia entre alumnos e profesores será a través das direccións de correo que provea o servidor da USC para profesores e alumnos (@ usc ou @ usc. rai)
A aula virtual é un medio apropiado de comunicación entre profesores e alumnos ao longo do curso e especialmente nos escenarios dous e tres debido ao volátil das continxencias.
Carlos Dieguez Gonzalez
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Teléfono
- 881812258
- Correo electrónico
- carlos.dieguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Juan Navarro Alarcon
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Teléfono
- 881812294
- Correo electrónico
- juan.navarro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Contratado/a Interino/a por Vacante - T3
Francisco Javier Martin Cora
Coordinador/a- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Teléfono
- 881812295
- Correo electrónico
- franciscoj.martin.cora [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Jose Antonio Costoya Puente
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Teléfono
- 881815449
- Correo electrónico
- josea.costoya [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Olga Barca Mayo
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Correo electrónico
- olga.barca.mayo [at] usc.es
- Categoría
- Investigador/a: Ramón y Cajal
Sulay Amparo Tovar Carro
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Teléfono
- 881815456
- Correo electrónico
- sulay.tovar [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Miguel Angel Fidalgo Perez
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Teléfono
- 881815488
- Correo electrónico
- miguel.fidalgo [at] usc.es
- Categoría
- Investigador/a: Ramón y Cajal
Vera García Outeiral
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Correo electrónico
- veragarcia.outeiral [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Maria Silveira Loureiro
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Correo electrónico
- mariasilveira.loureiro [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
María Guillán Fresco
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Correo electrónico
- maria.guillan [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
María Jesús Zurita González
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Correo electrónico
- mariajesus.zurita [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Xunta
Violeta Heras Dominguez
- Departamento
- Fisioloxía
- Área
- Fisioloxía
- Categoría
- Investigador/a: Programa Juan de la Cierva
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:30-11:30 | Grupo /CLE_03 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 3 |
| 11:30-12:30 | Grupo /CLE_04 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 6 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 3 |
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 6 |
| Martes | |||
| 10:30-11:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán, Galego | Medicina-Aula 3 |
| 11:30-12:30 | Grupo /CLE_04 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 6 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán, Galego | Medicina-Aula 3 |
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 6 |
| Mércores | |||
| 10:30-11:30 | Grupo /CLE_03 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 3 |
| 11:30-12:30 | Grupo /CLE_04 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 6 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 3 |
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán, Galego | Medicina-Aula 6 |
| Xoves | |||
| 10:30-11:30 | Grupo /CLE_03 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 3 |
| 11:30-12:30 | Grupo /CLE_04 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 6 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 3 |
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 6 |
| Venres | |||
| 10:30-11:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán, Galego | Medicina-Aula 3 |
| 11:30-12:30 | Grupo /CLE_04 | Castelán, Galego | Medicina-Aula 6 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán, Galego | Medicina-Aula 3 |
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Medicina-Aula 6 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 1 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 1 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 2 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 2 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 3 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 4 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 4 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 5 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 6 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 7 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 8 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 9 |
| 24.05.2021 09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula Castelao |
| 23.06.2021 09:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 4 |
| 23.06.2021 09:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 5 |
| 23.06.2021 09:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 7 |
| 23.06.2021 09:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 8 |