Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 45 Horas de Titorías: 0.5 Clase Expositiva: 20.5 Clase Interactiva: 9 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Bioloxía Funcional
Áreas: Bioloxía Celular
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
- Coñecer as bases teóricas e experimentais do estudio da organización do sistema nervioso dos animais.
- Entende-la organización funcional das principais estructuras do sistema nervioso central e periférico.
- Usa-los principios da morfoloxía comparada como ferramenta para a interpretación e comprensión dos sistemas nerviosos nos diferentes grupos.
- Adestrase no manexo de bibliografía especializada, así como no uso das TIC para preparar a materia.
Bloque 0. Introducción y conceptos básicos
Introducción a la Neuroanatomía Comparada. Objeto de estudio. Filogenia de los vertebrados. El desarrollo del sistema nervioso en los vertebrados y la homología de las regiones encefálicas. El desarrollo ontogenético del sistema nervioso: claves para entender los principios de organización. Análisis de la segmentación del tubo neural. Modelos clásicos y segmentarios de la organización del encéfalo. Sistemas nerviosos en los invertebrados. El sistema nervioso de un animal modelo: Caenorhabditis elegans. El sistema nervioso de los deuterostomos primitivos: El sistema nervioso del amphioxo como Cordado modelo. Organización comparada del sistema nervioso autónomo de vertebrados: SNA simpático y parasimpático. Metodologías más utilizadas en estudios neuroanatomía comparada.
Bloque 1. Médula espinal
Principios organizativos de la medula espinal en los vertebrados.
Bloque 2. Rombencéfalo
Organización funcional y especialización del rombencéfalo. Los nervios craneales: categorías y significado funcional. El cerebelo y su evolución en los vertebrados. Vías y centros octavolaterales.
Bloque 3. Mesencéfalo
Organización del istmo y del mesencéfalo en vertebrados. Sistemas reticulares del tronco cerebral.
Bloque 4. Prosencéfalo
Organización comparada del diencéfalo. Modelo prosomérico. Complejo pineal y habénulas. Hipotálamo. Eje hipotálamo-hipofisario. Órganos circunventriculares. El saco vasculoso. Principios de organización del telencéfalo de vertebrados. Sistemas comisurales en la evolución. Palio y Subpalio. Ganglios de la base. Evolución del palio y sus conexiones. Corteza piriforme. Amígdala. Hipocampo y sistema límbico. La isocorteza de los mamíferos. Las áreas corticales. Relaciones con estructuras subcorticales.
Bloque 5. Órganos dos sentidos
Receptores cutáneos y propiorreceptores: circuitos funcionales. Origen y organización comparada del laberinto en los vertebrados. Organización comparada de la retina de los vertebrados. Vías ópticas y centros visuales. El sistema olfatorio, vomeronasal y del nervio terminal en la evolución.
Práctica 1. Uso de mapas cerebrais. Caracterización das rexións e principais núcleos e tractos en seccións do encéfalo de peixes ou anfibios.
Práctica 2. Análise de seccións de encéfalos marcados con trazadores e con técnicas inmunohistoquímicas.
Práctica 3. Interpretación de seccións representativas do encéfalo de rata e mono.
Bibliografía Básica
Butler AB, Hodos W. Comparative Vertebrate Neuroanatomy: Evolution and Adaptation. Wiley-Liss, New York, 1995, (2005, 2nd ed.) free access https://onlinelibrary.wiley.com/doi/book/10.1002/0471733849
Kaas JH. Evolutionary neuroscience. Amsterdam; Boston: Academic/Elsevier, 2009
Nieuwenhuys R, Puelles L. Towards a new neuromorphology.Springer International Publishing, 2016
Sarnat HB,Netsky MG. Evolution of the Nervous System. Oxford UP, New York, 1981, 2nd ed.
Bibliografía complementaria
Ariëns Kappers, Huber e Crosby, Comparative Anatomy of the Central Nervous System of Vertebrates, including man. Hafner, New York, 1967.
Mueller T, Wullimann MF. Atlas of early zebrafish brain development: a tool for molecular neurogenetics. Amsterdam: Elsevier/Academic Press, 2005 (2016, 2nd ed.)
Kaas JH. Evolution of Nervous Systems: a comprehensive reference, Academic Press, 2007, 4 volumes:
Vol. 1: Theories, development, invertebrates / volume editors Georg F. Striedter, John L.R. Rubenstein –
Vol. 2: Non-mammaliam vertebrates / volume editors Jon H. Kaas, Theorodore H. Bullock –
Vol. 3: Mammals / volume editors Jon H. Kaas, Leah A. Krubitzer –
Vol. 4: Primates / volume editors Jon H. Kaas, Todd M. Preuss
Kuhlenbeck, The Central Nervous System of Vertebrates, 5 vols. Karger, Bassel, 1967.
Nieuwenhuys R, Ten Donkelaar H.J., Nicholson C. The Central Nervous System of Vertebrates, 3 vols. Springer Verlag, Berlín, 1998.
Nilsson C, Holmgren S. Comparative Physiology and Evolution of the Autonomic Nervous System. Hardwood Academic Publishers, 1993
Paxinos G. Chemoarchitectonic atlas of the rat brain. Amsterdam; Boston; London: Academic, 2009, 2nd ed.
Paxinos G (ed.) The Rat Nervous System. London: Academic Press 2015 (4th ed.) e edicións anteriores
Pick J. The Autonomic Nervous System: Morphological, Comparative, Clinical and Surgical Aspects. Lippincott, Philadelphia, 1970.
Ramón y Cajal, S. Histologie du Système Nerveux de l’Homme et des Vertebrées, A. Maloine, París, 1909-1911. Reimpreso polo C.S.I.C., Madrid,
1952.
Watson C, Paxinos G, Puelles L(eds.) The Mouse Nervous System, Amsterdam. Boston: Elsevier Academic Press, 2012
Prácticas
Franklin KBJ, Paxinos G. The mouse brain: in stereotaxic coordinates. New York: Academic Press, 2008, compact 3rd ed.
Paxinos G. The rat brain in stereotaxic coordinates. Burlington, MA: Elsevier Academic, [2006, 6th ed]
Wullimann MF, Rupp B, Reichert H. Neuroanatomy of the zebrafish brain: a topological atlas. Basel: Birkhäuser Verlag, 1996
Allen Brain Atlases and Data http://portal.brain-map.org/
BRAINSPAN Atlas of the Developing Human Brain http://www.brainspan.org/static/atlas
Comparative Mammalian Brain Collections: http://brainmuseum.org/
High Resolution Mouse Brain Atlas - Harvard Medical School http://www.hms.harvard.edu/research/brain/
Human Brain Project https://www.humanbrainproject.eu/en/explore-the-brain/atlases/
O alumno deberá potenciar as seguintes competencias e destrezas xenéricas:
- Fluidez e propiedade na comunicación oral e escrita tanto nas linguas propias como en inglés.
- Habilidades para obter e analizar información dende diferentes fontes.
- Capacidade de crítica e autocrítica.
- Capacidade de inducción para interrelacionar a teoría e a práctica.
- Habilidade para traballar de forma autónoma e en equipo.
- Capacidade de comparación e integración de información obtida de imaxes microscópicas e macroscópicas de sistemas nerviosos de vertebrados.
Utilizaranse:
- Clases maxistrais
- Lecturas de artigos de investigación
- Seminarios impartidos polos alumnos
- Prácticas utilizando as salas de microscopía e as bases de datos dispoñibles.
- A participación activa nas clases suporá o 10% da nota final.
- A asistencia a prácticas é necesaria para a superación da mesmas. O traballo feito nas prácticas e a lectura dos artigos recomendados suporá un 15% da nota final.
- Deberase superar un exame teórico que representará o 60% da nota final. O aprobado está en 5 sobre 10.
- Deberanse expoñer os seminarios que lle sexan asignados, o que suporá o 15% da nota final.
3 créditos ECTS, calculando 27 horas por crédito (presenciais e non presenciais) temos un total de 81 horas que se reparten da seguinte maneira:
- Teoría: 20,5 horas presenciais e 21 horas de traballo persoal (horas totais: 41,5)
- Asistencia, preparación e exposición de seminarios: 4,5 horas presenciais e 16 horas de traballo persoal (horas totais: 20,5)
- Clases prácticas: 4,5 horas presenciais e 11,5 horas de traballo persoal (horas totais: 16)
- Titorías personalizadas: 0,5 horas.
- Exame teórico: 2,5 horas.
- Asistencia e participación activa nas clases e seminarios.
- Estudio e revisión periódica da materia impartida, utilizando material bibliográfico para comprender e asimilar a información obtida nas clases.
- Aclaración co profesor de posibles dúbidas.
Plan de Continxencia. No caso de que a docencia se desenvolva nos escenarios 2 e 3, realizaranse as seguintes adaptacións:
Modificaríanse os contidos
• Impartiríanse so os contidos teóricos que figuran na guía docente.
• Non se desenvolverían os contidos prácticos da guía.
Modificaríase a bibliografía básica
A través da aula virtual poríase a disposición do alumnado os pdfs de recursos bibliográficos da nosa biblioteca (artigos e libros) aos que o alumnado non teña acceso.
Modificaríase a Metodoloxía da ensinanza
• A docencia sería virtual síncrona en remoto polos mecanismos que habilite a USC para a transmisión.
• A través da aula virtual proporcionaranse presentacións en power point elaboradas para facilitar, na medida do posible, a comprensión da materia en ausencia da explicación presencial na aula. As presentacións terán contidos que promoverán a aprendizaxe autónoma canalizada a través de lecturas de artigos e libros.
SISTEMA DE AVALIACIÓN
-Non haberá exame final presencial nin probas específicas de avaliación non presenciais.
-A avaliación será non presencial sen probas específicas, baseada nas actividades propostas que terán avaliación continua.
-A cualificación final será a suma das cualificacións parciais obtidas trala avaliación das tarefas correspondentes (Cuestionarios de Autoavaliación, Exercicios e Traballo de Seminario, ...).
Usarase a aula virtual e o correo electrónico para formular dúbidas (por parte do alumnado) e para resolvelas (por parte da profesora).
Maria Isabel Rodriguez-Moldes Rey
- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Bioloxía Celular
- Teléfono
- 881816950
- Correo electrónico
- isabel.rodriguez-moldes [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Luns | |||
---|---|---|---|
12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 05 (videoconferencia). Rita Levi Montalcini |
Martes | |||
12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 05 (videoconferencia). Rita Levi Montalcini |
15.06.2021 11:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 05 (videoconferencia). Rita Levi Montalcini |