Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
Áreas: Teoría da Literatura e Literatura Comparada
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
-Achegarse á tradición dos Estudos literarios con particular atención aos conceptos que son de aplicación directa á análise de textos.
-Coñecer as grandes áreas de investigación teórica sobre a literatura e a cultura.
-Visualizar de forma xeral as principais correntes teórico-críticas contemporáneas sobre o fenómeno literario e as súas implicacións.
-Fundamentar a análise crítica de textos literarios nos niveis formal-estrutural, semiótico, hermenéutico, cultural e sistémico.
-Coñecer os conceptos e recursos da análise crítica do relato, dos textos poéticos e do texto dramático e teatral /espectacular.
-Coñecer os elementos básicos para poder abordar desde unha perspectiva moderna e interdisciplinar o fenómeno literario como un proceso complexo e suxeito a unha reflexión teórica e comparada.
-Conseguir fundamentos rigorosos para o seu uso e aplicación nos Estudos literarios.
-Adquirir conceptos e métodos que desenvolvan nos estudantes estratexias de observación persoal dos feitos literarios.
-Ampliar o campo de estudo do alumnado cara ás esferas problemáticas do comparatismo actual, é dicir, cara aos eidos que tan só esta disciplina ten como propios.
I ) OS ESTUDOS DA LITERATURA E DA CULTURA NA ACTUALIDADE
1. O concepto de literatura desde as principais correntes teóricas.
2. As disciplinas literarias.
3. Teoría dos xéneros literarios. O concepto de xénero na actualidade. Posxenericidade e medialidade.
II) ANÁLISE DO TEXTO NARRATIVO
1. Narrador e enunciación narrativa.
2. Tempo.
3. Espazo e personaxes.
III) ANÁLISE DO TEXTO POÉTICO
1. A enunciación poética. Poesía e ficción.
2. Elementos constituíntes do texto poético. Os sistemas métricos.
3. A estrutura e a clausura poemáticas. O fragmento poético.
IV) ANÁLISE DO TEXTO DRAMÁTICO E ESPECTACULAR
1. Texto dramático e texto espectacular. A dobre enunciación teatral.
2. O espazo teatral. Os signos teatrais.
3. O tempo e a acción. O diálogo e o personaxe dramático.
BÁSICA
BOBES NAVES, Mª. C., Semiología de la obra dramática, Madrid, Arco, 1997.
CABO ASEGUINOLAZA, F. (comp.), Teorías sobre la lírica, Madrid, Arco, 1999.
CABO ASEGUINOLAZA, F., e M. C. RÁBADE VILLAR, Manual de Teoría de la Literatura, Madrid, Castalia, 2006.
CASAS, A. (coord.), Elementos de Crítica literaria, Vigo, Xerais, 2004.
EQUIPO GLIFO, Dicionario de termos literarios, 3 vols., Santiago de Compostela, Centro «Ramón Piñeiro» para a Investigación en Humanidades, 1998-2020.
ESTÉBANEZ CALDERÓN, D., Diccionario de términos literarios, Madrid, Alianza, 1996.
GUILLÉN, C., Entre lo uno y lo diverso. Introducción a la Literatura Comparada, Barcelona, Crítica, 1985.
KOWZAN, T., El signo y el teatro, Madrid, Arco, 1997.
PAVIS, P. Diccionario del teatro, Barcelona, Paidós, 1984.
REIS, C., e A. C. M. LOPES, Diccionário de narratologia, Coimbra, Almedina, 1987.
SILVA, V. M., de Aguiar e, Teoria da Literatura, Coimbra, Livraria Almedina, 1988.
SULLÀ, E. (ed.), Teoría de la novela. Antología de textos del siglo XX, Barcelona, Crítica, 1996.
VILLANUEVA, D. El comentario del texto narrativo: cuento y novela, Madrid, Marenostrum, 2006.
VILLANUEVA, D. (coord), Curso de Teoría de la literatura, Madrid, Taurus, 1994.
COMPLEMENTARIA
ABUÍN GONZÁLEZ, A., Escenarios del caos. Entre la hipertextualidad y la "performance" en la era electrónica, Valencia, Tirán Lo Blanch, 2006.
ABUÍN GONZÁLEZ, A., F. CABO ASEGUINOLAZA e A. CASAS (coords.), Textualidades (inter)literarias: Lugares de lectura y nuevas perspectivas teórico-críticas, Madrid, Iberoamericana-Vervuert, 2020.
ASENSI, M. Historia de la teoría de la literatura, vols. I-II, Valencia, Tirant Lo Blanch, 1998-2003.
BAL, M., Teoría de la narrativa. (Una introducción a la narratología), Madrid, Cátedra, 1987.
BOBES NAVES, Mª. C. (ed.), Teoría del teatro, Madrid, Arco, 1997.
CHATMAN, S., Historia y discurso, Madrid, Taurus, 1990.
DOLEŽEL, L. Historia breve de la Poética, Madrid, Síntesis, 1997.
FISCHER-LICHTE, E., Semiótica del teatro, Madrid, Arco, 1999.
GARRIDO DOMÍNGUEZ, A., El texto narrativo, Madrid, Síntesis, 1993.
GENETTE, G., Figuras III, Barcelona, Lumen, 1989.
LANDOW, G. P. Hipertexto: La convergencia de la teoría crítica contemporánea y la tecnología, Barcelona, Paidós, 1995.
LÓPEZ CASANOVA, A. El texto poético. Teoría y metodología, Salamanca, Ediciones Colegio de España, 1994.
LUJÁN ATIENZA, Á. L. Cómo se comenta un poema, Madrid, Síntesis, 1999.
MORTARA GARAVELLI, B., Manual de retórica, Madrid, Cátedra, 1991.
NÚÑEZ RAMOS, R., La Poesía, Madrid, Síntesis, 1992.
OLIVA, C. e F. TORRES MONREAL, Historia básica del arte escénico, Madrid, Cátedra, 1990.
POZUELO YVANCOS, J. Mª. Teoría del lenguaje literario, Madrid, Cátedra. 1994.
UBERSFELD, A., Semiótica teatral, Madrid, Cátedra, 1998.
VALLES CALATRAVA, J., Introducción histórica a las teorías de la narrativa, Almería, Universidad de Almería, 1994.
VILARIÑO PICOS, Mª Teresa, e Anxo Abuín González (comp.), Teoría del hipertexto. La literatura en la era electrónica, Madrid: Arco Libros, 2006.
VILLANUEVA, D., Teorías del realismo literario, 2ª ed. corregida y aumentada, Madrid, Biblioteca Nueva, 2004.
VILLANUEVA, D. (comp.), Avances en Teoría de la literatura, Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 1994.
-Entender os obxectivos, posibilidades e métodos dos Estudos literarios no marco dinámico da súa propia tradición.
-Asumir a pluralidade da noción de "literatura" e dos propios Estudos literarios.
-Asimilar unha noción ampliada do concepto de "texto" e das análises correlativas.
-Establecer as metas e mecanismos apropiados dunha análise textual.
-Correlacionar conceptos como forma, estrutura, código, autoría, lectura, significado, interpretación, repertorio, posición e canon coa análise textual.
-Entender e saber aplicar os fundamentos da análise narratolóxica, poética e dramático-teatral.
-Comprender unha serie de distincións nocionais básicas indispensábeis para aproximarse aos diferentes aspectos implicados no proceso literario.
-Entender a diversidade de enfoques e modelos teóricos contemporáneos nos estudos literarios.
-Asimilar os principios e métodos fundamentais para unha lectura crítica de textos teóricos e comparados.
-Desenvolver a capacidade de reflexión crítica e de argumentación sobre o feito literario a partir do manexo dunha terminoloxía teórica sólida e absolutamente asimilada.
Combinaranse as sesións expositivas do profesorado coa participación na clase dos alumnos/as, xa mediante preguntas en demanda de maior claridade, profundidade ou ampliación xa mediante respostas a preguntas que o profesor/a faga en determinados puntos da súa exposición.
Nas sesións prácticas procurarase en todo momento reforzar a interactividade na dobre dirección recén apuntada. O material de apoio, textos literarios, teóricos e críticos relacionados cos temas do programa, dará incentivo a unha comunicación que deberá desenvolver as competencias relacionadas coas capacidades de observación, sensibilización artística, crítica e argumentación e coas habilidades interpretativas. Nas sesións expositivas e interactivas, así como nos contidos correlativos da propia Aula Virtual, será habitual o emprego de medios e arquivos electrónicos como reforzo da información.
Primeira oportunidade
- Como principio xeral, a asistencia á materia é obrigatoria. Procurarase un sistema de avaliación continua, no que a nota final obterase a partir de dous sumandos: 1) o procedente dun exame que se realizará unha vez rematado o período lectivo (60 % de nota final) e 2) o procedente da participación nas sesións interactivas e das actividades e probas específicas previstas durante a fase lectiva (40 % da nota final). Estas probas e actividades poderán realizarse presencialmente ou a través de Moodle ou Teams. As titorías poderán realizarse de xeito presencial ou telemático, sempre no horario establecido por cada docente.
- Á parte do exame, cuxa nota representará segundo o indicado o 60 % da cualificación final, valorarase a participación activa e informada nas clases, particularmente nas interactivas, e a elaboración de actividades prácticas. Da participación nas clases terase en conta a constancia na interactividade, a calidade das intervencións e o progreso nesa calidade. Con independencia da avaliación indicada, serán obxecto de estimación positiva (ou en caso contrario, negativa) a corrección gramatical, a boa ortografía e a propiedade léxica da expresión oral e escrita, así como a coherencia lóxica dos discursos e a capacidade de síntese.
- En función da normativa vixente, quedan excluídos da obriga de asistencia os/as estudantes que obteñan unha dispensa oficial de asistencia a clase notificada ao coordinador da materia polo Decanato da Facultade. Os alumnos/as con dispensa de docencia poderán acollerse á opción xenérica da avaliación continua ou presentarse unicamente ao exame final da materia, que suporía o 100% da nota.
-Os/as alumnos/as repetidores poden acollerse á opción xenérica da avaliación continua ou presentárense unicamente ao exame final da materia, que neste último caso representará o 100% da nota. A estes efectos, entenderase que quen entregue traballos/prácticas de curso ao profesorado de interactivas ou realice algunha das probas previstas durante o período lectivo opta definitivamente pola primeira vía, a da avaliación continua (sen posibilidade de modificar despois esa decisión persoal); mentres que quen non o faga estará asumindo de forma tamén definitiva e expresa a segunda opción.
Segunda oportunidade
- Mantéñense as condicións que se acaban de concretar, así como a proporcionalidade da nota do exame e do resto de posibles probas/traballos. As cualificacións parciais, correspondentes ao período lectivo, quedarán establecidas no momento de finalización deste e non se modificarán en caso do alumno/a acudir á segunda oportunidade. Se un alumno repetidor ou con dispensa se acolleu á opción de avaliación continua na primeira oportunidade, non podería modificala na segunda.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas, incluída a práctica de plaxio, será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes y de revisión de cualificacións.
As horas non presenciais poderán distribuirse do seguinte modo:
-Estudo e reflexión sobre as sesións expositivas, interactivas, titoriais; estudo e reflexión sobre a bibliografía: 28 horas.
-Realización de traballos e de actividades de diversa índole: 25 horas.
-Lectura de textos literarios: 25 horas.
-Preparación de exames: 12 horas.
Dado que a programación de contidos e prácticas está moi axustada na súa temporalización, recoméndase a asistencia regular e puntual á clase, o seguimento diario das tarefas programadas, a lectura serena e profunda dos textos de traballo e o uso de todas as canles comunicativas co profesor e coas fontes de aprendizaxe. En particular aconséllase ao alumnado o aproveitamento máximo das horas de titoría onde a aprendizaxe pode ser máis persoalizada.
PLAN DE CONTINXENCIA
O contido dos ítems precedentes refírese exclusivamente ao suposto do Escenario 1 ("normalidade adaptada") descrito nas "Bases para o Desenvolvemente dunha docencia presencial segura no curso 2020-21" aprobada pola USC o 19 de xuño de 2020.
Detállanse a continuación as adaptacións que terán lugar no caso de que se produzan os Escenarios 2 e 3.
1.-Escenario 2 (clases presenciais pero con distanciamento e medidas de prevención de contaxios):
-Agás que se determine outra cousa, a docencia será fundamentalmente presencial, pero coa posibilidade de distintos graos de semipresencialidade, sempre de acordo ao disposto pola Facultade de Filoloxía.
-As titorías poderán ser presenciais ou telemáticas (vía Teams ou Moodle).
-Os contidos do programa poden ser adaptados, á xuízo do equipo docente, de acordo coas circunstancias.
-Os criterios de avaliación non sufrirán modificacións respecto aos expostos, salvo o que se refire a utilización de medios remotos para a entrega de tarefas ou realización de cuestionarios. Cabe tamén a realización de probas telemáticas por videoconferencia.
2.-Escenario 3 (peche das instalacións):
-A docencia será completamente virtual vía Teams ou Moodle, sexa de forma síncrona ou asíncrona.
-As titorías serán telemáticas.
- Os contidos do programa poden ser adaptados, á xuízo do equipo docente, de acordo coas circunstancias.
-Os criterios de avaliación poderían sufrir modificacións, pero, no fundamental, manterase o esquema e criterios indicados previamente, salvo o que se refire a utilización exclusiva, neste novo escenario, de medios remotos para a entrega de tarefas ou realización de cuestionarios. Cabe tamén a realización de probas telemáticas por videoconferencia e seguirá a ser obxecto de avaliación a asistencia ás clases telemáticas e a participación activa nestas.
Arturo Casas Vales
- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Teoría da Literatura e Literatura Comparada
- Teléfono
- 881811870
- Correo electrónico
- arturo.casas [at] usc.gal
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Maria Teresa Vilariño Picos
- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Teoría da Literatura e Literatura Comparada
- Teléfono
- 881811771
- Correo electrónico
- mteresa.vilarino [at] usc.gal
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Fernando Cabo Aseguinolaza
Coordinador/a- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Teoría da Literatura e Literatura Comparada
- Teléfono
- 881811807
- Correo electrónico
- fernando.cabo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Mario Iban Regueira Fernandez
- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Teoría da Literatura e Literatura Comparada
- Correo electrónico
- marioiban.regueira.fernandez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Interino/a substitución IT e outros
Tomas Espino Barrera
- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Teoría da Literatura e Literatura Comparada
- Categoría
- Investigador/a: Programa Juan de la Cierva
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-10:30 | Grupo /CLE_01 (A-D) | Galego | C11 |
| 09:00-10:30 | Grupo /CLIS_03 (E-Ga) | Galego | D08 |
| 09:00-10:30 | Grupo /CLIS_04 (Ge-Li) | Castelán | D11 |
| 10:30-12:00 | Grupo /CLE_04 (Ri-Z) | Castelán | C11 |
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_05 (Lo-M) | Castelán | D08 |
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_06 (N-Re) | Galego | D11 |
| Venres | |||
| 09:00-10:30 | Grupo /CLE_02 (E-Li) | Galego | C11 |
| 09:00-10:30 | Grupo /CLIS_01 (A-Cab) | Castelán, Galego | D08 |
| 09:00-10:30 | Grupo /CLIS_02 (Cac-D) | Castelán | D11 |
| 10:30-12:00 | Grupo /CLE_03 (Lo-Re) | Castelán | C11 |
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_07 (Ri-So) | Castelán | D08 |
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_08 (Su-Z) | Galego | D11 |