Créditos ECTS Créditos ECTS: 4
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 61.7 Horas de Titorías: 0.3 Clase Expositiva: 34 Clase Interactiva: 4 Total: 100
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas, Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
Áreas: Cirurxía, Medicina
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Coñecer a etioloxía, patoxenia, epidemioloxía, manifestacións clínicas, semioloxía, diagnóstico, prognóstico e tratamento médico e cirúrxico das enfermidades do aparato respiratorio.
Coñecer as indicacións técnica, interpretación, complicacións e limitacións das probas diagnósticas máis frecuentes na patoloxía do aparato respiratorio.
Coñecer a indicación, técnica, resultados, e complicacións das intervencións cirúrxicas máis habituais no diagnóstico e tratamento da patoloxía do aparato respiratorio e do mediastino.
Coñecer as medidas preventivas máis importantes aplicadas no campo das enfermidades respiratorias.
Temario das clases expositivas
M: Área de Medicina
Q: Área de Cirurxía
1.- Insuficiencia respiratoria (I): Concepto e Tipos. Etiopatogenia. Fisiopatología Clínica. M
2.- Insuficiencia respiratoria (II): Diagnóstico. Prognóstico, evolución e tratamento. M
3.- Síndrome do Distress Respiratorio Agudo.- Desordes da ventilación : Síndromes de hipoventilación. Hiperventilación e as súas síndromes. M
4.- Síndrome de Apnea Obstructiva do Soño. M
5.- Anatomía cirúrxica e vías de acceso ao tórax. Procedementos en cirurxía torácica. Q
6.- Métodos de diagnóstico en cirurxía torácica. Q
7.- Avaliación preoperatoria. Manexo intraoperatorio e coidados postoperatorios. Q
8.- Malformacións broncopulmonares. Q
9.- Bronquite Crónica Simple: Concepto.- Enfermidade Pulmonar Obstructiva Crónica (I): Concepto. Epidemiología. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. M
10.- Enfermidade Pulmonar Obstructiva Crónica (II): Fisiopatología. Clínica. Diagnóstico. M
11.- Enfermidade Pulmonar Obstructiva Crónica (III): Prognóstico. Tratamento. M
12.- Neumotórax. Q
13.- Transplante de órganos torácicos. Q
14.- Asma bronquial (I): Concepto. Epidemiología. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. Fisiopatología. Clínica. M
15.- Asma bronquial (II): Diagnóstico. Prognóstico. Tratamento. Neumonitis por hipersensibilidad. M
16.- Infeccións Agudas de Vías Respiratorias Superiores: Concepto. Epidemiología Xeral. Etiopatogenia. Diagnóstico Xeral. Bronquite Aguda. M
17.- Pneumonía Adquirida na Comunidade (I): Concepto. Epidemiología. Etiopatogenia. Fisiopatología. Clínica. M
18.- Pneumonía Adquirida na Comunidade (II): Diagnóstico. Prognóstico. Tratamento. M
19.- Pneumonía Nosocomial. M
20.- Pneumonía no paciente inmunodeprimido. Infección pulmonar por fungos. M
21.- Síndrome Respiratoria Agudo Severo. Epidemiología, Etiopatogenia, Clínica, Diagnóstico, P1onóstico. M
22 .- Bronquiectasias. Fibrosis quística. M
23.- Patoloxía infecciosa pulmonar de interese cirúrxico. Q
24.- Tuberculose Pulmonar (I): Concepto e Tipos. Epidemiología. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. M
25.- Tuberculose Pulmonar (II): Clínica. Diagnóstico. M
26.- Tuberculose Pulmonar (III): Profilaxe. Tratamento Médico. Tuberculose Pulmonar na SIDA. M
27.- Neumopatías Intersticiales difusas (I): Concepto e Clasificación. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. Fisiopatología. M
28.- Neumopatías Intersticiales difusas (II): Neumopatías intersticiales idiopáticas. Sarcoidosis. M
29.- Neumopatías intersticiales difusas (III): Enfermidades do colágeno. Neumonitis por hipersensibilidad. Fármacos. Linfangioleiomiomatosis. Histiocitosis X. Proteinosis alveolar. Microlitiasis alveolar. Eosinofilias pulmonares. Neumoconiosis. M
30.- Tromboembolismo Pulmonar. ( ETV). M
31.- Tumores Broncopulmonares: Tipos.- Carcinoma Broncopulmonar Primario: Concepto. Epidemiología. Etiopatogenia. Anatomía Patolóxica. Q
32.- Carcinoma Broncopulmonar Primario: Clínica. Síndromes Paraneoplásicos. Diagnóstico. Estadiaje. Prognóstico. Tratamento. Q
33.- Cirurxía dos tumores broncopulmonares malignos. Q
34.- Cirurxía dos tumores pulmonares benignos. Tumores neuroendocrinos. Q
35.- Patoloxía Médica da Pleura. M
36.- Patoloxía cirúrxica da pleura. Empiema. Tumores pleurales. Q
37.- Enfermedad bullosa. Aspectos quirúrgicos del enfisema. Q
38.- Patoloxía de la pared del tórax. Q
39.- Patoloxía do mediastino. Quilotórax. Hiperhidrosis. Obstrución da vea cava. Q
40.- Traumatismos torácicos. Corpos estraños intrabronquiales. Q
41.- Patoloxía da traquea. Q
Temario das clases interactivas (seminarios)
1.- Oxigenoterapia e ventilación asistida. M
2.- Probas funcionais respiratorias. M
2. -Caso clínico: nódulo pulmonar solitario. Q
4. -Caso clínico: traumatismo torácico. Q
-Diagnóstico de las enfermedades del tórax. Fraser, Paré, Paré, Fraser, Genereux. 4-volume set. Editorial Médica Panamericana.
-Fishman's Pulmonary Diseases and Disorders, 5ed.
-Thompson BT, Rachel C. Chambers RC, Kathleen D. Liu KD, et al. Acute Respiratory Distress Syndrome. N Engl J Med 2017;377:562-72.
-Lloberes P, Durán-Cantolla J, Martínez-García MA, et al. Diagnóstico y tratamiento del síndrome de apneas-hipopneas del sueño. Arch Bronconeumol. 2011;47(3):143–156.
-Guía de Practica Clínica para el Diagnóstico y Tratamiento de Pacientes con Enfermedad Pulmonar Obstructiva Cronica (EPOC) – Guia Espanola de la EPOC (GesEPOC). Version 2017. Arch Bronconeumol. 2017;53(Supl 1):2-64.
-Asma. Guías GEMA 5.0
-Neumonía adquirida en la comunidad. Nueva normativa de la Sociedad Española de Neumología y Cirugía Torácica (SEPAR). Arch Bronconeumol 2010; 46(10):543-58
-Fine MJ, et al. A prediction rule to identify low-risk patients with community-acquired pneumonia. N Eng J Med 1997; 336:243-50.
-Lim WS, et al. Pneumonia Guidelines Committee of the BTS Standars of Care Committee. BTS guidelines for the management of community acquired pneumonia in adults: update 009. Thorax 2009; 64(Suppl 3):iii1-iii55.
-Menéndez R, Cilloniz C, España PP, et al. Neumonía adquirida en la comunidad. Normativa de la Sociedad Española de Neumología y Cirugía Torácica (SEPAR). Actualización 2020. Arch Bronconeumol 2020;56(S1):1–10.
-Torres A, Barberán J, Ceccato A, et al. Neumonía intrahospitalaria. Normativa de la Sociedad Española de Neumología y Cirugía Torácica (SEPAR). Actualización 2020. Arch Bronconeumol. 2020;56(S1):11–19.
-Wiersinga J, Rhodes A, Cheng AC, et al. Pathophysiology, Transmission, Diagnosis, and Treatment of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) A Review W. JAMA. doi:10.1001/jama.2020.12839.
-Raghu G, Remy-Jardin M, Myers JL et al. Diagnosis of Idiopathic Pulmonary Fibrosis. An Official ATS/ERS/JRS/ALAT Clinical Practice Guideline. Am J Respir Crit Care Med 2018;198:e44-e68.
-Uresandi F, Monreal M, García-Bragado F, et al. Consenso nacional sobre el diagnóstico, estratificación de riesgo y tratamiento de los pacientes con tromboembolia pulmonar. Arch Bronconeumol 2013;49(12):534-47
-Konstantinides SV, Meyer G, Becattini C, et al. 2019 ESC Guidelines for the diagnosis and management of acute pulmonaryembolism developed in collaboration with the European Respiratory Society (ERS). Eur Heart J 2020;41:543-603.
-Sánchez de Cosa J, Hernández Hernández J, Jiménez López MF, et al. Normativa SEPAR sobre estadificación del cáncer de pulmón. Arch Bronconeumol. 2011;47(9):454–465.
- Villena-Garrido V, et al. Normativa sobre el diagnóstico y tratamiento del derrame pleural. Actualización. Arch Bronconeumol 2014;50:235–49.
- Townsed, C. M., Sabiston. Tratado de Cirugía, Ed. Mc Graw Hill.
- Durán Sacristán, H., Compendio de Cirugía, Ed Mc Graw Hill Interamericana.
- Schwartz, S., Principios de Cirugía, Ed Mc Graw Hill Interamericana.
- Tamames Escobar S, Martínez Ramos, C. CIRUGÍA .Aparato Respiratorio. Ed. Médica Panamericana
- Material didáctico proporcionado por el equipo docente
Facer unha historia clínica orientada á patología respiratoria. Coñecer na exploración física a anormalidad auscultatoria e o seu significado, e outros signos crave no diagnóstico da patología respiratoria.
Comprender e recoñecer os axentes causantes, factores de risco e mecanismos patogenéticos no desenvolvemento das enfermidades do aparello respiratorio.
Saber orientar a estratexia diagnóstica e diagnóstico diferencial dos principais síntomas en patología respiratoria: tos, disnea, dor torácica, hemoptisis.
Saber indicar e interpretar as probas diagnósticas máis frecuentes na patología respiratoria: gasometría arterial, probas de función respiratoria, analítica do líquido pleural, radiografía de tórax, tomografía computerizada, gammagrafía de ventilación-perfusión.
Saber recoñecer e establecer un plan de diagnóstico e tratamento na patología respiratoria aguda: infeccións respiratorias, insuficiencia respiratoria aguda, exacerbaciones de asma e EPOC, traumatismos torácicos, neumotórax e tromboembolismo pulmonar.
Saber orientar a estratexia diagnóstico e o diagnóstico diferencial da patología da pleura.
Saber recoñecer e establecer un plan de diagnóstico e tratamento nos procesos neoplásicos broncopulmonares.
Saber establecer o diagnóstico e indicar o plan de tratamento nas patologías respiratorias crónicas: EPOC, asma, infeccións crónicas e insuficiencia respiratoria crónica.
Saber recoñecer e establecer un plan de diagnóstico, diagnóstico diferencial e tratamento da patología do mediastino.
Presencial
Docencia expositiva (41 horas): nas sesións docentes expositivas, o profesorado explicará os principais aspectos teórico-prácticos do contido utilizando presentacións multimedia. Para cada un dos temas indicarase un documento que conteña con máis detalle o coñecemento do tema que é necesario coñecer. Dito documento pode ser un capítulo dos libros mencionados anteriormente ou outros, ou outro documento de fácil acceso e do nivel adecuado para un estudante de terceiro ano do grao en Medicina.
Ensinanza interactiva (4 horas): As sesións de ensino interactivo terán un formato de seminario no que pequenos grupos de alumnos debaterán supervisados polo profesor sobre os temas propostos ou casos clínicos representativos co fin de completar a mensaxe sobre os aspectos teóricos explicados no clases expositivas.
A docencia presencial pode combinarse coa docencia a distancia virtual ata un máximo do 10% do total das horas presenciais da materia.
Titorías (aproximadamente 15 minutos): terán como obxectivo resolver as dúbidas dos estudantes e aconsellalos no estudo da materia. As titorías serán esencialmente presenciais, aínda que poden realizarse de xeito electrónico
Avaliación (exame final): 2,5 horas
Sen cara a cara (traballo persoal do estudante)
Estudo persoal dos libros e documentos recomendados, preparación das tarefas asignadas polos profesores e preparación dos seminarios e exame (53 horas).
Sistema de avaliación
Primeira chamada (primeira e segunda oportunidade)
A cualificación de cada alumno realizarase mediante unha avaliación continua e a realización dun exame final:
a) A avaliación continua terá un valor ponderado do 20% da nota final. Valorarase a participación en clases expositivas e interactivas. Tamén é posible realizar controis parciais non liberadores sobre contidos explicados nas clases expositivas e interactivas así como a preparación de tarefas encargadas polos profesores: comentario crítico sobre artigos científicos, análise de casos clínicos, etc.
b) A proba final: terá carácter presencial e un valor ponderado do 80% na nota final. Consistirá nun exame escrito formado por 100 preguntas de elección múltiple. Cada pregunta respondida correctamente terá un valor ponderado de 1 punto. As preguntas en branco non restarán, mentres que as preguntas dobre ou incorrecta restarán 0,25.
Para aprobar a materia é necesaria unha nota de 5 sobre 10. No caso de que o alumno non realice a proba final, a cualificación non será presentada.
Seguintes chamadas
Nas demais convocatorias realizarase unha única proba final cun valor ponderado do 100%.
Esta materia ten un peso total de 4 créditos ECTS (100 horas de traballo total do alumno) distribuídas entre docencia presencial e non presencial.
A docencia presencial é de 47 horas repartidas en clases expositivas, clases interactivas (seminarios), exames e tutorías do seguinte modo:
Docencia presencial (47 horas)
Clases expositivas: 41 horas
Clases interactivas: 4 horas
Exame final: 2.5 horas
Tutorías (voluntarias): 15 minutos aproximadamente mediante cita previa, concertada directamente durante as clases ou por e-mail.
Docencia non presencial (53 horas)
A docencia non presencial inclúe o estudo persoal do alumno para revisión dos conceptos e consulta da bibliografía, preparación das clases interactivas e do exame.
Estudo persoal do alumno: 53 horas.
A asistencia ás clases expositivas e interactivas é fundamental para o seguimiento e superación da materia. O estudo dos documentos recomendados para cada tema tamén se considera imprescindible para superar a materia. Así mesmo os alumnos deberán seguir as indicacións do profesorado e estudar diariamente os conceptos tratados nas clases.
Observacións
De acordo coas Directrices para o desenvolvemento dun ensino presencial seguro para o curso académico 2020-2021, a continuación establécese un plan de continxencia para os escenarios 2 e 3 con criterios para adaptar a metodoloxía e o sistema de avaliación docentes.
Escenario 2
Metodoloxía da ensinanza
A docencia expositiva realizarase en modo telemático virtual de xeito sincrónico e asíncrono empregando a plataforma Microsoft Teams e o Campus Virtual da USC. A docencia interactiva (seminarios) farase de xeito presencial (50%) e telematicamente (50%).
As actividades docentes incluirán:
Clases maxistrais síncronas usando equipos
Clases asíncronas a través do Campus Virtual
Seminarios interactivos con equipos
Realización de tarefas, principalmente análise e comentario de artigos científicos, casos clínicos e guías clínicas
O seguimento das actividades docentes realizarase mediante a entrega das tarefas asignadas así como a participación en clases e seminarios remotos.
As titorías realizaranse preferentemente a través de sistemas telemáticos a través de Equipos.
Sistema de avaliación
A avaliación mesturarase mediante unha avaliación continua e unha proba final.
A avaliación continua terá un valor ponderado do 30% da nota final. Valorarase a participación en clases expositivas e interactivas. Tamén é posible realizar controis parciais non liberadores sobre contidos explicados nas clases expositivas e interactivas así como a preparación de tarefas encargadas polos profesores: comentario crítico sobre artigos científicos, análise de casos clínicos, etc.
A proba final será presencial e realizarase seguindo os mesmos criterios que no escenario 1, aínda que o valor ponderado da proba final será do 70%.
Escenario 3
Metodoloxía da ensinanza
A docencia expositiva e interactiva realizarase en modo virtual sincrónico e asíncrono mediante a plataforma Microsoft Teams e o Campus Virtual da USC.
As actividades docentes incluirán:
Clases maxistrais síncronas usando equipos
Clases asíncronas a través do Campus Virtual
Seminarios interactivos con equipos
Realización de tarefas, principalmente análise e comentario de artigos científicos, casos clínicos e guías clínicas
O seguimento das actividades docentes realizarase mediante a entrega das tarefas asignadas así como a participación en clases e seminarios remotos
As titorías realizaranse exclusivamente a través de sistemas telemáticos a través de Equipos.
Sistema de avaliación
A avaliación mesturarase mediante unha avaliación continua e unha proba final.
A avaliación continua estará ausente e terá un valor ponderado do 30% da nota final. Valorarase a participación en clases expositivas e interactivas. Tamén é posible realizar controis parciais non liberadores sobre contidos explicados nas clases expositivas e interactivas así como a preparación de tarefas encargadas polos profesores: comentario crítico sobre artigos científicos, análise de casos clínicos, etc.
A proba final será non presencial e realizarase seguindo os mesmos criterios que no escenario 1, aínda que o valor ponderado da proba final será do 70%.
En caso de realización fraudulenta de exercicios ou probas, aplicarase o disposto no Regulamento para avaliar o rendemento académico dos estudantes e revisar as cualificacións.
Nota: a docencia e avaliación telemática a distancia, para calquera dos escenarios 1, 2 e 3, estarán condicionados á dispoñibilidade de medios físicos e tecnolóxicos por parte do profesorado.
Luis Guillermo Valdes Cuadrado
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- luisguillermo.valdes [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Angel Luis Fernández González
Coordinador/a- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Cirurxía
- Correo electrónico
- angelluis.fernandez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Jose Maria Garcia Prim
- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Cirurxía
- Correo electrónico
- josemaria.prim [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Mª Del Carmen Vidal Pan
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- mdelcarmen.vidal [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Miguel Angel Cañizares Carretero
- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Cirurxía
- Correo electrónico
- miguela.canizares [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Francisco Javier González Barcala
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- franciscojavier.gonzalez.barcala [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Antonio Luis Golpe Gomez
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- antonioluis.golpe.gomez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| 19:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 7 |
| 20:30-21:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| Martes | |||
| 19:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 7 |
| 20:30-21:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| Mércores | |||
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| 19:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 7 |
| Xoves | |||
| 11:30-12:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 8 |
| 19:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 7 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 1 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 2 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 3 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 4 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 5 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 6 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 7 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 8 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 9 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula Castelao |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 1 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 2 |
| 27.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 4 |
| 08.07.2021 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 4 |
| 08.07.2021 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 5 |
| 08.07.2021 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 7 |
| 08.07.2021 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 8 |