Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 46 Horas de Titorías: 1 Clase Expositiva: 25 Clase Interactiva: 3 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
Áreas: Medicina
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
OBXETIVOS
1) Coñecer e manexar conceptos como o de “calidade” na patoloxía do sistema inmunolóxico e enfermidades reumatolóxicas dende tódalas súas vertentes:
- Calidade relacional e percibida polo paciente
- Calidade científico-técnica), utilizando para elo os protocolos, vías clínicas, Guías de Práctica Clínica y Medicina Baseada na Evidencia.
- Calidade organizativo-económica, dando o mellor servizo có menor coste posible.
2) O futuro médico ten que ser consciente, e así mostralo ao profesor de que os recursos dispoñibles para a asistencia sanitaria son limitados. Valores pragmáticos coma os de “utilidade” e “eficiencia” se deben inculcar a los alumnos.
3) Debe saber recoñecer os datos derivados dos estudos epidemiolóxicos que mostran a evolución da patoloxía ata a cronicidade, ligado á maior expectativa de vida.
4) Debe recoñecer e saber actuar sobre a patoloxía xerada polos cambios medio-ambientais de especial relevancia no campo das enfermidades alérxicas e reumatolóxicas.
CLASES EXPOSITIVAS
1. Clasificación das enfermidades reumáticas. Artrite reumatoide I: concepto, epidemioloxía, patoxenia y manifestacións clínicas.
2. Artrite reumatoide II: evolución, pronóstico e tratamento.
3. Clasificación da espondiloartrite. Espondilite anquilosante: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
4. Artrite psoriásica: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas e tratamento. Outras espondiloartropatías. A artrite da enfermidade inflamatoria intestinal e a enfermidade de Whipple.
5. Artrite idiopática xuvenil: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
6. Artrite infecciosa bacteriana: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Outras artrite infecciosa: artrite tuberculosa, artrite por fungos e artrite virais.
7. Artrite microcristalinas: a gota. Concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
8. Artrite por cristais de pirofosfato cálcico e outras artrite microcristalinas: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
9. A artrose: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
10. O lupus eritematoso sistémico I: concepto, epidemioloxía, patoxenia e manifestacións clínicas.
11. O lupus eritematoso sistémico II. Criterios diagnósticos, diagnóstico diferencial, pronóstico e tratamento.
12. Síndrome anti-fosfolípido: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Síndrome de Sjögren. concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
13. Miopatías inflamatorias idiopáticas: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
14. Esclerose sistémica: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Outras enfermidades cutáneas esclerosante sistémicas.
15. Clasificación das vasculitis. As vasculitis de pequeno vaso: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Vasculite de vasos medianos. Panarterite nodosa, panarterite microscópica: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
16. Vasculite asociadas a ANCA. Granulomatosis con poliangeítis (Enfermidade de Wegener): concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Granulomatosis eosinofílica con poliangeítis (Enfermedad de Churg-Strauss): concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
17. Polimialgia reumática: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Vasculite de grandes vasos. A arterite da temporal, a vasculite de Takayasu e a enfermidade de Behçet.
18. A enfermidade metabólica ósea. Osteoporoses e osteomalacia: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
19. Síndromes dolorosos xeneralizados: fibromialxia. Síndromes dolorosos rexionais: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
20. A alerxia como unha enfermidade sistémica: mecanismo inmunolóxico, axentes etiolóxicos mais frecuentes e a súa expresión clínica e tratamento específico.
21. Anafilaxia sistémica. Concepto, etiopatoxenia, manifestacións clínicas, diagnóstico diferencial e tratamento.
22. Urticaria e anxioedema agudo e crónico. Concepto, etiopatoxenia, manifestacións clínicas, diagnóstico diferencial, formas especiais. Anxioedema hereditario. Tratamento.
23. Reaccións a fármacos de base inmunolóxica. Formas clínicas mais frecuentes. Aproximación diagnóstica.
24. Patoloxía dixestiva asociada á alerxia: alerxia alimentaria, esofaxite eosinofílica e enteropatías por proteínas.
25. Aproximación diagnóstica ao adulto con inmunodeficiencia.
SEMINARIOS
1. Puncións e infiltracións articulares. Práctica clínica con fantomas.
2. Terapia biolóxica nas enfermidades reumáticas
3. Probas diagnósticas en alerxia in vivo
4. Probas diagnósticas en alerxia in vitro
5. Terapia biolóxica nas enfermidades alérxicas
Harrison's Principles of Internal Medicine. Edicion 18 por D Longo et ao. The McGrow-Hill Companies
Medicamento Interno por Farreras e Rozman. Edicion . Elsevier
Tratado de Alergología de la SEAIC
Bibliografia complementaria
Kelley's Textbook of Rheumatology. Edicion: Edicion 8 por Firestein GS et ao.
Libro BBVA de las enfermedades alérgicas
Competencias, destrezas e habilidades que os alumnos deben adquirir
Se ben no documento de verificación se indica que esta materia contribúe nas competencias xerais CG15, CG17 y CG18; na realidade pódese ampliar á gran maioría das recollidas no citado documento (deixando a marxe os aspectos éticos): CG7, CG9, CG10, CG12, CG13, CG14, CG15, CG16, CG17, CG18, CG19, CG21, CG22, CG23, CG24, CG25, CG31, CG32, CG34, CG36 y CG37.
En relación coas competencias específicas reflectidas no documento de verificación, a materia permite adquirir as competencias seguintes:
CEMIII.01.- Coñecer as causas xerais da enfermidade e os mecanismos patoxenéticos relacionados coas mesmas.
CEMIII.15.- Recoñecer, diagnosticar e orientar o manexo das principais enfermidades do aparato locomotor.
CEMIII.24.- Recoñecer, diagnosticar e orientar o manexo das principais patoloxías do sistema inmune.
CEMIII.42.- Recoñecer, diagnosticar e orientar o manexo das situacións de risco vital.
CEMIII.43.- Saber facer una anamnese completa, centrada no paciente e orientada as diversas patoloxías, interpretando o seu significado.
CEMIII.44.- Saber facer unha exploración física por aparatos e sistemas, así coma unha exploración psicopatolóxica, interpretando o seu significado.
CEMIV.01.- Valorar a relación risco/beneficio dos procedementos diagnósticos e terapéuticos.
CEMIV.02.- Coñecer as indicacións das probas bioquímicas, hematolóxicas, inmunolóxicas, microbiolóxicas, anatomopatolóxicas e de imaxe.
CEMIV.04.- Inflamación.
CEMIV.07.- Marcadores bioquímicos, citoxenéticos e de bioloxía molecular aplicados ao
diagnóstico clínico.
CEMIV.16.- Coñecer os principais grupos de fármacos, seus mecanismos de acción, doses, vías de administración y farmacocinética.
CEMIV.33.- Saber interpretar os resultados das probas diagnósticas de laboratorio.
CEMIV.35.- Saber interpretar mediante lectura sistemática unha imaxe radiolóxica e outras técnicas de imaxe.
De forma mais concreta:
Describir as características epidemiolóxicas, etiopatoxénicas e clínicas das principais enfermidades do sistema inmune, particularmente reumatolóxicas e por hipersensibilidade.
Realizar adecuadamente unha anamnese e exploración física completa dende o punto de vista alergolóxico e reumatolóxico.
Describir as bases teóricas das principais técnicas inmunolóxicas de utilidade en Medicina e interpretar seus resultados.
Valorar la utilidade diagnóstica dos exames de imaxe e laboratorio que se realizarán para alcanzar o diagnóstico definitivo, se ben non é obxectivo do estudante alcanzar os coñecementos propios dun especialista en Alergoloxía ou en Reumatoloxía. Neste sentido, o alumno debe aprender os criterios de derivación a un especialista: cando, como y con que estudos previos e ser capaz de avaliar o seguimento.
Citar as principais opcións terapéuticas das enfermidades do sistema inmune e coñecer en profundidade o manexo das situacións de risco vital.
Saber diferenciar una situación aguda, una situación crónica e una complicación.
Indicar os métodos xerais de prevención primaria e secundaria das enfermidades do sistema inmune.
Describir o fundamento e colaborar na realización de distintas exploracións complementarias específicas como a capilaroscopia, as probas intraepidérmicas con alérxenos comúns o a educación do paciente.
METODOLOXIA EN FUNCIÓN DOS ESCENARIOS EN RELACIÓN COA ENFERMIDADE POR CORONAVIRUS
A) Clases expositivas en grupo grande: Lección maxistral impartida polo profesor.
O profesor contará co apoio de medios audiovisuais e informáticos. Habitualmente estas clases seguirán os contidos do manual de referencia.
No caso de que estas clases non puideran levarse a cabo de xeito presencial por encontrarse a USC no escenario 2 ou 3 (Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-2021), estas clases serán impartidas todas ou parte delas por videoconferencia. No caso do escenario 2 buscarase de forma consensuada co alumnado a maneira de que tódolos alumnos teñan a oportunidade de asistir en persoa a algunha das clases sempre mantendo as precaucións sanitarias.
B) Seminarios en grupo reducido.
Clase teórico/práctica na que se propoñen e resolven aplicacións da teoría, problemas, exercicios… Prepararase material dos mesmos para que sexa o mais práctico posible a pesares da distancia.
No caso de que estes seminarios non puideran levarse a cabo de xeito presencial por encontrarse a USC no escenario 2 ou 3 (Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-2021), cada unha destas clases será impartidas do seguinte modo:
1) No horario establecido para cada grupo de seminarios, os alumnos conectaranse por videoconferencia a unha breve sesión de 10 minutos na que o profesor presentará o seminario.
2) Nun segundo tempo os alumnos traballarán conectados de xeito individual ou en pequenos grupos plantexando as dúbidas a os profesores para tratar de resolver as cuestións plantexadas.
3) Nun terceiro tempo, tódolos alumnos se conectarán nunha videoconferencia única para presentar os traballos realizados.
O profesor estará permanentemente conectado e accesible para contestar as cuestións ou dúbidas dos alumnos.
C) Titorías individuais ou en grupo moi reducido.
Aclaración de dúbidas sobre as clases explicativas e interactivas. Estas clases levaranse a cabo de forma presencial no escenario 2 ou por videoconferencia no escenario 3.
SISTEMA DE AVALIACIÓN
O exame final será de forma preferente en forma de preguntas de tipo test mais é posible que o profesorado elixa outras opcións coma exame con pregunta curta ou desenvolvemento de varios casos clínicos ou exame oral ou unha combinación dos distintos modelos de exame indicados. En calquera caso, os alumnos coñecerán con suficiente antelación o tipo de exame elixido.
Se así o determinase a USC por razóns sanitarias (Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-2021), o exame podería ser online mais no caso do escenario 2 podería ser presencial en grupos moi pequenos e dilatado en días sucesivos. Cabe a posibilidade de que neste escenario a avaliación sexa mediante exame oral.
Na avaliación final terase en conta o traballo individual dos alumnos e a asistencia as clases presenciais caso de que fora posible levalas a cabo.
Créditos ECTS: 3
- Expositivas: 30 horas presenciais.
- Seminarios: 6 horas presenciais.
- Tutorías personalizadas: 1 hora.
- Exame: 1 a 3 hora segundo o modelo de exame elixido.
- Traballo persoal do alumno: 45 horas.
Para o estudo da materia o alumno debe ter como obxectivo unha participación activa nos seminarios e dedicarlle polo menos 2 horas diarias ao estudo dos conceptos teóricos
METODOLOXIA EN FUNCIÓN DOS ESCENARIOS EN RELACIÓN COA ENFERMIDADE POR CORONAVIRUS
A) Clases expositivas en grupo grande: Lección maxistral impartida polo profesor.
O profesor contará co apoio de medios audiovisuais e informáticos. Habitualmente estas clases seguirán os contidos do manual de referencia.
No caso de que estas clases non puideran levarse a cabo de xeito presencial por encontrarse a USC no escenario 2 ou 3 (Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-2021), estas clases serán impartidas todas ou parte delas por videoconferencia. No caso do escenario 2 buscarase de forma consensuada co alumnado a maneira de que tódolos alumnos teñan a oportunidade de asistir en persoa a algunha das clases sempre mantendo as precaucións sanitarias.
B) Seminarios en grupo reducido.
Clase teórico/práctica na que se propoñen e resolven aplicacións da teoría, problemas, exercicios… Prepararase material dos mesmos para que sexa o mais práctico posible a pesares da distancia.
No caso de que estes seminarios non puideran levarse a cabo de xeito presencial por encontrarse a USC no escenario 2 ou 3 (Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-2021), cada unha destas clases será impartidas do seguinte modo:
1) No horario establecido para cada grupo de seminarios, os alumnos conectaranse por videoconferencia a unha breve sesión de 10 minutos na que o profesor presentará o seminario.
2) Nun segundo tempo os alumnos traballarán conectados de xeito individual ou en pequenos grupos plantexando as dúbidas a os profesores para tratar de resolver as cuestións plantexadas.
3) Nun terceiro tempo, tódolos alumnos se conectarán nunha videoconferencia única para presentar os traballos realizados.
O profesor estará permanentemente conectado e accesible para contestar as cuestións ou dúbidas dos alumnos.
C) Titorías individuais ou en grupo moi reducido.
Aclaración de dúbidas sobre as clases explicativas e interactivas. Estas clases levaranse a cabo de forma presencial no escenario 2 ou por videoconferencia no escenario 3.
Antonio Jose Mera Varela
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- antoniojose.mera [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Manuel Enrique Pombo Suárez
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- manuel.pombo.suarez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Mª Del Carmen Vidal Pan
Coordinador/a- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- mdelcarmen.vidal [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Aulario-Aula 2 |
| Martes | |||
| 16:30-17:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aulario-Aula 1 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Aulario-Aula 2 |
| Mércores | |||
| 16:30-17:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aulario-Aula 1 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Aulario-Aula 2 |
| Xoves | |||
| 16:30-17:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aulario-Aula 1 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Aulario-Aula 2 |
| Venres | |||
| 16:30-17:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aulario-Aula 1 |
| 11.01.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 1 |
| 11.01.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 2 |
| 11.01.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 3 |
| 11.01.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 4 |
| 11.01.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula Magna |
| 11.01.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Biblioteca - Aulario Roberto Novoa |
| 11.01.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Hospital-Aula 2 |
| 11.01.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Hospital-Aula 1 |
| 21.06.2021 09:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 1 |
| 21.06.2021 09:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 2 |
| 21.06.2021 09:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 3 |
| 21.06.2021 09:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 4 |
| 21.06.2021 09:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula Magna |