Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 37.5 Horas de Titorías: 1.5 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
Áreas: Medicina
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Xerais: Iniciar ao alumno no exercicio do pensamento crítico, na xestión da incerteza na toma de decisións, no coñecemento global do paciente, na súa proxección integral e nos aspectos persoais, familiares e comunitarios e na integración da actividade preventiva. e promoción da saúde con carácter curativo e paliativo.
Específico: preténdese desenvolver habilidades nos seguintes elementos:
1) Valores profesionais, actitudes, comportamento e ética
2) Habilidades de comunicación.
3) Fundamentos científicos da medicina
4) Habilidades clínicas.
5) Saúde pública, sistemas de saúde.
6) Xestión da información.
7) Análise crítica, autoestudo e investigación
Temario
Tema 1 Medicina familiar
Medicina familiar e atención sanitaria primaria
O médico de familia e o seu perfil profesional
O modelo biomédico e o modelo de saúde holístico
Abordaxe biopsicosocial
Atención Primaria no sistema sanitario
Tema 2 Coidados familiares
A familia como unidade de coidado
A familia como determinante da saúde e da enfermidade
Conceptos e instrumentos de atención familiar
O ciclo de vida familiar
Tipos de familia
O apgar familiar
Tema 3 Dilemas éticos en medicina familiar
Dilemas éticos cotiáns na práctica da medicina familiar
Profesionalidade médica
Tema 4 Pacientes en situacións especiais
Paciente con problemas de integración
Atención ao paciente inmigrante
Medicina sen fronteiras
Vacinacións de inmigrantes
Organización non gobernamental
Inequidades
Tema 5 Relación médico-paciente en Medicina Familiar
Proceso de comunicación humana
Entrevista clínica en MF. Entrevista motivacional
Habilidades na entrevista.
Tipos e partes da entrevista
Entrevista semiestruturada
Tema 6 Toma de decisións clínicas en Medicina de Familia
Proceso diagnóstico-terapéutico en Medicina de Familia
Lista de problemas e árbores de decisión
Medicina baseada na evidencia
Tema 7 Razoamento clínico
Diferenzas no comportamento clínico dos médicos
Estratexias de calidade sanitaria en atención primaria
Pautas clínicas e lectura crítica de estudos
Tema 8 Atención ás mulleres
A muller maltratada: diagnóstico precoz e curso de acción
Recursos sociais para mulleres maltratadas
Situacións complicadas
Saúde sexual
Tema 9 Patoloxías crónicas
Patoloxías crónicas máis frecuentes.
Polifarmacia
Atención integral
Tema 10 Uso racional do medicamenti
Uso racional do medicamento
Tema 11 Atención a persoas maiores
Avaliación xeriátrica completa
Medicación na maior
Crise na vellez
Síndromes xeriátricos
O maior fráxil
A soidade non desexada
O ancián institucionalizado
Tema 12 Emerxencias e emerxencias en Atención Primaria
Emerxencias e Emerxencias en Atención Primaria
Tema 13 Atención domiciliaria e coidados paliativos no fogar
Atención domiciliaria e coidados paliativos no fogar
Tema 14 Actividades preventivas e de promoción da saúde
Programas de Patoloxías Crónicas
Prevención e promoción da saúde na consulta e no fogar
Non facer
Tema 15 Atención á comunidade
Determinantes da saúde
Implicación da comunidade
O Centro de Saúde como referente para o Area de Atención Primaria
Planificación de necesidades. Plans locais de saúde
Traballo comunitario
Cartografía de prescrición de activos
Como facer un plan de saúde
Experiencias comunitarias
Libros
Básica
Martín Zurro A, Cano Pérez JF, Gené Badia J. Atención primaria. Principios, organización y métodos en medicina de familia. Elsevier, 8th Edition, 16th May 2019. Hardcover ISBN: 9788491131861, eBook ISBN: 9788491134817.
Martín Zurro A, Cano Pérez JF, Gené Badia J. Atención primaria. Problemas de Salud en la Consulta de Medicina de Familia. Elsevier, 8th Edition, 30th May 2019. Hardcover ISBN: 9788491131854, eBook ISBN: 9788491134800.
Casado Vicente V. Tratado de Medicina de Familia y Comunitaria. 2ª Ed. Editorial Médica Panamericana, 2012. ISBN 9788498355864.
Complementaria
Borrell F. Entrevista Clínica. Manual de estrategias prácticas. semFYC, Barcelona 2004 . Dispoñible en https://www.semfyc.es/biblioteca/entrevista-clinica-manual-de-estrategi…
Guía de Actuación en Atención Primaria 4ª edición + autotest + CD Rom. semFYC, Abril de 2011. ISBN: 978-84-15037-04-0
Casado Vicente V, Cordón Granados F, García Velasco G. Exploración física. Basado en la persona, en el síntoma y en la evidencia. 2ª Edición. semFYC, 2020. ISBN: 978-84-121070-7-4
Revistas
Básica
AMF. Actualización en Medicina de Familia
Complementaria
Atención Primaria
American Family Physician
Annals of Family Medicine
Comunidad
Portales
Básica
Fisterrra
Uptodate
Complementaria
https://papps.es/
https://www.doctutor.es/
O propósito básico e esencial é ensinar aos estudantes o conxunto de aspectos da medicina que se poden transmitir, aprender e practicar dun xeito máis axeitado desde os servizos de saúde de atención primaria e polos profesionais que traballan neles (médicos especialistas en medicina da familia e Comunidade) e que o seu coñecemento e comprensión é importante para calquera tipo de práctica médica futura.
De xeito xenérico, pretende poñer ao alumno en contacto coa realidade da medicina que realiza o médico de familia en atención primaria e que constitúe unha parte moi importante de toda a actividade sanitaria practicada en España.
Esta materia, que se sitúa no 5o curso de formación universitaria, ten como obxectivo integrar coñecementos parciais e fragmentados da realidade da saúde da persoa e do sistema sanitario, adquiridos en cursos anteriores. Os estudantes deben saber que a medicina practicada en Atención Primaria é esencial para os sistemas de saúde e está asociada a un menor custo de atención, unha maior satisfacción da poboación cos seus servizos, maiores niveis de saúde e un uso racional da medicación e dos recursos sanitarios.
Importancia para os estudantes
Ofrece aos estudantes a posibilidade de integrar os coñecementos especializados adquiridos nas outras materias da titulación cunha visión global da saúde e as enfermidades do doente.
Facilita o coñecemento e comprensión dos problemas de saúde dos doentes no seu contorno real (familiar, socioeconómico, cultural, laboral, etc.), fóra da situación excepcional que supón estar nun hospital.
Proporciona ao estudante, debido á súa visión xeralista, independentemente da especialidade que exerza no futuro, ao considerar aos pacientes como persoas que son un todo e que o seu enfoque é máis que a suma das patoloxías dos diferentes órganos ou dispositivos.
Establece un equilibrio, docencia e coidado, entre un paradigma asistencial baseado no hospital, centrado na enfermidade e no modelo biolóxico, e un modelo orientado á comunidade, centrado no paciente e nun modelo biopsicosocial.
É importante ter en conta que estamos ante estudantes do 5o curso de formación do Grao en medicina que xa adquiriron as principais bases do coñecemento médico de forma fragmentada na súa percepción da persoa enferma, así como dos valores do médico e a medicina. Por este motivo, a metodoloxía docente intentará facilitar a reflexión crítica do alumno, a motivación para levar a cabo unha boa práctica médica e o debate sobre os valores do doutor e o seu papel social.
Utilizarase o Portal de Internet do Departamento de Medicina da Universidade de Santiago de Compostela: http://www.usc.es/gl/departamentos/medg/index.html, para proporcionar aos estudantes toda a información dispoñible sobre o tema. , incluído programa, horarios, grupos de seminarios, horarios de titorías, datas de exames, textos e documentos de interese.
No escenario 1:
Clases maxistrais
Clases maxistrais para impartir os contidos teóricos, incorporando durante o seu desenvolvemento a discusión dos temas tratados.
Fomentaranse as técnicas activas de participación dos estudantes.
Empregaranse medios audiovisuais (presentacións en PC e vídeo).
Seminarios
Ademais das tecnoloxías educativas empregadas nas clases teóricas, impartiranse seminarios nos que se abordará de xeito práctico e participativo a aplicación dos contidos teóricos das clases que abarcan os diferentes módulos do programa. O foco na resolución de problemas de saúde no campo da Atención Primaria constituirá o eixo fundamental dos seminarios.
Abordarase a resolución de problemas con casos reais ou simulados.
A participación activa do alumno buscarase a través do xogo de roles e da autoaprendizaxe dirixida.
Titorías
Proporcionarase aos estudantes a posibilidade de facer titorías e consultas "en liña" por correo electrónico permanentemente durante todo o curso académico.
No escenario 2, as charlas e clases interactivas realizaranse sempre que se cumpran as condicións requiridas. Se non fose posible impartir as charlas nunha aula grande, converteríanse en non presenciais. O material do curso estará dispoñible no Campus Virtual e tamén os estudantes terán docencia virtual a través da plataforma Microsoft Teams da USC ou por outros medios virtuais establecidos polo profesorado da materia. Se non fose posible manter os seminarios en persoa, converteríanse en non presenciais.
No escenario 3, todas as ensinanzas serían non presenciais. Os medios empregados neste caso serían os xa expostos no escenario 2.
De acordo ao documento "Plan de continxencia para ou desenvolvemento dá docencia non curso 2021-22", así como as directrices do "Calendario de Planificación Académica Anual para ou curso 2021-22", aprobado polo Consello de Goberno do 4 de decembro de 2020, contémplase unha metodoloxía do ensino nun escenario de "normalidade adpatada" (Escenario 1) no que a docencia expositiva e interactiva serán fundamentalmente de carácter presencial, as titorías poderán realizarse parcialmente de forma virtual e a modalidade preferente para a realización das prácticas será a presencial.
O peso do exame pode ser do 70 ou 100% dependendo dos escenarios docentes. O peso da avaliación continua pode ser do 30 ou 0% dependendo dos escenarios docentes.
A adquisición do coñecemento das clases (presentacións interactivas) e o estudo individual das lecturas recomendadas avaliaranse mediante unha proba escrita, que deberá superarse para aprobar a materia. A devandita proba escrita será preferentemente preguntas de "elección múltiple" (preguntas con respostas predeterminadas, unha válida para escoller entre elas) cun gran número de preguntas ou unha combinación de ambas. No caso de "test", cada pregunta correcta contará un punto e cada pregunta contestada incorrectamente restará 0,33 puntos. O nivel de puntos necesario ou aprobado será igual ou superior ao 50%. O peso da citada proba escrita pode representar entre o 70 e o 100% da nota final, dependendo dos escenarios docentes.
Avaliación continua: pode representar ata o 30% da nota final, sempre que se supere a proba escrita:
Pódese contar a asistencia a conferencias e seminarios interactivos. Pódese facer unha proba ao finalizar os seminarios ou as charlas en persoa ou a través da aula virtual.
Para a segunda oportunidade, pode usarse o mesmo sistema de calificación empregado na primeira oportunidade ou substituír o exame de opción múltiple por un exame oral cun dos profesores da materia, que terá o mesmo peso na avaliación que o múltiple exame de elección. Neste caso, manterase a nota obtida na avaliación continua, no caso de que a dita avaliación se fixera ao longo do curso.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
De acordo ao documento "Plan de continxencia para ou desenvolvemento dá docencia non curso 2021-22", así como as directrices do "Calendario de Planificación Académica Anual para ou curso 2021-22", aprobado polo Consello de Goberno do 4 de decembro de 2020, contémplase un sistema de avaliación nun escenario de "normalidade adaptada" (Escenario 1) no que con carácter xeral, as probas finais serán de carácter presencial.
ECTS : 3
Horas expositivas: 24
Seminarios: 12
Tutorias personalizadas: Indefinido
Exame: 1 hora
Traballo persoal do alumno: 39 horas
O dito nos apartados anteriores.
Observacións
De acordo ao documento "Plan de continxencia para ou desenvolvemento dá docencia non curso 2021-22", así como as directrices do "Calendario de Planificación Académica Anual para ou curso 2021-22", aprobado polo Consello de Goberno do 4 de decembro de 2020, contémplase o seguinte PLAN DE CONTINXENCIA, en metodoloxía do ensino:
Escenario 1 (normalidade adaptada): A docencia expositiva e interactiva serán fundamentalmente de carácter presencial. As titorías poderán realizarse parcialmente de forma virtual.
Escenario 2 (distanciamento): A docencia presencial convivirá coa virtual. As actividades docentes presenciais desenvolvésense na modalidade de ensino on- line na medida do posible na plataforma de “ AulaVirtual”.
Distínguense dous tipos de ensino on- line, a docencia asíncrona e síncrona (preferible). A docencia asíncrona é aquela docencia que levamos a cabo mediante carga de material docente, comunicación mediante foros…. A docencia síncrona é a docencia que se imparte en tempo real mediante videoconferencia, chat...
Escenario 3 (peche das instalacións): A docencia será completamente de carácter virtual, ben con mecanismos síncronos (preferiblemente), ben con asíncronos.
De acordo ao documento "Plan de continxencia para ou desenvolvemento dá docencia non curso 2021-22", así como as directrices do "Calendario de Planificación Académica Anual para ou curso 2021-22", aprobado polo Consello de Goberno do 4 de decembro de 2020, contémplase o seguinte PLAN DE CONTINXENCIA, en sistemas de avaliación
Escenario 1 (normalidade adaptada): Con carácter xeral, as probas finais serán de carácter presencial.
Escenario 2 (distanciamento): Con carácter xeral, incentivarase a avaliación continua formativa combinada con probas finais. As probas finais, poderán ser de carácter presencial ou telemático segun as circunstancias e tratando na medida do posible optar por probas de carácter individual (oral ou escrita) e optimizando as medidas que garantizen os criterios de validez e equidade das probas asi como fiabilidade dos resultados alcanzados.
Escenario 3 (peche das instalacións): Non existirán probas finais presenciais, sendo posible soamente as de carácter telemático.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na "Normativa de avaliación do rendemento académico dous estudantes e de revisión de cualificacións"
Angela Peñalva Maqueda
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Teléfono
- 881812258
- Correo electrónico
- angela.penalva [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Enrique Nieto Pol
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- enrique.nieto [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Sergio Cinza Sanjurjo
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- sergio.cinza [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
José Manuel Fernández García
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- josemanuelfernandez.garcia [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Jesús Sueiro Justel
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- jesus.sueiro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Manuel Portela Romero
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- manuelportela.romero [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Francisco Gude Sampedro
Coordinador/a- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina
- Correo electrónico
- francisco.gude [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 16:30-18:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aulario-Aula 3 |
| Martes | |||
| 16:30-17:30 | Grupo /CLIS_03 | Castelán | Aulario-Aula 3 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLIS_04 | Castelán | Aulario-Aula 3 |
| Mércores | |||
| 16:30-18:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aulario-Aula 3 |
| 16:30-18:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Aulario-Aula 4 |
| Xoves | |||
| 16:30-17:30 | Grupo /CLIS_05 | Castelán | Aulario-Aula 4 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLIS_06 | Castelán | Aulario-Aula 4 |
| 23.04.2022 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 1 |
| 23.04.2022 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 2 |
| 23.04.2022 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 3 |
| 23.04.2022 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 4 |
| 23.04.2022 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula Magna |
| 05.07.2022 16:30-19:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 1 |
| 05.07.2022 16:30-19:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 2 |
| 05.07.2022 16:30-19:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 3 |
| 05.07.2022 16:30-19:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula 4 |
| 05.07.2022 16:30-19:00 | Grupo /CLE_01 | Aulario-Aula Magna |