Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 1 Clase Expositiva: 36 Clase Interactiva: 17 Total: 54
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Bioquímica e Bioloxía Molecular
Áreas: Bioquímica e Bioloxía Molecular
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
- Coñecer a base molecular da información xenética, profundando no estudo de aspectos relacionados coa estrutura do xenoma nas células e a súa importancia no control da expresión génica.
- Identificar a relación entre xenes e xenomas e a súa importancia nos organismos.
- Coñecer os mecanismos mediante os cales as células transmiten a información procedente do ambiente que permite ás células xerar unha resposta idónea a unha contorna cambiante, profundando no estudo de roteiros de transducción activadas por diferentes tipos de sinais.
- Coñecer os mecanismos específicos mediante os cales se controla a expresión génica nos seus diferentes niveis, especialmente en organismos superiores e en procesos complexos como a división e morte celular.
- Adquirir a capacidade de valorar o estado actual do coñecemento científico dos diferentes temas da Bioloxía Molecular.
- Coñecer as técnicas de Bioloxía Molecular que permiten o estudo da estrutura, función e regulación de ácidos nucleicos e proteínas nas células.
• CLASES EXPOSITIVAS (Programa de teoría, 36 horas presenciais)
I. A ESTRUTURA DO XENOMA (10 h).
Lección 1. A Bioloxía Molecular e as súas orixes. Os ácidos nucleicos DNA e RNAs (1.5h).
Lección 2. Condensación do DNA eucariota: Superenrollamientos do DNA e nucleosomas (3.5h). Lección 3. Organización do DNA eucariota: Cromatina e estruturas cromosómicas (2.5h).
Lección 4. Xenes e xenomas (2.5 h). II. A EXPRESIÓN DO XENOMA E A súa REGULACIÓN (26h).
(A) SINALIZACIÓN CELULAR E EXPRESIÓN GÉNICA (14h).
Lección 5. Principios xerais e elementos da sinalización celular. Mecanismos xerais da transducción por sinais externos e internos (2h).
Lección 6. As proteínas na sinalización celular: Proteínas transductoras, interaccións proteicas e proteínas reguladoras génicas (3h).
Lección 7. Roteiros de sinalización intracelular activadas a través de receptores axustados a proteínas G (GPCRs) (2h).
Lección 8. Roteiros de sinalización intracelular activadas por factores mitogénicos, citoquinas e receptores con actividade kinasa (3.5h).
Lección 9: Sinalización bidireccional, roteiros proteolíticas e sinalización lipídica (1.5h)
Lección 10. Roteiros de sinalización intracelular activadas por sinais hidrofóbicas (2h).
(B) A REGULACIÓN DA EXPRESIÓN DO XENOMA EUCARIOTA (12h).
Lección 11 RNAs reguladores e regulación da expresión génica (2.5h).
Lección 12: Control génico. Epigenoma: Estrutura da cromatina e control da expresión génica (2.5h).
Lección 13. Regulación da expresión génica I: Control transcripcional (3.5h).
Lección 14. Regulación da expresión génica II: Transporte, localización e estabilidade do mRNA e control traduccional (3.5 h).
• CLASES INTERACTIVAS (17h). Son presenciais, avaliables e non obrigatorias.
Seminarios interactivos (12h presenciais). O seu obxectivo é favorecer a aprendizaxe mediante a participación do alumno na clase e reforzar/profundar en aspectos específicos da materia (ver metodoloxía docente e de avaliación) que permitan tamén a súa avaliación continua.
- Prácticas (5h presenciais): Dúas sesións de asistencia obrigatoria e avaliable:
- Sesión I (laboratorio; 2,5h). Extracción e análise experimental dun plásmido bacteriano mediante electroforese en xel.
- Sesión II (aula de informática; 2,5h). Análise e visualización de elementos cis e trans implicados na expresión xénica a mediante bases de datos e aplicacións bioinformáticas.
- Titoría (1h presencial): ao comezo do curso, empregarase para a exposición detallada da materia e a guía docente.
- Exame (3 horas presenciais). Obrigatorio.
Incluirá preguntas en distintos formatos (test, proba múltiple, relación de conceptos, cuestións teóricas e preguntas de razoamento...).
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
- Alberts, B. et al., 2022. Molecular Biology of the Cell. 6th ed. W.W. Norton & Company, New York.
- Hérraez, A., 2012. Texto ilustrado e interactivo de Biología Molecular e Ingeniería Genética. Conceptos, técnicas y
aplicaciones en ciencias de la salud. 2ª ed. Barcelona: Elsevier.
- Lodish, H., Berk, A., Kaiser, C.A., Krieger, M., Brestscher, A., Ploegh, H., Martin, K.C., Yaffe, M.B., Amon, A. 2021.
Molecular Cell Biology. 9th ed. Macmillan International, New York.
- Kraus. G., 2014. Biochemistry of Signal Transduction and Regulation. 5th ed. Weinheim: Wiley-VCH.
- Nelson, D.L. & Cox, M.M., 2021. Lehninger. Principles of Biochemistry. 8ª ed. New York: Macmillan International.
- Watson, J.D. et al., 2016. Biología molecular del gen. 7ª ed. Buenos Aires: Ed. Médica Panamericana
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
- Brown, T.A., 2018. Genomes 4. 4th ed. New York: Garland Science.
- Clark, D.P. and Pazdernik, N.J., 2019. Molecular Biology. 3nd ed. Boston: Academic Press.
- Craig, N.L. et al., 2014. Molecular Biology. Principles of Genome Function. 2nd ed. Oxford: Oxford University Press.
- Latchman, D. S., 2015. Gene Control. 2nd ed. New York: Garland Science.
- Marks, F., Klingmüller, U., Müller-Decker, K., 2017. Cellular Signal Processing. 2nd ed. New York: Garland Sciences.
Competencias xerais e básicas
As competencias que aparecen na Memoria do Grao de Bioloxía Competencias transversais
Competencias transversais
• CT1. Capacidade para buscar, procesar, analizar e sintetizar información procedente de diversas fontes.
• CT2. Capacidade para o razoamento, a argumentación e o pensamento crítico.
CT3. Capacidade para traballar en grupo e abarcar situacións problemáticas de maneira colectiva.
• CT4. Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible.
• CT8. Capacidade para resolver problemas mediante a aplicación integrada dos seus coñecementos, promovendo a iniciativa e a creatividade.
• CT9. Capacidade para organizar e planificar o traballo.
• CT10. Capacidade para interpretar resultados experimentais
Competencias específicas
• CE3. Coñecer e saber aplicar as técnicas instrumentais, e deseñar protocolos de traballo no laboratorio e no campo, aplicando a normativa e as técnicas apropiadas relacionadas coa seguridade, hixiene, xestión de residuos e calidade.
• CE4. Coñecer a orixe da vida, os mecanismos da herdanza e a súa evolución.
• CE7. Coñecer a estrutura das biomoléculas, as súas propiedades fisicoquímicas e relacionalo coas súas funcións, integrando os distintos niveis de organización dos seres vivos
• CE8. Comprender os principios da bioenergética e bioseñalización, e coñecer os principais roteiros metabólicas e a súa regulación, así como o fluxo da información xenética e bioquímica nos seres vivos.
• CE11. Comprender e integrar o funcionamento e regulación dos principais procesos fisiolóxicos dos seres vivos así como a súa interacción co medio ambiente biótico e abiótico.
• Clases maxistrais: actividade presencial non obrigatoria en formato de clases maxistrais para a presentación das leccións do programa teórico da materia co uso de encerado e apoiada en presentacións informatizadas.
• Clases interactivas. Son presenciais, avaliables e non obrigatorias.
- O seu obxectivo é potenciar a aprendizaxe favorecendo a participación do alumnado respondendo (oral ou por escrito) a diferentes tipos de preguntas (ver sistema de avaliación) e tamén pretenden completar e potenciar aspectos específicos desenvolvidos nas clases teóricas que resulten de especial interese. así como reforzar e revisar conceptos clave da materia.
• Clases prácticas: Obrigatorias e avaliables.
- Realizaranse dous tipos de actividades prácticas representativas para complementar os coñecementos teóricos adquiridos nas clases expositivas:
- Sesión práctica sobre a extracción dun plásmido bacteriano e a súa análise experimental, na que o alumnado disporá previamente dun guión.
- Sesión de bioinformática, na que se manexarán algunhas bases de datos para a busca de información e análise de ADN, programas de modeliaxe para análise espacial 3D (visualización de fragmentos de ADN vinculados a proteínas específicas).
• Titoría: ao comezo do curso, empregarase para a exposición detallada da materia e a guía docente.
• Exame. Presencial e obrigatoria na axenda expositiva que incluirá preguntas da orde do día en diferentes formatos (proba múltiple, relación de conceptos, preguntas teóricas e preguntas de razoamento...).
Realizarase de forma presencial e constará de:
(a) Avaliación das clases maxistrais (Exame final). Actividade avaliable obrigatoria complementaria á avaliación continua.
Os contidos do programa teórico avaliaranse mediante un exame escrito que conterá preguntas obxectivas (proba múltiple...) ou relacionando, razoando e argumentando. A cualificación máxima obtida no exame (10 puntos) equivale ao 75% da nota final, sempre que se acada unha nota mínima de 4,5 puntos e as respostas a un mínimo do 85% das preguntas do exame cumpran as condicións que se indican a continuación (ver avaliación final).
(b) Avaliación de clases interactivas (Avaliación continua).
- Os seminarios avaliaranse mediante a participación do alumno, valorando as súas respostas orais para identificar, interpretar, describir e explicar imaxes/figuras/diagramas relacionados cos contidos das clases expositivas ou respondendo (oral ou por escrito) a cuestións/ preguntas/ exercicios formulados (polo profesor) na propia clase e/ou mediante cuestionarios, previamente accesibles ao alumnado a través da aula virtual. A avaliación tamén poderá implicar a presentación (entrega) e/ou exposición de traballos co fin de profundar ou reforzar conceptos e temas específicos da materia.
Cualificarase de 0 a 10 puntos e a cualificación obtida suporá o 15% da nota final da materia (máximo 1,5 puntos da nota da materia, sempre que cumpra os requisitos que se indican a continuación (ver avaliación final).
- (c) Clases prácticas no laboratorio e aula de informática.
Avaliarase a realización da práctica ou das actividades propostas, cun máximo de 0,5 puntos. A resolución dos cuestionarios e/ou entrega de tarefas valorarase con outros 0,5 puntos como máximo.
- A nota final das actividades prácticas será a suma obtida na execución e resolución e entrega de cuestionarios ou tarefas, cun valor máximo de 1 punto, que supón o 10% da nota final da materia).
(c) AVALIACIÓN FINAL
- A cualificación final obterase como a media ponderada das cualificacións parciais obtidas en (a), (b) e (c), que representan, respectivamente un 75%, 15% e 10% da nota final e a condición de que se alcanzou na cualificación de (a) un mínimo de 4.5 puntos e o requisito de respostas mínimas (85% das preguntas do exame).
- A falta de cualificación en (b) implicará que o alumno renuncia a esa parte da nota, de modo que podería obter, como máximo, 8.5 puntos na cualificación final, no caso de que tanto no exame de contidos das clases expositivas como no das prácticas alcanzase 10 puntos sobre 10.
- Na segunda convocatoria repetirase exclusivamente a avaliación dependente do exame e, se non se realizase previamente, tamén o correspondente aos seminarios, que terá carácter voluntario. En todo caso, os alumnos só serán avaliados nos seminarios unha vez por curso. As porcentaxes de cada parte da avaliación serán as mesmas que as indicadas anteriormente.
- Repetidores. O alumnado repetidor quedará exento da realización das prácticas, pero non se conservará a cualificación dos seminarios do curso anterior.
- Nos supostos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o disposto na “Normativa de avaliación do rendemento académico do alumnado e revisión de cualificacións”.
AVALIACIÓN DE COMPETENCIAS
Mediante o exame de expositivas avaliaranse as seguintes competencias:
Competencias transversais.
• CT1, CT2, CT4, CT8, CT9 e CT10.
Competencias específicas.
• CE3, CE4, CE7, CE8 e CE11.
Clases interactivas:
- Nos seminarios evaluaránse as seguintes competencias:
Competencias transversais
• CT1, CT2, CT3, CT4, CT8, CT9 e CT10.
Competencias específicas
• CE3, CE4, CE7, CE8 e CE11.
- As prácticas avaliarán as seguintes competencias:
Competencias transversais
• CT1, CT2, CT3, CT4, CT8, CT9 e CT10.
Competencias específicas
• CE3, CE7, CE8 e CE11.
TRABALLO PRESENCIAL EN AULA
Clases maxistrais (expositivas): 36 h
Interactivas (seminarios e prácticas): 17 h
Titorías: 1 h
Exame: 3 h
Total Traballo en aula: 57 h
TRABALLO PERSOAL OU EN GRUPO
Estudo Individual: 93 h
• Asistencia a todas as actividades docentes.
• Participación nas clases correspondentes, respondendo oralmente as cuestións/preguntas expostas polo profesor, tanto na propia clase como nas s específicas dos seminarios, aínda que non conten para a avaliación.
• Facer resumos/esquemas ou guións que sinteticen os contidos importantes de cada unha das leccións do programa, tentando conxuntar e relacionar diferentes aspectos que se explican en cada unha delas.
• Autoavaliación da comprensión dos contidos. O alumno debería tratar de xerar, en por si e utilizando libros, especialmente os recomendados na bibliografía, un catálogo de preguntas e respostas de maneira que poida afrontar o exame con máis posibilidades de éxito.
• Facer uso das titorías para calquera tipo de cuestión relacionada coa materia.
• Os contidos, a orde e o tempo dedicado a cada un dos temas poderase ver modificado, respecto ao programa presentado na guía docente, pola incorporación de novos conceptos e actualizacións máis recentes do mesmo.
• É recomendable que para unha mellor comprensión da materia de bioquímica II téñanse coñecementos previos de materias como a bioquímica I, xenética I/ II, bioloxía celular, fisioloxía animal e vexetal, microbiología, ademais de nocións básicas de química (orgánica e inorgánica). • A información dispoñible para o alumno deixarase a través da aula virtual e o contacto/comunicación co alumno establecerase a través do correo electrónico e/ou a plataforma MS- Teams.
• Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na "Normativa de avaliación de rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
• Queda expresamente prohibido que o alumnado distribúa, entre persoas alleas ao curso, o material docente (tanto escrito como audiovisual) dispoñible no Campus Virtual ou achegado polo profesorado por outras canles.
Primitivo Barja Francisco
Coordinador/a- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Teléfono
- 881816931
- Correo electrónico
- primi.barja [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Lourdes Dominguez Gerpe
- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Correo electrónico
- ml.dominguez.gerpe [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Interino/a substitución redución docencia
Álvaro Durán Bravo
- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Correo electrónico
- alvaroduran.bravo [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 01. Charles Darwin |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 02. Gregor Mendel |
| Xoves | |||
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 01. Charles Darwin |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 02. Gregor Mendel |
| Venres | |||
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 01. Charles Darwin |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 02. Gregor Mendel |
| 08.01.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 01. Charles Darwin |
| 08.01.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 01. Charles Darwin |
| 08.01.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 02. Gregor Mendel |
| 08.01.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 02. Gregor Mendel |
| 08.01.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 03. Carl Linneo |
| 08.01.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 03. Carl Linneo |
| 28.06.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 01. Charles Darwin |
| 28.06.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 01. Charles Darwin |
| 28.06.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 02. Gregor Mendel |
| 28.06.2024 10:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 02. Gregor Mendel |